Ayfer Kara hayatin iÇİnden yabancılar İçin Türkçe Metinler (A2-B1) Minsk «Kolorgrad»
Yüklə 7,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
NEVRÛZ BAYRAMI
Bu bayram “nevrûz”, “navruz”, “navrız”, “novrız”, “mevris”, “saban toy”, “ulusun ulu günü”, “cılgayak” gibi isimlerle anılır. Kelime olarak “yeni gün” anlamına gelir. Tabiatın canlanmasıyla yeni bir yıl başlar. Bu günde ne kadar bolluk, bereket olursa ve insanlar yardımlaşıp dayanışırsa tüm senenin böyle geçeceğine inanılır. Nevruz Bayramı, “kötü söz orucu”, “çevre temizliği”, “ölü bayramı”, “yaşlı ve hastaları ziyâret”, “çocuk günü”, “gençlik günü” ve “yeddi levin” olmak üzere 7 aşamada yapılır. Bayramdan 2 hafta önce, kötü söz orucu tutulur. Bu çerçevede kötü söz konuşmanın günah sayıldığı nevrûz boyunca, insanlar geçen yılın sıkıntılarını ve acılarını unutmaya çalışırlarken küs olan yakınlarını da barıştır ırlar. Anadolu ve Orta Asya kültürlerinde baharın gelişini müjdele yen Nevruz Bayramı, her yıl 21 Mart târihinde kutlanmaktadır. Nevruz’un her yıl bu târihte kutlanmasının sebebi; Güneş 21 Mart’a kadar güney yarımküreye daha çok ısı ve ışık verirken bu denge 21 Mart’ta eşitle nip, daha sonra kuzey yarımküre leh ine değişir. Bu nedenle kuzey yarımkürede yaşayan bazı halklar, 21 Mart’ı bütün varlıklar için uyanış ve yaratılış günü olarak kabȗl ederler. Türklerin yüzyıllardır çoşkuyla kutladığı Nevruz kaynağını Göktürklerin yeniden doğuşunu anlatan Ergenekon Destânı’ndan almaktadır. Destâna göre dik yamaçlı dağlarla çevrili bir vâdi de 400 yıl kalan Türklerin dağın demir kısmını eriterek kendilerine yol açtıkları ve çıktıkları günün 21 Mart olduğu rivâyet edilir. Çin tarih kaynakları Nevruz’un Hunlar Dönemi’nden itibâren kutlanmakta olduğunu kaydeder. 214 Yeni yılın başladığı o güne günâhlarından arınmış girmek isteyen insanlar ateşten veya sudan atlarlar. Her âile kendi bahçesinde ateşler yakar ve âile üyeleri içlerinden dilekler tutarak ateşin üzerinden atlarlar. Seksen yaşındaki yaşlı insanlar bile yaşama sevinciyle ateşten atlarlar. Yeni yılı yeni kıyâfetler giyerek karşılayan insanlar, öncesinde evlerini temizler; evlerinin, ahırlarının ve çitlerinin yıkılan yerleri onarırlar, badana larını yaparlar. İnsanlar böylece yeni yılda her şeyin yeni olmasına özen gösterirler. En renkli Nevrȗz kutlamaları Azerbaycan’da kutlanır. Kazaklar, Nevrȗz törenlerinde evlerinin duvarlarında kil kapları kırarlar, Kırgızlar “Nevrȗz Köcü” denilen özel yemekle Nevruz’u kutlarlar. Özbekistan’da “Seyil Eğlenceleri” ile Nevrȗz coşkusu yaşanır. Türkmenler yılın bereketli geçmesi için değişik yemekler hazırlarlar. Azerbaycan ve İran’da Azeri Türkleri Nevrȗz için hazırladıkları masaya “s” ile başlayan yedi (7) çeşit yiyecek koyarlar ve bu masa yiyeceklerle bir hafta boyunca yiyeceklerle doldurulur ve yılın bollukla geçmesi için her gelen misâfire sofra kurulur. Yiyeceklerin yanı sıra masaya âile bireylerinin dileklerini temsil eden objeler de konulur. Eğitim ve aydınlanma için yaygın olarak Kur’an veya başka kitaplar ve o yıl meyve, tahıl, sebze bol olsun diye Nevruz’dan önce kaplarda arpa, buğday çimlendir ilir ve bunlar sofralara konulur. İşte “s” ile başlayan bu gıda “Semeni”dir. Türkiye’de ise her bölgede Nevrȗz farklı kutlanır. Mersin - Silifke bölgesinde “Mart İpliği” adıyla bilinen Nevrȗz’da ağaçlara bez bağlanılır, yaylalara çıkılır. O yıl 20 kuzu veya oğlağı olan sürü sâhibi bir Yüklə 7,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|