Vazirligi z. M. Bobur nomidagi andijon davlat universiteti

 
 
 
 
 
 
 
 
IIbob. 
Mehribonlikuyitarbiyalanuvchilariningijtimoiylashuvidamuloqotchanlikkakir
ishishningpsixologikjihatlari 
2.1
.
Mehribonlikuyitarbiyalanuvchilariningijtimoiyhimoyasimasalalari

---

59 
O‘zbekistonRespublikasidata’lim 
- 
tarbiya 
berish 
masalasi 
jamiyatningustivorsohasiekanligini so‘ngiyillarda sohada amalga oshirilgan 
ijobiy o‘zgarishlar
misolida 
yaqqol 
ko’rishimiz 
mumkin. 
Mamlakatimizdaijtimoiyhimoyagamuhtojbo‘lganbolalarta’lim-
tarbiyaolayotganta’limmuassasalardai o‘quvchilarning 
bilimolishlari, 
mehnatta’limi, 
boshlang‘ichkasbko‘nikmalariegallashlari, 
qobiliyatlarinivama’naviyfazilatlarinirivojlantirishniamalgaoshirmoqdalar.
Mustaqillikyillariningilkkunlaridanoq, 
Respublikamizning 
birinchiPrezidentivahukumatibolalarvao‘smirlarninghartomonlamakamoltopishi, 
ularningumumbashariyqadriyatlarruhidatarbiyalashuchunshart-
sharoityaratishmuammosini 
jamiyatning 
ustivorvazifasifatida 
qaradi.Ijtimoiyhimoyagamuhtojqatlamlarni qo‘llab-
quvvatlashningo‘zigaxosrivojlanganmexanizmini vujudgakeltirdi. 
MustaqillikyillaridavomidaO‘zbekistondabolalarningmanfaatlarinihimoyaqilish, 
ularga 
ta’lim-tarbiya 
berishxalqarouchrashuvlardabelgilanganharakatlardasturivatavsiyalarasosidaamalg
aoshirilmoqda. 
Aksariyatkomplekstadbirlar, 
xususan, 
Kadrlartayyorlashmilliydasturivasog‘lomavlodnishakllantirishgaqaratilganqator da
vlatdasturlaribuningmisolidir.
BolalargadoirdavlatsiyosatiniBolahuquqlarito‘g‘risidagiKonvensiyagamuvofiqlash
tirishmaqsadidaO‘zbekistonRespublikasidabutalablarnito‘laro‘yobgachiqarishyuza
sidanqonunchilik, 
ma’muriyvaboshqayo‘nalishdachora-tadbirlarbelgilagan. 
BolalarhuquqinitartibgasoluvchiO‘zbekistonqonunhujjatlaritiziminimamlakatKonst
itutsiyasi, 
Oilakodeksi, 
Mehnatkodeksi, 
"Ta’limto‘g‘risida"giqonunivaboshqabirqanchaqonunlartashkiletadi. 
Davlatvajamiyatkamta’minlanganoilafarzandlarigaalohidahamkorlikqiladi. 
Ularningnormalma’naviy-ahloqiykamoltopishiuchunsharoitlaryaratishkattasa’y-
harakatvaxarajatlartalabetishinihamyoddatutishlozim. 
Jumladan, 
kamta’minlanganko‘pbolalioilalarga, nogironlar, boquvchisiniyo‘qotganlarhamda 

---

60 
"Mehribonlik" 
uylarivamaxsusmaktab-
internatlardata’limolayotganlargakattae’tiborberilmoqda. 
Mamlakatimizdaamalgaoshirilayotganta’limsiyosatiningmuhimmaqsadlaridanbiriy
oshavlodnihartomonlamabarkamolinsonlarqilibtarbiyalashdir. 
Albatta, 
barkamolinsondeganda, 
ma’naviyjihatdanyetuk, 
o‘zvataniningtarixi, 
bugunivakelajagiuchunqayg‘uradigan, 
shuningdekjamiyatningiqtisodiytaraqqiyotigao‘zxissasiniqo‘shishishtiyoqidayonib
yashaydiganshaxsnitushunishbugungikuntalabigamoskeladi. 
Lekinushbutushunchagataxliliyyondashilsa, 
uningnaqadarserqirra, 
murakkabvaxartomonlamaumuminsoniyqadriyatlargamoskelishiniidroketishmumk
in. 
“Kishiliktarixipaydobo‘lganidanbuyon, 
mingyillardavomidaharqandaymamlakatning, 
xarqandaymillatning, 
ota-
onabo‘lishnasibetganharqandayinsonningengmo‘tabarorzusi, 
astoydilintilganasosiymaqsadisog‘lom, 
barkamolavlodnitarbiyalash, 
hartomonlamakomilinsonnivoyagayetkazishdaniboratbo‘libkelgandesakmubolag‘a
bo‘lmaydi.
Shubhasiz,harqaysimillatningo‘zigaxosma’naviyatinishakllantirishvayuksaltirishda
, oilaningo‘rnivata’siribeqiyosdir. Chunkiinsonningengsofvapokizatuyg‘ulari, 
ilkhayotiytushunchavatasavvurlaribirinchigaldaoilabag‘ridashakllanadi. 
Bolaningxarakterini, 
tabiativadunyoqarashinibelgilaydiganma’naviymezonvaqarashlaryaxshilikvaezguli
k, 
oliyjanoblikvamehr-oqibat, 
or-
nomusvaandishatushunchalarningpoydevorioilasharoitidaqarortopishitabiiydir. 
Ma’lumki, o‘zbekxalqiazaldano‘ziningbolajonligi, oilaparvarligibilanajralibturadi.
Albatta, farzandgamehrqo‘yish, uning “qorninito‘q, ustinibut” qilisho‘zyo‘libilan, 
lekino‘sibkelayotganyoshavlodniyoshlikchog‘idanboshlabmilliytarbiya, 
ahloq-
odob, 
yuksakma’naviyatasosidavoyaga
yetkazishbizuchundoimodolzarbahamiyatkasbetibkelgan. 
Bumasalagae’tiborbermasliknafaqatayrimota-onalar, 

---

61 
balkibutunjamiyatuchunjudaqimmatgatushishinihamko‘pginahayotiymisollardako‘
rishmumkin. 
O‘z-o‘zidanravshanki 
, 
bolatarbiyasidasog‘lomnaslmasalasihammuhimrolo‘ynashiniinkoretibbo‘lmaydi.
Aqlirasoharqaysiinsonyaxshianglaydiki, 
buyorug‘dunyodahayotborekan, 
oilabor. Oilaborekan, farzanddebatalmishbebahone’matbor. Farzandborekan, 
odamzothamishaezguorzuintilishlarbilanyashaydi”
4
. 
Lekin, 
shuniafsusbilanta’kidlashjoizki, farzanddebatalmishbebahone’matidanvozkechib, 
undanyuzo‘girib, 
ularnitashlabketayotganota-onalarhamborki, 
ularnita’riflashgatilojiz. 
Bubegunohbolalarningayanchlitaqdiri, 
ularningmurg‘akligidanduchkelgantaqdirningqattiqzarbalari, 
afsuski, 
bubolalarningko‘nglio‘ksikbo‘libkamoltopishigaolibkeladi. 
To‘g‘ri, 
bugungikundaqarovsizqolganbolalarnio‘zbag‘rigaolgan 
“Mehribonlik” 
uylaridagidavlatimiztomonidanyaratibberilayotganshart-sharoitlarjudahamyaxshi, 
aniqrog‘ia’lodarajada. 
Lekin, 
ko‘nglio‘ksikbubolalarningqalbigamolu-
davlatvahechbirzotularninghaqiqiyota-onasichalikyo‘ltopaolmaydi. 
Ertagabubolalarningo‘zkelajagipoydevoriniqurishgayo‘lko‘rsatishdekmas’uliyatliv
ao‘tamashaqqatlivazifanibajarishishlari, 
bugungikundadavlatimizhamdajamiyatimiz, 
shuningdek, 
harbirimizningengasosiyvazifamizdir. 
Zero, 
PrezidentI.A.Karimovtakidlaganlaridek: 
“Barchaezguniyatlarningmarkazidafarzandlarimiznihamjismonan, 
hamma’naviyjihatdansog‘lomqilibo‘stirish, 
farovonkelajaginiko‘rish, 
dunyodahechkimdankambo‘lmaydiganavlodnitarbiyalashorzusituradi”. Darhaqiqat, 
hamjismonan, 
hamma’naviyjihatdansog‘lomavlodnitarbiyalashuchun, 
avvalbuavlodniruhanbarkamol,yetukqilibo‘stirishkerak.
Shuo‘rindabugungikundarespublikamizdaimkoniyaticheklangan, 
Yetimvaota-
onasiqaramog‘idanmahrumbo‘lganbolalarnio‘zbag‘rigaolgan 
“Mehribonlik” 
4