‘z b e k I s t n r e s p u b L ik a s I oliy va ‘rta m a X s u s ta’l im vazirligi

1 — 800—1000 Hz chastotadagi tovush generatori; 
2  — qisqa tutashuv
joyi; 
3 — qabul qiluvchi ramka; 4 — kuchaytirgich; 5  — tclcfon trubkalari;
6 — clektromagnit tebranishlarning trassa bo'ylab o'zgarishi.
A kustik us и/
induksion usulga o ‘x s h a s h d i r . U n d a n f a rq li ra- 
vishda kabel simlariga impuls k e n o tr o n q u r i l m a d a n b e r ila d i. Bu 
impulslar kenotronga ulangan k o n d e n s a t o r va r a z r y a d n i k yorda­
mida shakllantiriladi. Kabelga h ar 1— 3 s e k u n d d a y o ‘naltiriluvchi 
impuls izolatsiyaning teshilgan jo y id a to v u s h i y e r n i n g s i r t i d a ku- 
chaytirgichli pyezometr orqali u la n g a n t e le f o n y o r d a m i d a yaxshi 
eshitiluvchi uchqunli razryadlanishni hosil q ila d i. K o ‘rib o ‘tilgan 
usullar yordamida sinovlarni o ‘tkazish u c h u n k a b e l lab o rato riy alari 
barcha zaruriy jihozlar va asboblar b ila n k o m p l e k t l a n a d i .
4.8. Kabellarni ta ’m irlash
T a ’mirlash uchun kabel liniyasi u z ilg a n v a z a m i n l a n g a n b o ‘- 
lishi shart. Kabelni avariyaviy t a ’m i r l a s h h a j m i g a q u y id a g ila r
kiradi: shikastlangan joyni an iq lash ; tr a s s a n i o c h i s h v a s h ik a s t­
langan joyni qayd etish; t a ’m irni a m a lg a o s h i r i s h ; k a b e l liniyasini 
sinash, fazalash va ishga tushirish.
46

---

Kabel Iiniyalarida qazish va t a ’mirlash ishlari xavfsizlik tex- 
nikasi qoidasining talablarini bajargan holda amalga oshiriladi. 
Ishlar kamida ikkita shaxs tomonidan amalga oshiriladi. Kabelni 
kesish yoki uning muftasini ochishdan avval kuchlanishning yo‘q- 
ligiga ishonch hosil qilish uchun u izolatsiyalovchi shtangaga ega 
boMgan maxsus moslama yordamida teshiladi.
Quyida avariyaviy boMmagan va boMgan ta ’mir ishlarining ayrim 
turlari koM'ib chiqiladi.
Bevosita yerning tagida yotqizilgan kabellarda zirhli qoplamani 
t a ’mirlash ishlatish jaray o n id a amalga oshirilmaydi. Zirhning 
mahalliy shikastlanishlari olib tashJanadi; uning qirqilgan joylari 
q o ‘rg‘oshin qobiq bilan kovsharlanadi va qobiq korroziyaga chi- 
damli qoplama bilan yopiladi.
Kabelning germetikligi buzilganda q o ‘rg‘oshin qobiqni ta’mir­
lash faqat izolatsiyaning shikastlanmaganligi va unga nam kir- 
maganligiga ishonch hosil boMgan hollardagina amalga oshiriladi. 
Bunga ishonch hosil qilish uchun shikastlangan joydan q o ‘rg‘o- 
shin qobiq olib tashlanadi, belbog‘ izolatsiyaning yuqoridagi len- 
tasi olinadi va namlikning yo‘qligiga tekshiriladi. Izolatsiyada nam - 
lik mavjud boMmaganda kabelning ochilgan uchini uzunasiga qir- 
qilib, keyinchalik choklari va b o ‘yinlari kavsharlangan quvurga ti- 
qish, quvurlarni teshiklar orqali issiq kabel massasi yordamida 
toMdirish orqali kabel qayta tiklanadi. T a ’mirlangan joy smolalangan 
lenta bilan o'raladi va c h o ‘yan yoki poMat qoplama bilan yopiladi.
Ток о ‘tkazuvchi simlarni t a ’mirlash.
Kabel simining shikasti, 
montaj va sozlash uchun kabelning zaruriy zaxirasi mavjud boMgan 
taqdirda, bitta tutashtiruvchi muftani o ‘rnatish orqali bartaraf 
etiladi. Aks holda shikastlangan qism qirqib olinadi va ikkita 
muftani o ‘rnatish orqali kabelning yangi boMagi bilan almashti­
riladi. Qirqilgan mis simlarni o ‘zaro tutashtirish ГМ tipidagi mis 
gilzalarni qoMlab, presslash yoki kovsharlash orqali amalga oshi­
riladi. Aluminiy simlarni tutashtirish termit payvandlash, asetilen- 
kislorodli yoki propan-butanli alangada kavsharlash va gazli pay­
vandlash yoMi bilan amalga oshiriladi.
M uftalarni t a ’mirlash.
Tutashtiruvchi m uftalarni t a ’mirlash 
ko‘pgina hollarda defektli muftani olib, yangi muftani o ‘rnatish 
orqali amalga oshiriladi. Zarurat boMganida uzaytirilgan muftalar 
o ‘rnatiladi. Chekka muftalarni ta ’mirlash shikastlanganlarini de- 
montaj qilish, kabelning izolatsiyasini namlikka tekshirish va yangi 
muftani montaj qilish bilan amalga oshiriladi.
47

---

Kabelning simlarini qirqish bilan bogMiq b o lg a n a m ir 1 
jarayonida simlarning o ‘zaro tu ta s h tirilu v c h i u c h aI1mosligini tekshirish zarur. Kapital t a ’m i r d a n s o n g 'a e S1 
ning butunligi tekshiriladi va oshirilgan 
k u c h l a m s
i o s ic a sn ‘ 
. 
Yuklama ostiga ulashdan oldin k ab el lin iy a s i r Q m n g s n i ‘ 
bilan fazalanadi.
N A Z O R A T S A V O L L A R I
1. Kabel lin iy a la rin i i s h l a t i s h g a q a b u l q i l i s h k i m t o m o n i d a n v a q 
day am alga o sh irila d i? B u n d a n i m a l a r g a e t i b o r b c r i a c
1
.^
2. Kabel liniyasini ishga t u s h i r i s h d a n i m a l a r g a a m a l q i i n a ••
3. Kabel liniyalari k im t o m o n i d a n v a q a n d a y