T. T. Jum aqulov iqtisod fanlari doktori, professor

3-§. Foyda va uning m iq d o rin i b elgilo vch i o m illar
Foyda m assasi(P)
Korxona foydasi
Korxona sof foydasi
Korxona olgan foydasining umumiy 
hajmi yoki mutlaq miqdori.
Korxonaning barcha pul daromadlari 
va qilingan sarf-xarajatlari o'rtasidagi 
farq.
Foyda normasi (P 1)
Buxgalteriya foydasi
Korxona umumiy foydasidan soliqlar 
va boshqa majburiy to'lovlar qhiqarib 
tashlangandan keyin qolgan qismi.
Foyda m assasi yoki m iqdorining 
is h la b c h iq a ris h x a ra ja tla rig a
nisbatining foizdagi ifodasi,
ya’ni 
P '= - ^ - * 1 0 0
0 ‘tilgan m ahsulot uchun olingan 
um um iy pul tushum laridan ishlab 
ch iqarishnin g tashqi x a ra ja tla rin i 
c h iq a rib ta s h la s h y o 'li 
b ila n
aniqlanadi.
Foyda miqdorini belgilab beruvchi asosiy omillar:
• 
ishlab chiqarish xarajatlari darajasi;
• 
bozor baholari darajasi.
Yalpi foyda hosil bo'lishi va taqsimlanish
Yalpi foyda.
Pul daromadlari 
tushumi
Ishlab chiqarish 
xarajatlari
123

---

Foiz to'lovlari
S of foyda
Xayriya va 
boshqa 
fondlarga 
to'lovlar
Soliqlar
Renta
to'lovlari
Ijtimoiy
fondlarga
Kadrlar
tayyorlash-
Investit-
siyalarga
Ekologiya- 
ga ajratma-
Korxona 
egasi va 
ishchilar 
shaxsiy 
daromadi
Yalpi foyda
124

---

12-MAVZU B O 'Y IC hA T E S T SAVOLARI
1. Q uyidagilardan qaysi biri qisqa davrda o'zg aruvchi xa ra ja tla r 
hisoblanadi?
a) amortizatsiya ajratmalari;
b) ijara haqi;
v) boshqaruv xodimlari maoshi;