www.ziyouz.com kutubxonasi
47
edi.
Begona odam Styopa hayratining avj olib, eng yuqori pardaga chiqishiga imkon bermay, epchillik
bilan unga yarim qadah araq quydi.
— O‘zingiz-chi? — deb chiyilladi Styopa.
— Bajonu dil!!
Styopa qaltiroq qo‘li bilan qadahni og‘ziga olib bordi, mehmon esa o‘z qadahidagi araqni bir
qultum qilib yutib yubordi. Styopa ikra kavshab, gazak qilarkan, qiynalib zo‘rg‘a dedi:
— Siz-chi?.. Gazakdan?
— Minnatdorman, men hech qachon gazak qilmayman, — dedi begona odam va qadahlarga yana
araq quydi. Kastryulning qopqog‘ini ochishdi — unda tomatga solingan sosiska bor edi.
Mana, oxiri Styopaning ko‘z oldini to‘sgan la’nati yashil rang g‘oyib bo‘lib, tili kalimaga kela
boshladi, eng muhimi, ba’zi bir narsalar uning esiga tushdi. Darhaqiqat, voqea kuni kecha Sxodnyada,
sketchnavis Xustovning dala hovlisida bo‘lgan edi. Styopani u yerga o‘sha Xustovning o‘zi taksida
olib borgan edi. Hatto o‘sha taksini «Metropol» oldida qanday yollashgani ham esiga tushdi, ular bilan
birga yana qandaydir bir aktyor ham bormidiey... patefon ko‘tarib olgan. Ha, ha, to‘g‘ri, dala hovlida
bo‘lgan edi bu! Yana esida, patefon ovoziga jo‘r bo‘lib itlar uv tortishgandi. Lekin Styopa o‘pmoqchi
bo‘lgan xonim mavhumligicha qoldi... Tavba, kim bo‘ldiykin-a... radioda ishlaydi shekilli, ehtimol
undaymasdir.
Shu tariqa kechagi kun oz-ozdan oydinlasha boshladi, lekin hozir Styopani ko‘proq bugungi kun,
xususan, bu notanish odamning qanday qilib u yotgan xonaga kirib qolgani, yana araq bilan gazakning
qaerdan kelgani qiziqtirayotgan edi. Ana shu masalani aniqlab olsa yomon bo‘lmasdi-da!
— Xo‘sh, qalay, endi eslagan bo‘lsangiz kerak familiyamni?
Lekin Styopa xijolat bo‘lib tirjaydi va qo‘llarini yoydi.
— Afsus! Sezib turibman, siz arakdan keyin portveyn ichibsiz! Axir bu yaxshi emas-ku, taqsirim!
— Iltimos qilaman sizdan, shu gap o‘rtamizda qolsa... — dedi xushomad bilan Styopa.
— O, albatta, albatta! Lekin turgan gapki, Xustov uchun kafolat bera olmayman.
— Ie, siz Xustovni taniysizmi?
— Kecha sizning kabinetingizda ko‘zim tushgan edi o‘sha nusxaga. Uning maraz, fitnachi, munofiq
va laganbardor ekanligini tushunish uchun bir marta unga ko‘z qirini tashlashning o‘zi kifoya.
«Juda to‘g‘ri gapirdi!» — deb ko‘nglidan o‘tkazdi Styopa, Xustovga berilgan bunday to‘g‘ri, aniq
va lo‘nda ta’rifdan hayratga kelib.
Ha, kechagi kun bo‘lak-bo‘lak xotiralardan tiklanayotgan edi, lekin shunda ham Varete direktori
hamon bezovta edi. Negaki, mana shu kechagi kun xotiralarida ulkan qora o‘ra mavjud edi. Ya’ni
mana shu beret kiygan notanish odamni, nima deb o‘ylasangiz ham, Styopa kecha o‘z kabinetida
mutlaqo ko‘rmagan edi.
Styopaning mushkul ahvolga tushib qolgaiini ko‘rgan mehmon jiddiy tarzda:
— Sehrgarlik professori Voland, — deb o‘zini tanitdi va yuz bergan voqeani bir boshdan hikoya
qilib berdi.
Uning gapiga qaraganda, u Moskvaga chet eldan kecha kunduzi kelgan, kelgan zahoti Styopaning
huzuriga borib, Varete teatrida gastrol berishni taklif qilgan. Styopa Moskva oblastining
tomoshaxonalar bo‘yicha komissiyasiga telefon qilib, bu masalani kelishib olgan (Styopaning quti
uchib, ko‘zlari pirillay boshladi), professor Voland bilan yetti kunlik tomoshaga tuzilgan shartnomaga
imzo chekkan (Styopaning og‘zi lang ochilib qoldi), tomoshaning ayrim tafsi-lotlarini kelishib olish
uchun Volandni bugun ertalab soat o‘nga uyiga taklif qilgan... Mana, Voland uning huzurida!
U kelib uy xodimasi Grunyani uchratipti, xodima o‘zining kunda qatnab ishlashini, hozirgina kelib
turganini, Berlioznipg uyda yo‘kdigini aytib, agar siz, mehmon, Stepan Bogdanovichni ko‘rmoqchi
bo‘lsangiz, to‘g‘ri yotoqxonasiga kiravering, negaki Stepan Bogdanovichning uyqusi juda qattiq, uni
uyg‘otishga qurbim yetmaydi, deb aytipti. Artist Stepan Bogdanovichning qanday ahvolda yotganini