Termiz davlat universiteti metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish asoslari

Takrorlash uchun savollar: 
1.
Sertifikat nima? Sertifikatlashtirish – chi? 
2.
Sertifikatlashtirish tizimi deganda nimani tushunasiz? 
3.
Sertifikatlashtirishning qanday turlari bor? 
4.
Sertifikatlashtiriluvchi mahsulotga nisbatan qanday talablar qoyiladi? 
5.
Sertifikatlashtirish qanday tartibda amalga oshiriladi? 
6.
Sertifikatlashtirishda qatnashuvchi tomonlarning javobgarliklari? 
7.
Muvofiqlik belgisi deganda nimani tushunasiz? 
8.
Sertifikatlashtirish ishlari qanday rasmiylashtiriladi? 
9.
Akkreditlash bilan attestatlashning o‘zaro qanday farqi bor? 

---

154 
25-MAVZU:XORIJIY DAVLATLARDA 
SERTIFIKATLASHTIRISH AMALIYOTI 
REJA . 
 
1.Xorijiy davlatlarda sertifikatlashtirish. 
2.Standartlashtirish doirasi. 
3.Muvofiklikni baxolash doirasi. 
4.
 
Ma’lumot doirasida 
Maxsulot, jarayon, xizmatlarning xavfsizligini nazorat qilish buyicha ishlar 
butun jaxon amaliyotida utkaziladi. Xavfsizlikni nazorat qilishning bir kancha 
tadbir va uslublari mavjud bulib, turli idora yoki tashkilotlar tomonidan 
bajariladi. 
 
Bu davlat nazorati maxsulotning sifatini nazorat qilish va xavfsizligini 
ta’minlash uchun standart shartlariga rioya kilgan xolda sanitariya-gigienik, 
maxsulotni qabul .qilishdagi bir kancha ishlarni olib boradi.
 
Kupgina davlatlarning qonuniyati maxsulotning anik turlari va guruxlariga 
belgilangan shartlarida alohida qonunlaridan iborat buladi.
 
Standartlashtirish buyicha Fransuz uyushmasi (AFNOR)HHHr natijalariga 
asosan Yevropa iktisodiy jamiyati a’zolari (YeES) va erkin savdo Yevropa 
uyushmasi (YeAST) 5000 dan ortiq buyumlarni sertifikatlaydi, xamda 
sertifikatsiyalashtirish buyicha 300 dan ortiq sertifikatlar va 700 dan ortiq 
idoralarga ta’sir etadi.
 
Sertifikatsiyalashtirish 'rivojlangan va rivojlanib kelayotgan bir kancha 
davlatlarda kullanilib. kelgan. Natijada, bu davlatlar milliy standartlari ga, 
xamda boshka ta’sir etuvchi texnik me’yorlariga boglik bulmagan xolda 
bozorlarini ximoya qilib kelishgan.
 
Turli davlatlarning u yoki bu maxsulotlarining standartlari va texnik 
me’yorlari turlicha bulgan, xamda sertifikatsiyalashtirishni o’tkazish tartibida 
xalkaro savdoda texnik tusiklarni keltirib chikargan. Shu sababli, eng muxnm 
omillardan biri, xalkaro mikyosda jaxon bozorlarida xal kiluvchi rol uynashda 
teng 
xamkorlik 
rakibini 
ta’minlaydi. 
Natijada, 
maxsulot 
va 
sertifikatsiyalashtirish qonun-koydalariga standartlarning uygunlashuvi deyiladi.
 
Barcha mamlakatlarning sertifikatsiyalashtirish idoralaridan tashkari, 
chegarada joylashgan maxsus xizmatga ega bulib, ular xayvon va xayvon 
maxsulotlari veterinari, usimlik va ozik-ovkat maxsulotlari fito-sanitariyasi, tez 
bo’ziluvchan maxsulotlar, uta xavfli kimyoviy moddalar, transport vositalari 
ustidan turli nazorat ishlarini olib beradi. 
.
 
Jaxon bozorlari savdosidagi qonun-qoidalarni yaratuvchi xalkaro tashkilot 
muvofik bulgan mollarni tasdiklovchi usullarni kurib chiqadi. Unga tarif va 
savdo buyicha Bosh bitam deyiladi (GATT). Bu bitim 1947 yildan ishlab 

---

155 
kelayapti.