1. «Jarayonlar va qurilmalar» fanining mazmuni

62.
 
Texnologik jarayon va qurilmalarni moddellashtirish asoslari
. 
 O`xshashlik nazariyasining moxiyati, teoremalar, mezonlar gidromexanik, issiqlik, diffuzion, 
modellashtirish, shart – sharoitlar, fizik, matematik, tartibi
. 
differensial tenglamalarni matematik yo‘l bilan yechib bo‘lmaydi. Bunda tajribalar o‘tkazib, 
jarayonni xarakterlovchi o‘zgaruvchan faktorlar o‘rtasidagi bog‘liqlik aniqlanadi. Tajriba 
natijalari asosida empirik tenglamalar keltirib chiqariladi. Bunday tenglamalar xususiy
xarakterda bo‘lib, ulardan faqat aniq shartlardagina foydalanish mumkin. Biroq istalgan 
murakkab jarayonni tadqiq qilishda umumiy bo‘lgan qonuniyat va tenglamalar topish kerak. 
Chunki bu tenglama va qonuniyatlar yordamida biror xususiy tajriba natijalarini boshqa
ko‘pchilik jarayonlarni tekshirishga qo‘llash kerak bo‘ladi. Bunga tajriba natijalarining 
o‘xshashlik nazariyasi yordamida ularni qayta ishlash orqali erishish mumkin.

---

O‘xshashlik mezonlari. 
Jarayonlarni xisoblashda bir kator o‘xshashlik mezonlaridan 
foydalaniladi. O‘xshashlik mezonlari o‘lchamsiz bo‘lib, tekshirilayotgan jarayonni 
xarakterlaydigan fizik kattaliklardan tuziladi. Bu mezonlar olimlar nomlari bilan yuritiladi. 
O‘xshashlik mezonlari asosan uchta guruxga bo‘linadi:
1) gidromexanik: 2) issiqlik; 3) diffuzion o‘xshashlik mezonlari.
Birinchi guruxga
Reynolpds, Eyler,
 
Frud, Galiley, Gomoxron, Arximed na boshqa 
mezonlar kiradi. Reynolpds mezoni:

wd
р
Re=
(2)
bu yerda 
w—
suyuqlik yoki gaz oqimining tezligi, m/s; 
d - 
oqimning xarakterli o‘lchami, m; 
— suyuqlik yoki gazning zichligi, kg/m
3
; -muxitning dinamik qovushoqligi, Pa 
s. Reynolpds mezoni