Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al xorazmiy nomidagi toshkent axborot

1-rasm.Yuz tasviriga asoslangan autentifikatsiyaning ishlashi. 
 

---

Yuz tasviriga asoslangan autentifikatsiya qurilmalari orasida eng keng tarqalgan usul 
bu FACE ID. 
Face ID-bu Applening eng ilg'or apparat va dasturiy komponentlarini birlashtirish 
natijasidir. TrueDepth kamerasi minglab ko'rinmas nuqtalarni tahlil qilish va tahlil qilish 
orqali yuz ma'lumotlarini ishlaydi. Shunday qilib, qurilma yuzning batafsil tizimli 
xaritasini, shuningdek infraqizil spektrdagi tasvirni tashkil etadi. A11, A12 Bionic, A12X 
Bionic, A13 Bionic, A14 Bionic va A15 Bionic mikroprotsessorlarining neyron 
yadrosining bir qismi Secure Enclave moduli tomonidan himoyalangan, strukturaviy 
xaritani va infraqizil tasvirni ro'yxatdan o'tgan yuz ma'lumotlari bilan taqqoslanadigan 
matematik ko'rinishga aylantiradi. 
3-mavzu: Barmoq iziga asoslangan autentifikatsiya usuli va uning 
xuxusiyatlari
. 
Barmoqizlari yordamida biometrik autentifikatsiyalash. Biometriktizimlarning 
aksariyati identifikatsiyalash parametrik sifatida barmoq izlaridan foydalanadi 
(autentifikatsiyaningdaktiloskopik tizimi). Bu tizimlar XX asrning 60- yillarida kirib 
kelgan bo’lib, jinoyat ishlari bilan shug’ullanuvchi organlar foydalangan.

Bunday tizimlar sodda va qulay, autentifikatsiyalashning yuqori ishonchliligiga 
ega. Bunday tizimlarning keng tarqalishiga asosiy sabab barmoq izlari bo’yicha 
katta ma’lumotlar ba’zasining mavjudligidir. Bunday tizimlardan dunyoda 
asosan politsiya, turli davlat va ba’zi bank tashkilotlari foydalanadi.

Autentifikatsiyaning daktiloskopik tizimi quyidagicha ishlaydi. Avval 
foydalanuvchi ro’yxatga olinadi. Odatda, skanerda barmoqning turli xolatlarida 
skanerlashning bir necha variant amalga oshiriladi. Tabiiyki, namunalar bir– 
biridan biroz farqlanadi va qandaydir umumlashtirilgan namuna, «pasport» 
shakllantirilishi talab etiladi. Natijalar autentifikatsiyaning ma’lumotlar 
bazasida xotirlanadi. Autentifikatsiyalashda skanerlangan barmoq izi 
ma’lumotlar bazasidagi «pasportlar» bilan taqqoslanadi.

Hozirgi kunda 3xil barmoq izlarini olish texnologiyasi mavjud:


optik nurlar orqali barmoq izini olish(FTIR ya’ni optik qurilmalar);


yarim o’tkazgichlar orqali(termoskanerlar);


ultratovushlar.

Bularning barchasi bir xil prinsipda ishlaydi ya’ni bir xil matematik algoritmlar 
va olingan natijalarni bir biri bilan solishtirish. Barmoq izlarining skanerlari. 

---

Barmoq izlarini skanerlovchi an’anaviy qurilmalarda asosiy element sifatida 
barmoqning xarakterli rasmini yozuvchi kichkina optik kamera ishlatiladi(1.4-
rasm). Ammo, daktiloskopik qurilmalarni ishlab chiqaruvchilarning ko’pchiligi 
integral sxema asosidagi sensorli qurilmalarga e’tibor bermoqdalar. Bunday 
tendentsiya barmoq izlariga asoslangan autentifikatsiyalashni qo’llashning 
yangi sohalarini ochadi.

Bunday texnologiyalarni ishlab chiquvchi kompaniyalar barmoq izlarini olishda 
turli, xususan elektrik, elektromagnit va boshqa usullarni amalga oshiruvchi 
vositalardan foydalanadilar.

Skanerlardan biri barmoq izi tasvirini shakllantirish maqsadida teri qismlarining 
sig’im qarshiligini o’lchaydi. Masalan, Veridicom kompaniyasining 
daktiloskopik qurilmasi yarimo’tkazgichli datchik yordamida sig’im qarshiligini 
aniqlash orqali axborotni yig’adi. Sensor ishlashining prinsipi quyidagicha

Ushbu asbobga qo’yilgan barmoq kondensator plastinalarining biri vazifasini 
o’taydi.Sensor sirtida joylashgan ikkinchi plastina kondensatorning 90000 
sezgir plastinkali kremniy mikrosxemasidan iborat. Sezgir sig’im datchiklari 
barmoq sirti do’ngliklari va pastliklari orasidagi elektrik maydon kuchining 
o’zgarishini o’lchaydi. Natijada do’ngliklar va pastliklargacha bo’lgan masofa 
aniqlanib, barmoq izi tasviri olinadi. Integral sxema asosidagi sensorli 
tekshirishda AuthenTeckompaniyasida ishlatiluvchi usul aniqlikni yana ham 
oshirishga imkon beradi.

Bu usul bo’yicha asosiy skaner sifatida Identix kompaniyasining TouchSafe II 
skanerlarini keltirish mumkin. Bu skaner kontrolleri kompyuterga ISA shinasi 
orqali ulanadi.

Qator ishlab chiqaruvchilar biometrik tizimlarni smart-kartalar va karta– 
kalitlar bilan kombinatsiyalaydilar.

Integral sxemalar asosidagi barmoq izlari datchiklarining kichik o’lchamlari va 
yuqori bo’lmagan narxi ularni himoya tizimi uchun ideal interfeysga 
aylantiradi. Ularni kalitlar uchun breloklarga o’rnatish mumkin. Natijada 
foydalanuvchi kompyuterdan boshlab to kirish yo’li, avtomobillar va 
bankomatlar eshiklaridan himoyali foydalanishni ta’minlaydigan universal 
kalitga ega bo’ladi
