Dərs vəsaiti Sifariz Səbzəliyev 1 azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ

hərəkəti”, “pul axınlarının hərəkəti” 
və i.a. 
Hər halda “pul axınları” dedikdə, birmənalı cavaba rast gəlmək 
qeyri- mümkündür. İqtisadçılar arasında bu anlayışla bağlı müxtəlif fikirlər 
mövcuddur. Məlum olduğu kimi, iqtisadiyyatda kəmiyyətlərin ölçüsünün iki 
əsas üsulu vardır: müəyyən tarixə (qalıq) və müəyyən axına görə (axın). 
Birinci üsul zamanı ani vəziyyəti qeydə alınır, ikinci üsulda isə hərəkət, yəni 
daxilolma və xaricolma əsas götürülür. Bundan asılı olaraq, pul axınlarının 
müəyyənləşdirilməsinin iki tərifi geniş yayılmışdır. 
Birinci tərifin müəllifləri (J.Rişar, B.Kolass) pul axınlarını müəyyən-
ləşdirmək üçün müəyyən zaman kəsiyində müəssisə tərəfindən alınan və 
ödənilən pul vəsaitləri arasındakı fərqi əsas götürürlər. 
İkinci mövqenin tərəfdarlarının (İ.T.Balabanova, M.V.Novikova) 
fikrinə görə müəssisənin pul axınları özlüyündə müəyyən zaman kəsiyində 
pul vəsaitlərinin hərəkətini təcəssüm etdirir. 
Bizim fikrimizcə, pul axınlarının müəyyən edilməsində birinci möv-
qe daha məqsədəuyğundur. Belə ki, axın -hərəkət deməkdir, buna görə də 
pul axınları əslində pul vəsaitlərinin hərəkətini, başqa sözlə, müəyyən 
zaman kəsirində onların daxilolmasını və xaricolmasını təcəssüm etdirir. 
Aşağıdakı şəkildə pul axınlarının hərəkətinin sxemi verilmişdir 
(sxem 6.1): 

---

Sifariz Səbzəliyev
 
95 
 
Sxem 6.1.
 Müəssisənin pul axınlarının hərəkətinin sxemi 
Beləliklə, 
pul axınları
müəssisənin hesabat, yaxud planlaşdırılan 
dövrdə aldığı və ödədiyi pul vəsaitlərinin ümumi həcmi deməkdir. 
Pul vəsaitlərinin
daxil olmaları
məhsulların, iş və xidmətlərin satı-
şından; səhmlərin əlavə emissiyasından, nizamnamə kapitalının artmasın-
dan, kreditlərin, borcların, korporativ istiqrazların buraxılışından alınan 
gəlirlər hesabına həyata keçirilir.