Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

29-jadval
G rechixa donining о ‘Ichamlari
Grechixa navlari
Uzunligi mm.
Eni mm
1000 dona don massasi, g
Odtsiy grechixa
5 , 7 5 - 6 , 0
3,0 - 3 , 5
1 8 - 3 6
Kumush rangli grechixa
5 , 0 - 5 , 5
2 , 8 - 3 , 0
0 ‘rtacha butun donlar
uchun lOOOdonadon
massasi 20 - 22
Tatar grechixasi
4 , 5 - 4 , 7 5
3 , 0 - 3 , 5
Grechixa gul qobig‘i bilan qoplanganligi, uning navi, o ‘sish 
sharoiti donning pishiqligiga bog‘liq b o ‘lib, u 19-25 % ni tashkil 
qiladi.
Tariq doni (69-rasm). Bu issiqsevar, qurg‘oqchilikka chidamli 
qimmatbaho mayda donli o ‘simlik bo‘lib, bahorgi o ‘simlik sifatida 
yetishtiriladi.
Donning shakli tuxumsimon, sharsimon, uzunchoq bo‘lib, 12- 
20 % gul
qobig‘i m ag‘izni qamrab olgan lekin u bilan birga o ‘smagan. 
Endosperm shishasimon yoki unsimon bo ‘lishi mumkin. Gul qobi- 
g ‘ining rangiga asoslanib tariq doni tiplarga bo‘linadi:
I tip - oq va gul qobig‘ining rangi och sariq.
182

---

69-rasm. Tariq donining ko‘ndalang kesimi: 
1-murtak; 2-kortik;
3-endospenn; 4-aleyron qatlam; 5-m eva va urug ‘ qobiqlari.
Sholi doni gul qobiqlari bilan o ‘ralgan bo‘lib, uning m ag‘zi m o‘rt 
bo‘ladi (70-rasm). Gul qobig‘i donning yuzasini qamrab olgan, lekin 
u bilan birga o‘smagan. Sholi suv va issiqlikni ko‘p talab qiladigan 
donli o'simlik. U shakl jihatidan uzunchoq (ingichka va yo ‘g ‘on) va 
dumaloq b o iad i. Endosperm 
shishasimon, yarim 
shisha- 
simon va unli b oiishi mum­
kin. Sholi donining I tipdagi 
shishasimon turi texnologik 
jihatdan yuqori qimmatga ega, 
uni g jarayonida maydalan- 
masdan bir necha xil yorma 
mahsulotlari olinadi.