Исследование в XXI веке май, 2023 465 elektr zanjirlar va ularning elementlari

часть
2
 
«
Новости
образования
: 
исследование
в 
XXI 
веке
»
май
, 2023
466 
qismalardagi tok va kuchlanish qiymatiga bogʻliq boʻladi. Elektr zanjiridagi tok, EYUK va 
kuchlanish oʻrtasidagi munosabat Kirxgof qonunlari bilan tushuntiriladi (qarang Kirxgof 
koidalari). Elektr zanjiri oʻzgaruvchan va oʻzgarmas tok zanjirlariga boʻlinadi. Elektr 
zanjirining asosiy elementlari: rezistor, induktivlik gʻaltagi, elektr kondensator va boshqalar.
Elektr zanjirlari deb, elektr toki hosil qiluvchi va uni olinishini ta`minlash uchun berk 
yo`l hosil qiladigan qurilmalar yig`indisiga aytiladi.Elektr zanjiri, asosan elektr 
energiyasining manbai YE elektr energiyasi iste`molchisi-R, birlashtiruvchi simlar hamda 
zanjirni ulab-uzish uchun moslama (ulagich) - U kabi elemetlardan tashkil topgan (1-rasm). 
1rasm. Elektr zanjiri 
Manbada boshqa tur energiya (issiqlik, mexanik, kimyoviy va shunga o`xshashlar) 
elektr energiyasiga aylanadi. Elektr energiyasini hosil qiluvchi turli manbalarning shartli 
belgilanishi quyidagicha: 
EYUK 
Galvanik elementlar yoki akkumulyator batareyalari; 
Ketma-ket ulangan galvanik elementlar; 
Termometrlar; 
Fotoelement; 
O`zgarmas tok mashini generatori; 
O`zgaruvchan tok elektr mashina generatori. 
Elektr energiya ist`yemolchilarda boshqa tur energiyalarga aylanadi. Elektr energiya 
iste`molchilari sxemalarda quyidagicha belgilanadi: 
Zaryadlanuvchi akkumulyator; 
O`zgarmas tok dvigateli; 
Elektr peni; 
Chuglanma lampa. 

---

Международный
научный
журнал
№
10 
(100), 
часть
2
 
«
Новости
образования
: 
исследование
в 
XXI 
веке
»
май
, 2023
467 
Elektrotexnik qurilmalarni ulab uzish uchun kommutatsion (qurilmalar) apparatlar 
ishlatiladi (uzgichlar, ulagichlar, tumblerlar, va sh. o`.). Elektr zanjirlarini kommutatsion 
apparatlari quyidagicha belgilanadi: 
Bir qutbli (uzgich); 
Pereklyuchatel;