A. F. Shaxidov, A. D. Qayumov, R. M. Xudayqulov

Kompleks mexanizatsiyalashtirish
-
barcha sermehnat va og’ir 
texnologik jarayonlarni mashinalar komplekti yordamida bajarilishini ko’zda 
tutadi. Mashinalar komplektidan foydalanish belgilangan ish sur’atini, eng 
yaxshi texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlarni, ishlar va mahsulotlar sifatining 
amaldagi standartlarga javob berishini ta’minlaydi. 
Avtomatlashtirish
 
- qurilishni mexanizatsiyalashtirishning yanada yuqori 
bosqichidir. Avtomatlashtirilgan (qisman avtomatlashtirish) va avtomatik 
jarayonlar (kompleks avtomatlashtirish) mavjud. Qisman avtomatlashtirishda 
texnologik jarayonning faqat ayrim operatsiyalari avtomatlashtirilib, yakuniy 
mahsulotni olish uchun insonning ishtiroki talab qilinadi. Avtomatik 
jarayonlarda texnologik jarayonlar avtomatik tarzda bajariladi, inson esa faqat 
avtomat qurilmalarining sozligini kuzatib boradi. To’liq avtomatlashtirishda 
texnologik jarayonni EHM boshqaradi. 
Robototexnik vositalar
 
va hisoblash mashinalarini keng qo’llash orqali 
texnologik jarayonlarni kompleks avtomatlashtirish asosida korxonalarni 
tubdan texnik qayta jihozlash orqali ishlab chiqarishda band bo’lgan kishilar 

---

19 
sonini qisqartirish va qo’l mehnatini sezilarli darajada kamaytirib, xalq 
xo’jaligining barcha jabhalarida ish unumdorligini oshirishga erishish mumkin. 
Robototexnika texnologik jarayonlarni kompleks avtomatlashtirishning yangi 
texnik vositasi hisoblanadi. Bunda yordamchi jarayonlarda bo’lganidek, asosiy 
texnologik operatsiyalarda ham qo’l mehnatini to’liq yo’qqa chiqarish mumkin. 
Ayniqsa, qo’lda bajariladigan, og’ir, ishlovchilar hayoti uchun zararli va, hatto, 
xavfli bo’lgan operatsiyalar robototexnikaga muhtoj. Shu bilan birga qurilishni 
industriyalashtirishga intilish darkor. 
Yo’l 
qurilishini