Signalizatsiya va xavfsizlik belgilari sistemasi. Signal qurilmalari vazifasiga
ko‘ra
ogohlantiruvchi, halokatga oid, tekshirish (kontrol) va
bog‘lovchi bo‘ladi. Ishlash prinsipiga ko‘ra esa
Yorug’lik signali, tovush signali, rang va belgi
signallariga bo‘linadi.
Yorug’lik signallariga gabarit chiroqlar, to‘xtash
signallari (“Stop-signal”), burilish ko‘rsatkichlari va
boshqalar misol bo‘la oladi. Yorug’lik signallari
shovqin darajasi 60-70 Db.dan yuqori bo‘lgan
holatlarda ishlatiladi.
Rang va belgi signallaridan xavf to‘g‘risida
malumot berish maqsadida foydalaniladi. Masalan,
belgilangan
standartlarga
muvofiq
qizil
rang-
“Taqiqlovchi”, ”To‘xta”, “Aniq xavf”; sariq rang -
“Diqqat”, ”Xavf to‘g‘risida ogohlantirish”; yashil
rang -“Xavfsiz”, ”Ruxsat”, ”Yo‘l ochiq”; ko‘k rang-
“malumot” manolarini bildiradi.
Xavfsizlik belgilari standart bo‘yicha turt
guruhga ajratiladi: taqiqlovchi, ogohlantiruvchi,
ko‘rsatuvchi va buyuruvchi.
Taqiqlovchi belgilar biror bir harakatni taqiqlash
yoki cheklash uchun ishlatiladi.Ular yumaloq shaklga
ega bo‘ladi.
Ogohlantiruvchi belgilar xavf bo‘lish ehtimoli
to‘g‘risida malumot beradi va uchburchak shaklga ega
bo‘ladi.
Buyuruvchi belgilar aniq talablar asosida biror
harakatni amalga oshirishga ruxsat etishni ko‘rsatadi,
kvadrat shaklda bo‘ladi.
Ko‘rsatuvchi belgilar to‘rtburchak shaklga ega
bo‘lib turli xil obektlar joyini,manzilini ko‘rsatish
uchun ishlatiladi.
Mashina
va
mexanizmlardan
foydalanish
xavfsizligini va qulayligini oshirish maqsadida
masofadan boshqarish (“distansion”) qurilmalardan
ham keng foydalaniladi. Ular ishlash prinsipiga ko‘ra
mexaniq,
gidravlik,
pnevmatik,
elektrik
va
kombinatsiyalashgan turlarga bo‘linadi.
