O‘zbekiston tarixi (IV asrdan XVI asrgacha)

Binokorlik, yog‘och o‘ymakorligi.
 
Bu davrda mamla kat-
ning yirik shaharlari, xususan, Samarqand va Hirotda qurilish 
ishlari keng avj olib, binokorlarning roli oshib ketadi. G‘isht 
terib imorat qaddini bino qiluvchilar 
“banno”
, peshtoq-u ravoq 
hamda toqlarga parchin va girihlar qoplab imoratga pardoz 
beruvchilar 
“ustoz” 
deb yuritilgan.
Bu davrda yog‘ochsozlik ham rivojlangan. Mohir durad-
gor ustalar yog‘och o‘ymakorligi bilan shug‘ullangan. 

---

142
Ular naqshinkor eshiklar, panjaralar, ustun 
lar, toq-ravoq-
lar, 
xontaxtalar, kursilar va boshqa xil ko‘pdan ko‘p jihoz-
lar yasaganlar. Go‘ri Amir va Shohizindaning oyatlar bitil gan 
naqshinkor eshiklari XV asr xalq ustalarining yog‘och o‘yma-
korligi san’atidagi eng nodir namunalaridan hisob lanadi.
Savdo aloqalari. 
XV asrda temuriylar uzoq va yaqin 
qator qo‘shni mamlakatlar: Xitoy, Hindiston, Tibet, eron, 
Rus, Volga bo‘yi va Sibir bilan muntazam savdo-sotiq qilardi. 
Chet davlatlar bilan o‘zaro savdo-sotiqni kengaytirishda 
temuriylarning qo‘shni mamlakatlar bilan olib borgan elchilik 
aloqalari katta rol o‘ynaydi. 
Ulug‘bek
va 
Shohrux
Xitoy 
bilan muntazam ravishda elchilar almashib turishgan. Ular
 
zamonida Tibet va Hindiston bilan ham yaxshi qo‘shnichilik 
munosabatlari o‘rnatiladi. 
Pul muomalasi.
 
Iqtisodiy taraqqiyot ma’lum darajada o‘sha 
davrda o‘tkazilgan pul islohoti bilan ham bog‘liq edi. Ma’-
lumki, 
Ulug‘bek
1428-yil
da muomaladagi 
fulusiy pullar 
islo-
hotini amalga oshirdi. Ulug‘bek yengil vaznda zarb etilgan va 
muomalada yurgan chaqa pullar bilan ayirboshlashni man etdi. 
eski chaqalarni yangisiga almashtirib, ichki savdoning 
fulusiy 
pullarga 
bo‘lgan talabini qondirish uchun bir vaqtning o‘zida u 
Buxoro, Samarqand, Qarshi, Termiz, Toshkent, Shohruxiya va 
Andijon shaharlarida zarbxonalar tashkil etib, bir xil vazndagi 
salmoqdor fuluslar zarb ettiradi va muomalaga chiqaradi. Xalq 
o‘rtasida 
“fulusi adliya”
, ya’ni 
“adolatli chaqa” 
nomi bilan 
shuh rat topgan Ulug‘bekning bu yangi 
fuluslari 
ichki chakana 
savdo uchun keng yo‘l ochadi.
Shu bilan birga 
Ulug‘bek
tashqi savdodan davlat xazinasiga 
tushadigan daromadni ko‘paytirish maqsadida tamg‘a solig‘ini 
birmuncha oshirdi.