“moliya” fanidan O’quv-uslubiy qo'llanma bilim sohalari

 
1. Korporativ foyda soliqqa tortilmasligi kerak
2. Kapital strukturasi faqatgina aksiyalar va obligatsiyalardan tashkil topadi. 
 
3. Investorlar sof operativ foydani (bu biz oldinroq fikr yuritgan FSTD dir) 
prognoz qilishda bir tomonlama yondashadilar.
4. Aksiyalar va obligatsiyalar mukammal va to’yingan bozorlarda savdo 
qilinadi 
 
Bunday bozor holatida, “Firma o’z fondlarining jami qiymatiga 
foydalanilayotgan moliyalashtirish manbalari tarkibini o’zgartirish orqali (ijobiy 
yoki salbiy) ta’sir eta oladimi?” degan savolning javobi – yo’q (ta’sir eta 
olmaydi).
 
Xulosa o’rnida, Modigliani va Miller gipotezasi yoki MM qarashida 
ta’kidlab o’tilgan mukammal iqtisodiy dunyoda firmaning bozordagi aksiyalari 
jami qiymatiga buxgalteriya balansining o’ng tomonidagi joylashuv ta’sir 
qilmaydi. Bu esa firmaning bozordagi oddiy aksiyalarining bozor qiymati va 
to’lanmagan qarzlarning yig’indisi kompaniya tomonidan qancha miqdorda qarz 
kapitalidan foydalanilganligidan qat’iy nazar doimo bir xil bo’lishini anglatadi. 
MM ning bu qarashi firmaning qiymati kapital strukturasi tarkibidan mustaqil 
bo’lganligi uchun, u ba’zan 
mustaqillik gipotezasi
deb ham yuritiladi.
Moliyalashtirish manbasi tanlovi borasidagi ushbu yondashuvning enh 

---

226 
muhim jihatlari 21.3-rasmda tasvirlangan. Unda firma aktivlarining tarkibi 
(buxgalteriya balansining chap tomoni) o’zgarmas deb olinadi. A moliyalashtirish 
nisbatiga ko’ra firma o’z aktivlarining 30 foizini oddiy aksiyalar va qolgan 70 
foizini obligatsiyalar hisobiga moliyalashtiradi. B moliyalashtirish nisbatiga ko’ra 
esa firma nisbatni qarshisiga o’zgartiradi va aktivlarning 70 foizini oddiy 
aksiyalar, qolgan 30 foizini obligatsiyalar bilan moliyalashtiradi. Oldingi 
mulohazalarimizdan kelib chiqib, biz A moliyalashtirish nisbati ko’proq leverejga 
ega reja ekanligini bilib olamiz. 
 
Shunga e’tibor qaratingki, 21.3-rasmdagi “pirog”lar bir xil bo’lib, ular 
firmaning qiymati – firmaning bozordagi aksiyalarining jami bozor qiymatini 
bildiradi. Shuning uchun, A moliyalashtirish nisbati natijasida yuzaga kelgan 
firmaning umumiy qiymati va B moliyalashtirish nisbatidan kelib chiqadigan 
umumiy qiymat o’zaro teng bo’ladi. Firma qiymati haqiqatda tanlanadigan 
moliyalashtirish nisbatiga bog’liq emas, ya’ni 
mustaqildir
.