1 A. X. O‘roqov
Avtomobil yo‘llarini ta’mirlash va saqlash bo‘yicha mavjud
Yüklə 10,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
1.3. Avtomobil yo‘llarini ta’mirlash va saqlash bo‘yicha mavjud
muammolar Respublika avtomobil yo‘llarining ko‘pgina qismi emirilgan, ta’mirlash va qayta tiklashga zarurat bor. Ko‘pgina avtomobil yo‘llari harakat bilan yuklangan, yo‘l holati nuqsonlari sabali yo‘l-transport hodisalari ko‘p sodir bo‘ladigan joylar mavjud. Avtomobil yo‘llarida ta’mirlash va saqlash ishlari hajmi talab darajasida emas. Adabiyotlarda keyingi yillarda “ta’mirlanmay qolgan yo‘llar” atamasi paydo bo‘ldi. Yo‘llarni moliyalashtirish sharoiti o‘zgardi. Oxirgi yillarda ta’mirlash ishlarini talab darajasida bajarilmayotganligi sababli avtomobil yo‘llarida “ta’mirlanmay qolgan yo‘llar” oshib bormoqda. Shuning uchun hozirgi vaqtda avtomobil yo‘llarida qulay va xavfsiz harakat sharoitini ta’minlash uchun birinchi darajali vazifa “ta’mirlanmay qolgan yo‘llar”ni bartaraf qilish va ta’mirlash va saqlashning samarali texnologiyalarini ishlab chiqish hisoblanadi. Ko‘pchilik ushbu avtomobil yo‘llari tuzilmasi [4] talablari asosida «B» hisobiy guruh (o‘qqa tushadigan yuk 60-70 kN) avtomobillariga loyihalanib 22 qurilgan, lekin bugungi kunda ushbu yo‘llarda harakat jadalligining o‘sishi bilan oqim tarkibida «A» hisobiy guruh (o‘qqa tushadigan yuk 100-110 kN) avtomobillarining harakati kuzatilishi, yo‘l tuzilmasi ko‘taruvchanligi pastligidan ko‘plab buzilishlar sodir bo‘lishiga olib kelmoqda. Natijada mukammal ta’mirlashga bo‘lgan talab muddatidan [5] oldinroq yuzaga kelmoqda. Bugungi kunda respublikada ta’mirlash ishlarining o‘z muddatida bajarilmasligi, qurilish materiallarining talabga javob bermasligi, zamonaviy texnologiyalarning etishmasligi, sohada malakali mutaxassislarga bo‘lgan talabning yuqoriligi va yo‘llarni saqlash ishlarining sifatsizligi kabi sabablar tufayli, “ta’mirlanmay qolgan yo‘llar” ko‘payib bormoqda va bu ko‘rsatkich umumiy foydalanishdagi yo‘l tarmog’ining 59 % ni tashkil qiladi [3]. Hozirgi avtomobil yo‘llarini ta’mirlash va saqlash ishlarini moliyalashtirish tizimi ushbu muammoni bartaraf qilishda talabga javob bermaydi. Chunki ajratilgan mablag’lar haqiqiy sarf-xarajatlarga muvofiq kelmaydi. Avtomobil yo‘llarini ta’mirlash va saqlash ishlarini moliyalashtirish amaliy ko‘rsatkichini 1991 yilgiga nisbatan solishtirganda 29,7 % ga kamayganligini ko‘rish mumkin (1.5-rasm) [3]: 1.5-rasm. Respublika bo‘yicha ta’mirlanmay qolgan yo‘llar holati 23 Mahalliy ahamiyatdagi avtomobil yo‘llari butun uzunligi bo‘yicha 15-40 % gacha, aholi zich bo‘lgan hududlarda 65-100 % gacha [6, 7] aholi yashash joylaridan o‘tadi. Yo‘llarning aholi yashash joylaridan o‘tgan bo‘lagida harakat sharoitining qulayligi yo‘lning boshqa bo‘laklariga nisbatan past, halokatlilik ko‘rsatkichi 8-10 marotaba yuqori [8, 9], halokatning og’irlik darajasi 1,6 marotaba katta bo‘ladi [9, 10]. Aholi yashash joylarida yo‘lning geometrik o‘lchamlarida me’yoriy talablarga mos kelmaslik holatlari ko‘p kuzatiladi. Bugungi kunda respublikada avtomobil yo‘llari tarmog’ining 51,7 % ini mahalliy ahamiyatdagi yo‘llar tashkil qilishi, yo‘l tarmog’ini takomillashtirish dolzarb masalalardan ekanligini anglatadi. Yüklə 10,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|