Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al xorazmiy nomidagi toshkent axborot

Yuz shakli bo‘yicha autentifikatsiyalash usullari turli ko‘rinishda bo‘lib quyida ulardan 
asosiylari keltirib o‘tilgan:
 

neyron tarmoqli usul (bir va ko‘p qatlamli); 

elastik grafiklarni taqqoslash usuli;

chiziqli diskreminant tahlil usuli;

yuzning geometrik xarakteristikalari asosidagi usul;

empirik aniqlash usuli
. 
 
o
neyron tarmoqli usul (bir va ko‘p qatlamli)
Neyron tarmoqli usul tasvirni aniqlashda foydalanilib, bir necha neyron tarmoqlarini 
qo‘llashga asoslanadi

Elastik grafiklarni taqqoslash usuli;
Bu usul (Elastic Bunch Graph Matching)da –yuzning kalit nuqtalari: bosh, burun, lab va 
ko‘z chegarasi va oxirgi nuqtalari grafik ko‘rinishda ifodalanadi.

Chiziqli diskreminant tahlil usuli;
Xususiy yuz usuli kabi holatlarni ideallashtirish uchun qo‘llanilib, shuningdek, 
yorug‘likning yagona parametrda bo‘lishi, ko‘zoynak taqib kirishda xalaqitlar va 
soqqolning paydo bo‘lishi. Bu holatlar umumiy tasodiflarda hech qachon dastlabki qayta 
ishlash uchun yo‘l topa olmaydi. Bu kamchiliklarni albatta bartaraf etish lozim. Shuning 
uchun asosiy komponent usuli bilan bilan birgalikda ishlash tavsiya etiladi.

Yuzning geometrik xarakteristikalari asosidagi usul;
Bu usul hammasidan birinchi bo‘lib qo‘llanilgan. Bu usul birinchi kriminal sohada 
qo‘llanilgan va u yerda qayta ishlangan. Keyin uning kompyuter dasturlari ishlab 
chiqilgan. Birinchi yuzning kalit nuqtalari topilgan va belgilar to‘plami tuzilgan. Xar bir 

---

belgi kalit nuqtalar orasidagi masofani ifodalagan.
Empirik aniqlash usuli
Rasmlarda yuzni aniqlashda inson miyasi bilan solishtirish juda muvaffaqqiyatli yo‘l 
hisoblanadi. Shuningdek bu usul oldin qo‘llanilgan va ayrim masalalarni hal qilgan.
 
Yuzni
aniqlash tizimiga mos keladigan texnologiya inson yuzidan raqamli 
tasvir yoki video ramka qarshi ma'lumotlar bazasi yuzlar. Hozirda tadqiqotchilar yuzni 
aniqlash tizimlari ishlaydigan ko'plab usullarni ishlab chiqmoqdalar. Yuzni tanib 
olishning eng ilg'or usuli autentifikatsiya qilish orqali foydalanuvchilar IDni tasdiqlovchi 
xizmatlar, berilgan tasvirdan yuz xususiyatlarini aniq aniqlash va o'lchash orqali ishlaydi. 
Dastlab kompyuterning bir shakli bo'lsa-da dastur, yuzni aniqlash tizimlari so'nggi 
paytlarda keng qo'llanila boshlandi smartfonlar va boshqa texnologiya shakllarida, 
masalan robototexnika. Yuzni kompyuter orqali aniqlash odamning fiziologik 
xususiyatlarini o'lchashni o'z ichiga olganligi sababli, yuzni aniqlash tizimlari 
quyidagilarga bo'linadi biometriya. Biometrik texnologiya sifatida yuzni aniqlash 
tizimlarining aniqligi nisbatan pastroq bo'lsa ham ìrísíni tanib olish va barmoq izlarini 
aniqlash, uning kontaktsiz va invaziv bo'lmagan jarayoni tufayli keng qabul qilingan. 
Yuzni tanib olish tizimlari rivojlangan holda joylashtirilgan inson va kompyuterning 
o'zaro ta'siri, videokuzatuv va avtomatik indeksatsiya tasvirlar.