‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I oliy va ‘rta m a X s u s ta’l im vazirligi


Kabellarning metall qobiqlarini korroziyalanishi va



Yüklə 6,23 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə22/105
tarix17.10.2023
ölçüsü6,23 Mb.
#156461
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   105
Elektr tarmoqlari va jihozlariga texnik xizmat ko`rsatish, ishlatish va ta`mirlash

4.5. Kabellarning metall qobiqlarini korroziyalanishi va
ularni yemirilishdan himoyalash
Yerning tagida yotqizilgan kabel liniyalarining metall qobiqlarini 
elektrolitik va elektrokimyoviy korroziyalanish natijasida yemirilish 
xavfi mavjud. Korroziyalanishning birinchi turi daydi toklarning 
oqishi va ikkinchisi — tuproqning agressiv xossalari bilan bog‘liq.
Daydi toklarning manbayi bo‘lib relsli elektrlashtirilgan trans­
port hisoblanadi. M a’lumki, bunday qurilmalarda o ‘zgarmas tok 
manbayining musbat qutbi bo‘lib izolatorlarga osilgan o ‘tkazgich 
(trolley), manfiy qutb bo‘lib esa relsli yo‘l hisoblanadi (4.2-rasm). 
Agar tok o ‘tkazuvchi relslarning yaqinida metall qobiqli kabel 
joylashgan bo‘lsa, u holda tokning (daydi tok) bir qismi shoxob- 
chalanishi va parallel yotqizilgan sim singari kabel qobig‘i orqali 
o ‘tadi. Bunda relslarva kabel qobig‘i elektrod, ularni o‘rab turgan 
tarkibida erigan tuz va kislotalar boMgan nam yer esa elektrolit
4.2-rasm.
Daydi toklar ta’sirida korroziyalovclii zonalarning 
hosil bo'lish sxemasi:
1
tramvay podstansiyasi
2
— ta’minlovchi Iiniyalar; 
3
— trolley;
4 —
relslar; 
5 —
so'rib oluvchi Iiniyalar; 
6
— kabel; 
A— В
va 
F— G —
katod 
zonalari; 
D—E
— anod zonasi; 
BD
va 
EF —
nol zonalar.
41


------------------- 
vazifasini b ajaradi. D a y d i t o k la r n in g
^
relslardan kabclga o 't i s h jo y i k a to d
1
^ 4
zonasi deb y uritiladi. K a t o d z o n a s id a
relslarning p o t e n s i a l i k a b e l q o b i g ‘i -
ning p o te n s ia lid a n y u q o r i d i r . D a y d i
toklarning k a b c ld a n y e r g a o ‘tish jo y i
a n o d zo n a si d e b y u r i t i l a d i . B u n in g
... 
n r h u n 0 1—0 ,2 V p o t e n s i a l l a r farqi
4.3-rasm.
Bittalik moy 
u c n u n ,
to'ldirilgan kabel liniyasining 
y e t a r l i d i r . Y e r g a О t u

g
quvurini katodli qutblash 
15 m A / n i 2 z ic h lig i k a b e l l a r u c h u n
sxemasi: 
xavfli h is o b la n a d i.

— quvur; 
2 —
o ‘zgaruvchan 
K a b e lla rn i e l e k t r o l i t i k k o r r o z i y a -
tok manbayi; 
з
— vcntii; 

h i m o y a l a s h n i n g v a z i f a s i
u la r -

— zaminlash elcktrodi.
ning q o b iq la r id a g i m u s b a t p o t e n -
sialni so'ndirish yoki m in im u m g a k e ltiris h d a n i b o r a t d i r . B u n g a 
elektr drenajlar qurish, ya’ni daydi to k larn i k a b e l n i n g q o b ig idan 
relslar yoki so‘ruvchi liniyalarga buruvchi q isq a m e t a l 1 yo llarni 
hosil qilish orqali; katodli qutblanishni hosil q ilis h , y a ni kabel­
ning qobig1 iga boshqa tok m anbayidan m a n fiy p o t e n s i a l b erish o r ­
qali erishish mumkin (4.3-rasm).
Kabellarni daydi toklarning t a ’siridan h i m o y a l a s h n i n g e le k ­
trik usullari bir vaqtning o ‘zida tuproq k o r r o z i y a s i d a n h a m h i- 
moyalaydi. C hunki, kabellarning q o b ig ‘iga b e r i l u v c h i m a n f iy
potensial elektrokimyoviy korroziyalanishda m e t a l l n i n g s iitid a h o ­
sil boMuvchi moddalarning zararli t a ’sirini k a m a y t i r a d i .
Korroziya nafaqat elektrik u su lla rd a , b a lk i k a b e l l a r n i izo - 
latsiyalangan kanalizatsiyalarda (b lo k la rd a , k o l l e k t o r l a r d a ) y o t ­
qizish, korroziyaga qarshi qoplamali yoki p l a s t m a s s a q o b iq li ka- 
bellami qoMlash orqali ham bartaraf etilishi m u m k i n .
Korroziyaga qarshi o ‘z vaqtida c h o r a la r k o ‘rish u c h u n daydi 
toklar sumnkali tartibda oMchab turiladi. Y e r n in g k o r r o z i o n faolligi 
tuproqning namunasini olish yoMi bilan te k s h ir ila d i.

Yüklə 6,23 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   105




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin