“Вставка”
sarlavhali muloqot oynasidan kerakli faylni tanlab,
oynadagi
“Вложить
buyrug’i ishlatiladi (5-rasm).
5-rasm
Natijada ilova qilinayotgan fayl nomi
“Присоединить”
maydonida hosil bo’ladi (6-rasm).
291
6-rasm
Shundan so’ng xat odatdagidek kerakli manzilga jo’natiladi.
11.3. Ta’limga oid axborot resurs web saytlari.
Misol tariqasida ZiyoNET ахborot-ta’lim portalining yangi talqini
keltiramiz.
Ma’lumki, mamlakatimizda yoshlar ta’lim-tarbiyasi davlat
siyosati darajasiga ko‘tarilgan. Bu borada olib borilayotgan islohotlar
zamirida yoshlarni har tomonlama yetuk va barkamol qilib tarbiyalash,
dunyo hamjamiyatida munosib o‘rin egallashlarini ta’minlash ustuvor
vazifa qilib belgilangan.
Prezidentimiz tomonidan kelajak avlod tarbiyasiga hamda
mamlakatimizda axborot texnologiyalari sohasiga qaratilayotgan katta
e’tibor — ta’lim tizimini va pedagoglar zimmasiga ulkan vazifalarni
yuklaydi. Bu vazifalarni amalga oshirish chuqur bilim va katta
mahoratni talab etadi. O‘zbekistonning turli tuzilmalari tomonidan
axborotlarni uzatish tarmoqlarida ta’lim va yoshlar bo‘yicha
yaratilayotgan axborot-resurslari yagona «ZiyoNET» axborot ta’lim
tarmog‘iga birlashtirilgan. Uning vazifalari: yoshlar uchun milliy
axborot-resurslarini
shakllantirish
va
rivojlantirish;
yoshlarning
292
ma’naviy va aqliy jihatdan kamol topishiga ko‘maklashadigan
axborotdan keng ko‘lamda foydalanishlarini ta’minlash: sog‘lom
turmush tarzini targ‘ib etish, jismoniy tarbiya va sport turlarini
ommalashtirish, o‘quvchi-yoshlar uchun masofadan turib ta’lim olish
usullarini va boshqa axborot-kommunikatsiya xizmatlarini ta’lim
tizimiga joriy etishda ko‘maklashish, ularning huquqiy madaniyati va
ma’naviyatini yanada yuksaltirish va boshqalardan iboratdir.
Shu maqsadda tashkil etilgan «ZiyoNET» axborot-ta’lim
portalining faoliyat yuritayotganiga joriy yilning sentabr oyida 9 yil
to‘ladi. Ana shu davr mobaynida «ZiyoNET» tarmog‘i «qaddini rostlab»
oldi, millionlab qalblarga, minglab dargohlarga o‘z «ziyosi»ni sochishga
ulgurdi, desak bo‘ladi. Axborot-resurslarini «ZiyoNET» tarmog‘i resurs
markazining texnologik maydonchasida joylashtirish, saqlash va
qo‘llab-quvvatlash, shuningdek, elektron pochta xizmatlari maktablar,
akademik litseylar, kollejlar, oliy ta’lim muassasalari, yoshlar
tashkilotlari, kutubxonalar, muzeylar hamda boshqa ta’lim, ilmiy va
madaniy-ma’rifiy muassasalardagi foydalanuvchilarga bepul taqdim
etiladi. Hozirgi kunda barcha o‘qituvchilar, o‘quvchilar va talabalar
ushbu tarmoqdan foydalanish imkoniyatiga ega.
Yangi tarmoq imkoniyatlari: «ZiyoNET» tarmog‘ini yanada
rivojlantirish, uning imkoniyatlarini kengaytirish, ma’lumotlarini to‘liq
qaytadan yangilash, tarmoqni ommalashtirish maqsadida, bugungi kunda
293
mutaxassislarimiz tomonidan tarmoq to‘liq yangicha talqinda, yangicha
dizayn va ko‘rinishda ish boshladi.
Bugungi «ZiyoNET» ta’lim tarmog‘i uch xil tilda — o‘zbek,
rus, ingliz tillarida o‘z foydalanuvchilarini foydali axborot, yangilik va
xabarlar hamda metodik tavsiyalar bilan ta’minlab kelmoqda.
Shuningdek, talaba-yoshlarga, o‘quvchi va pedagog-o‘qituvchilarga oid
turli fanlar bo‘yicha ma’lumotlar yoritilib, bilimlarini mustahkamlashda
beminnat va bepul yordamchiga aylangan.
Mazkur tarmoqda «Guruhlar», «Savol-javoblar», «Xorijiy tillar»,
«Kutubxona»,
«Saytlar»,
«Ta’lim
muassasalari»,
«Arboblar»,
«O‘yinlar» va «Iqtidorli yoshlar» deb nomlangan katta ahamiyatga
molik bo‘limlar mavjud. Har bir bo‘limda o‘z mavzulari bo‘yicha
ixtisoslashgan ma’lumotlar yoritiladi. Bundan tashqari, yurtboshimiz
tomonidan joriy yilni «Sog‘lom bola yili» deb e’lon qilinishi munosabati
bilan, portalning yirik loyihasi — Fikr.uz’da «Farzandlari sog‘lom
yurt»…, «Sog‘lom bola yili: malakali pediatrlar tavsiyalari», «Yosh
onalar va kichkintoylar uchun» nomli bloglar tashkil etilgan bo‘lib,
ularda mavzu yuzasidan maqola, tavsiya, metodik qo‘llanma va
yangiliklar yoritib kelinmoqda.
«Chet tili» bo‘limi. Chet tillarini o‘rganish tarixiy jarayon bo‘lib,
bizning ota-bobolarimiz azaldan o‘zga tillarni mukammal o‘rganishga
va ijod qilishga intilganlar. Farobiy, Ibn Sino, Alisher Navoiylar ko‘plab
tillarni jiddiy tarzda o‘zlashtirganlar, o‘sha tillarda asarlar yaratganlar.
Shu maqsadda portalda, yangi bo‘lim sifatida ishga tushirilgan «Chet
tillari» bo‘limi chet tillarini mukammal o‘rganmoqchi bo‘lgan
294
kichkintoy, o‘smir va talabalar uchun mo‘ljallangan bo‘lib, birgina
uTube.uz loyihasining o‘zidan 1429ta turli chet tillarini o‘rgatuvchi
videoroliklar o‘rin olgani ham diqqatga sazovordir. O‘zbekiston
Respublikasi Prezidentining 2012-yil 10-dekabrdagi «Chet tillarini
o‘rganish
tizimini
yanada
takomillashtirish
chora-tadbirlari
to‘g‘risida»gi PQ-1875-sonli Qarori ijrosini ta’minlash maqsadida,
2013-yilning yanvar oyidan boshlab ZiyoNET Resurs markazi Britaniya
Kengashining O‘zbekistondagi vakolatxonasi bilan hamkorlikni yo‘lga
qo‘ydi va ushbu hamkorlik doirasida maqsadli seminar-treninglar
tashkillashtirildi hamda tegishli bo‘limlarga jami 340taga yaqin material
joylashtirildi.
Britaniya Kengashining O‘zbekistondagi vakolatxonasi bilan olib
borilayotgan hamkorlik ta’lim tizimi rivojida, jumladan, Xalq ta’limi
tizimida chet tillarini o‘qitishning kompleks tizimi, ya’ni uyg‘un kamol
topgan, o‘qimishli, zamonaviy fikrlovchi yosh avlodni shakllantirishda
katta hissa qo‘shib kelmoqda. Shuningdek, kengash tomonidan ingliz
tilini o‘rgatuvchi 379ta o‘yinlar hamda didaktik materiallar taqdim
etilgan bo‘lib, ular ham ZiyoNET portaliga joylashtirilgan. Britaniya
Kengashining O‘zbekistondagi vakolatxonasi tomonidan taqdim etilgan
veb-resurslar o‘quvchilar, o‘qituvchilar hamda ota-onalar uchun ingliz
tilini o‘rgatishga mo‘ljallangan bo‘lib, mazkur manbalar bugungi kunda
portal foydalanuvchilari o‘rtasida tobora ommalashib bormoqda.
Biz ishonamiz, bugun ilk bora chet tillarini o‘rganayotgan bolalar
kelajakda yurtimiz ravnaqiga o‘zining munosib hissalarini qo‘shadilar.
295
Mamlakatimizning dovrug‘ini yanada ko‘klarga ko‘taradilar. Zero,
ertamiz ularning qo‘lidadir. Tarmoqning yana bir katta imkoniyatlaridan
biri uTube.uz deb nomlangan videoportalda bugungacha jami 15 600ta
resurs joylangan bo‘lib, shundan birgina mazkur «Sog‘lom bola yili»ga
bag‘ishlangan 150ta videoroliklar mavjudligini ko‘rish mumkin.
ZiyoNET portalini yanada ommalashtirish va foydalanuvchilarga
qulaylik yaratish maqsadida ta’lim muassasalari uchun bepul veb-
xosting xizmatlarini taqdim etib kelmoqda, ya’ni foydalanuvchilar portal
tarkibida sayt-satellit yaratib, o‘z ma’lumotlarini joylashtirib borishlari
mumkin. Mazkur xizmatni yanada takomillashtrish ishlari amalga
oshirilishi rejalashtirilgan.
«Iqtidorli yoshlar» bo‘limi. Bugungi kunda bilimli va iqtidorli
yoshlarni qo‘llab-quvvatlash, ularning ma’naviy kamolotini yanada
yuksaltirish davlat siyosati darajasiga ko‘tarilgan. Mamlakatimizda
amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlarda yoshlarning faol
ishtirokini ta’minlash, yuksak ma’naviyatli, mustaqil va erkin
fikrlaydigan, zamonaviy ilm-fan yutuqlarini puxta o‘zlashtirayotgan har
tomonlama sog‘lom va barkamol avlodni voyaga yetkazishga qaratilgan
yoshlarga oid davlat siyosatini izchil amalga oshirish maqsadida davlat
va jamoat tashkilotlarining takliflarini inobatga olgan holda, O‘zbekiston
Respublikasida 2014-yilda yoshlarga oid davlat siyosatini amalga
oshirishga qaratilgan qo‘shimcha chora-tadbirlar Dasturi tasdiqlandi.
Mazkur dasturni ishlab chiqishdan asosiy maqsad, kelajak avlodni
har tomonlama barkamol, yetuk va salohiyatli kadrlar qilib voyaga
296
yetishishida huquqiy madaniyatni shakllantirish, ularning jamiyatdagi
o‘rnini yanada yuksaltirish, ona Vatanga sadoqat ruhida tarbiyalash,
bugungi rivojlangan jamiyatda o‘z o‘rni va so‘zini ayta oladigan mard,
jasur bo‘lib voyaga yetishlarida munosib sharoitlar yaratib berish asosiy
vazifa qilib belgilangan. Zamon talablaridan kelib chiqadigan bo‘lsak,
bugungi kunda axborot-kommunikatsiya texnologiyalari shiddat bilan
rivojlanib bormoqda. Axborot asri deb atalgan bugungi kun o‘z
tahdidlari ila yoshlar ongiga ta’sirini ko‘rsatib kelmoqda. Yoshlarning
axborot hurujiga bo‘lgan immunitetini yanada kuchaytirish maqsadida
ularning bilim va ko‘nikmalarini bunyodkorlik, yaratuvchilik sohalariga
jalb etish bugungi kunning dolzarb masalalaridan biriga aylanmoqda.
Bugungi kun talablaridan kelib chiqib, shuni aytish mumkinki,
yoshlarimizga boy ilmiy-adabiy merosimizni tanitish bilan bir qatorda,
tengdoshlari orasida yuqori natijalarga erishib kelayotgan ilm-fan
sirlarini yuqori egallagan yosh olimlar, xalqaro Mendeleyev hamda
matematika olimpiadalarida oltin, kumush, bronza medallarini qo‘lga
kiritgan iqtidorli yoshlar, sportning turli sohalarida Vatanimiz bayrog‘ini
jahon arenalarida baland ko‘tarayotgan jahon chempionlarimiz,
madaniyat, san’at va turli sohalarda eng faol hamda yuqori natijalarga
erishgan yoshlarimiz haqida turkum maqolalar, ko‘rsatuvlar hamda
ma’lumotlarni berib borish va ularda havas tuyg‘ularini shakllantirish
lozim. Shu munosabat bilan ZiyoNET jamoat ta’lim tarmog‘ida yangi
«Iqtidorli yoshlar» rukni tashkil etildi. Ushbu ruknda fan, ta’lim,
madaniyat, san’at, sport va boshqa turli sohalarda yuqori natijalarga
erishayotgan, tengdoshlariga har tomonlama o‘rnak bo‘layotgan yoshlar
to‘g‘risidagi ma’lumotlar kiritib borilmoqda. Bugungi kungacha mazkur
ruknga xalqaro sport musobaqalarida yuqori natijalarga erishgan 225
nafar iqtidorli talabalar, o‘quvchi-yoshlar to‘g‘risida ma’lumotlar
joylashtirildi. Kelajakda ushbu ruknning davomiyligi va ommabopligini
ta’minlash maqsadida yangi-yangi g‘oyalar amaliyotga tatbiq etilishi
rejalashtirilmoqda.
«E-darslik» mobil dasturi: Yuqoridagi ishlar bilan birga, «E-
darslik» mobil dasturini ushbu yo‘lda amalga oshirilayotgan muhim
qadamlardan biri sifatida baholasak, maqsadga muvofiq bo‘ladi. «E-
darslik» mobil dasturining yaratilish jarayonida avvalambor,
O‘zbekiston
Respublikasi
aloqa,
axborotlashtirish
va
telekommunikatsiya texnologiyalari davlat qo‘mitasining ishtirokini
alohida ta’kidlab o‘tish lozim. Chunki loyiha mazkur Qo‘mita
tomonidan moliyalashtirildi. Mobil dastur UZINFOCOM Markazi
297
hamda Global Solutions mahalliy dasturiy ta’minotlar ishlab chiqaruvchi
kompaniyasi ishtirokida yaratildi. Bugungi kunda umumta’lim
maktablarida mavjud darsliklar matnlari Xalq ta’limi Vazirligi
tomonidan taqdim etildi. «E-darslik» mobil dasturini yaratish bo‘yicha
ishlar 2013-yilning ikkinchi yarim yilligida amalga oshirildi va texnik
jihatdan tayyor bo‘lgan dasturga 2014-yil 1-choragida mavjud
darsliklarni barcha talablarga muvofiq kiritish ishlari ZiyoNET Resurs
markazining Xalq ta’limi vazirligi hamda Oliy va o‘rta-maxsus ta’lim
vazirliklari qoshidagi bo‘linmalari xodimlari tomonidan amalga
oshirildi. «E-darslik» mobil dasturi bugungi kunda umumta’lim
maktablari uchun mo‘ljallangan 40dan ortiq darsliklarni o‘z ichiga
olgan.
uMail.uz pochta qutisining imkoniyatlari: 2013-yil 15-may kuni
UZINFOCOM Markazi tomonidan uMail.uz — bepul elektron pochta
xizmati ishga tushirildi. 2013-yil 16-iyun kuni pochta o‘zbek tilidagi
talqiniga ega bo‘ldi. uMail.uz pochtasi barcha foydalanuvchilar uchun
qulay interfeysga ega bo‘lgan, viruslar va spamdan ishonchli
himoyalangan elektron pochta qutisini bepul taklif etadi. Pochta xizmati
quyidagilar asosida xizmat ko‘rsatadi:
pochta qutisini ochish uchun albatta ID.UZ tizimidan
ro‘yxatdan o‘tishingiz kerak;
bitta xatning maksimal hajmi 20 Mb;
pochta qutisining maksimal hajmi 1 Gb;
pochta qutisidan bir yildan ortiq foydalanilmasa, u o‘chirib
tashlanadi.
Xizmatning
veb-interfeysidan
ham,
POP3
protokolidan
foydalangan holda xatlarni sinxronlashtirish orqali foydalanuvchining
kompyuterida pochta mijozi orqali ham foydalanish mumkin. Bugungi
kunga kelib, 60 mingdan ortiq foydalanuvchi tizimda ro‘yxatdan o‘tgan
va xizmatdan foydalanib kelmoqda.
Tanlov.uz — Tanlov va grantlar. Ta’limga katta e’tibor
berilayotgan bugungi davrda insonlar Respublikamizdagi, shuningdek,
xorijda faoliyat olib borayotgan ta’lim fondlari, grantlari, o‘quv
muassasalari haqida ko‘proq ma’lumot olishga harakat qiladilar.
Zamonamiz yoshlari innovatsion bilimlarni olishga hamda ularni
hayotga tatbiq qilishga harakat qilmoqdalar. Ushbu loyihada
o‘tkazilayotgan tanlovlar, talabalarni, yosh mutaxassislarni qo‘llab-
quvvatlovchi grant, stipendiya, tadbirlar haqida ma’lumotga ega
298
bo‘lishni xohlaganlar uchun axborotlar jamlangan sayt hisoblanadi.
Tanlov.uz saytining asosiy vazifasi — Respublikada o‘tkazilayotgan
tanlov, tadbir, grantlar haqida ma’lumotlarni oldindan berib borishdan
iborat.
Rivojlanayotgan XXI asrni axborotlar asri deb atayapmiz. Son
ko‘paygani sari sifatning pasayishi ehtimoli mavjud. Ta’limdagi
yangiliklar haqida o‘z foydalanuvchilariga qulayliklar yaratib
berayotgan ZiyoNET tarmog‘i o‘zining alohida tuzilishi bilan ajralib
turadi. Saytda fan va ta’limga oid yangiliklar matn, foto, video format
shakllarida joylashtirilganligi axborot olishda qulaylik yaratadi. Saytga
pedagogika va metodikaga oid eng so‘nggi yangiliklar, dars
ishlanmalari, fanlar kesimidagi test va savol-javoblarning kiritib
borilishi foydalanuvchilar uchun yanada imkon yaratmoqda.
Yoshlarda Vatanga muhabbat, yuksak ma’naviyat, milliy g‘urur va
milliy iftixor, axloqiy fazilatlar, globallashuv sharoitida milliy o‘zlikni
anglash, ma’naviy kamolotga intilish tuyg‘ularini shakllantira olish
uchun pedagog yuksak ma’naviy kamolotga ega bo‘lishi talab etiladi.
Yoshlarni yot va zararli ta’sirlardan himoya qilish, ularni hayotga, yon-
atrofda yuz berayotgan voqea-hodisalarga daxldorlik hissi bilan
yashashga o‘rgatish, iymon-e’tiqodli, barkamol insonlar etib tarbiyalash,
ular qalbida sog‘lom hayot tarziga intilishni, milliy va umuminsoniy
qadriyatlarga hurmat-ehtirom tuyg‘ularini shakllantirish, o‘z fikrini
bayon qila olish, ilmiy asoslay bilishi uchun pedagog mafkuraviy
immunitet va g‘oyaviy kurashchanlik, diniy ekstremizm va terrorizmga
qarshi kurashning ma’naviy-ma’rifiy asoslarini puxta egallagan bo‘lishi
kerak.
Yurtboshimiz
ta’kidlaganidek: «Barchamiz
bugungi
hayot
oldimizga qo‘yayotgan bir achchiq haqiqatning ma’no-mazmuniga yetib
borishimiz zarur. Bu achchiq haqiqat shundan iboratki, agarda kimda-
kim bizning mustaqil taraqqiyot yo‘limizni, orzu-maqsadlarimizga
erishish yo‘lini, yangi jamiyat qurish yo‘lini to‘smoqchi bo‘lsa, avvalo,
hali suyagi qotmagan, mustaqil dunyoqarashi shakllanib ulgurmagan
yoshlarimizning qalbi va ongining mo‘rtligidan foydalanib, ularning
ma’naviyatini buzib, bizning azaliy tabiatimiz va muqaddas
odatlarimizga mutlaqo zid bo‘lgan g‘oyalar bilan chalg‘itib, o‘zining
g‘arazli va jirkanch niyatlarini amalga oshirish yo‘lida qurol qilib
olishga urinadi. Milliy manfaatlarimiz va maqsad-muddaolarimizga
begona bo‘lgan bunday zararli mafkuralar tajovuzi, boshqa xavf-
xatarlar,
ayniqsa,
bizning
mintaqamizda
kuchayib
bormoqda.
299
Yoshlarimizni bu balo-qazolardan asrash uchun jamiyat ma’naviy
hayotida bo‘shliq paydo bo‘lishiga aslo yo‘l qo‘yib bo‘lmaydi. Bunday
bo‘shliq yuzaga kelgan taqdirda esa, uni yoshlarning ilmga, kasb-
hunarga, sog‘lom turmush tarziga, bunyodkorlik ishlariga qiziqishlari
bilan hamohang bo‘lgan yangicha hayot mazmuni, yangicha qadriyatlar
bilan to‘ldirish lozim. Eng muhimi, shuni unutmasligimiz kerakki,
yoshlarimizga, binobarin, kelajagimizga tahdid solib turgan bu
xavflarning oldini olish uchun bugun qat’iy harakat qilmasak, ertaga
kech bo‘lishi mumkin». Bu borada esa ZiyoNET axborot ta’lim tarmog‘i
barcha uchun birdek do‘st, hamfikr, asosiysi, ishonchli hamkor va
yordam kerak paytida ularga zaruriy manba bo‘la oladi.
Dostları ilə paylaş: |