D. V. Rasulova I. Xotam ov X. S. Asatullayev

1.2. Kursning tuzilishi va uning iqtisodiy fanlar tizimida tutgan
o ‘rni hamda boshqa o ‘quv fanlari bilan bogMiqligi
Biznesni tadqiq etish usullari fani qator iqtisodiy fanlar bilan 
o ‘zaro bog‘liq. Chunki, biznes faoliyatini mukammal tashkil etish va 
uning samaradorligini oshirish uchun eng a w a lo tegishli ko'nikma, 
bilim va malakaga ega b o ‘lish kerak. Biznesni tadqiq etishning 
mamlakatimiz va xorij o ‘quv adabiyotlarida qayd etilgan usullarini 
o ‘rganish bo‘yicha xulosalarga tayanadigan bo‘lsak, bugungi kunda 
mazkur fanni mukammal o ‘zlashtirish uchun talaba “Kichik biznes va 
xususiy tadbirkorlik”, “Iqtisodiyot nazariyasi”, “Ijtimoiy iqtisodiy 
jarayonlam i prognozlashtirish va modellashtirish”, “Marketing”, 
“Menejment”, “Ilmiy tadqiqot metodologiyasi” kabi fanlami o'zlash- 
tirgan b o iish i kerak. Chunki mazkur fanlar kursning asosiy jihatlarini 
qamrab olgan. Shuni alohida ta’kidlash joizki, biznesni tadqiq etish 
usullari eng avvalo m arketing va ilmiy tadqiqot metodologiyasi kabi 
fanlar bilan uzviy bog‘liq. Chunki biznesdan k o‘zlangan asosiy maqsad 
foyda ko‘rishdir. Foydani maksimallashtirish iste’molchilar bozorini 
o ‘rganish m arketing tadqiqotlarisiz amalga oshmaydi. Biznesda 
marketing tadqiqotlarini qay yo ‘sinda olib borish va iste’molchilar 
uchun qanday m ahsulotlar ishlab chiqarish
Fanning vazifasi - talabalarga ishlab chiqaruvchilar o ‘rtasida 
sog‘lom raqobatni ta ’m inlashning o ‘ziga xos xususiyatlarini, bozor 
konyunkturasini tahlil qilish y o ila ri va usullarini, turli iqtisodiy 
matematik m odellar yordam ida tahlil qilish va prognozlashni amalga 
oshirish y o ‘llarini, iste’molchilar va ishlab chiqaruvchilar bozorida 
vujudga kelishi mumkin b o ‘lgan turli vaziyatlami mantiqiy evristik va 
iqtisodiy matematik m odellar orqali tahlil qilishni amalga oshirish, 
firmaning bozor strategiyasini tanlash bo‘yicha turli holatlami tahlil 
qilish va qarorlar qabul qilishni o ‘rgatishdan iboratdir.
M azkur fan orqali talabalar biznes jarayonining tahlili nazariy va 
uslubiy 
asoslarini; 
biznesni 
tadqiq 
etish 
modellarini; 
biznes 
jarayonining em pirik tahlili usullarini; xalqaro va ichki bozomi 
segmentlash, baholami shakllanishi va iste’molchilarga servis xizmat 
ko‘rsatish strategiyalarini; biznes jarayonini prognozlash; tovar va 
xizmatlar sotilishini kengaytirish imkoniyatlari va uni raqobatga
8

---

bardosh bera olish usul va y o ila ri bilan tanishadilar. Shuningdek, ular 
biznesni tadqiq etishning zamonaviy konsepsiyasi asosida boshqaruv 
strategiyalarini ishlab chiqish; biznes jarayonlarini baholash va tahlil 
qilish usullarini q o ila y olish; ishbilarmonlik xavfini hisobga olgan 
holda biznesning faoliyat yuritish chegarasini aniqlash, yangi 
zamonaviy biznes strategiyalarini tanlashda analitik usullami ishlatish, 
bozor va raqobat muhitini tadqiq etish, biznesni prognozlash 
usullaridan foydalanish k o ‘nikmalariga ega b o iad ilar. M a’lumki, 
mazkur sohaga bugungi kunda ko‘proq ahamiyat berib borilmoqda. 
Shunday ekan mazkur fanni o ‘rganish shu sohaga qiziquvchilarda 
biznes muammolarini tahlil qilishda tizimli yondashuv, iste’molchilar, 
ishlab chiqaruvchilar, resurs egalari, yetkazib beruvchilar hamda 
davlatning xulq-atvorini o ‘rganishda iqtisodiy tahlil usullarini qoMlash, 
qarorlar qabul qilish usullari, marketing faoliyatini prognozlash va 
tahlil usullarini, moliyaviy tahlil usllarini qo'llay olish, inson kapitalini 
o ‘rganish bo‘yicha zamonaviy usullami ishlatish, biznesda odob-axloq 
m e’yorlariga rivoya qilish usullarini q o ‘llash; ishbilarmonlik xavfini 
hisobga olish, raqobat muhitini tahlil qilish, biznesni prognozlash 
usullarini tanlash, investitsion tahlilni amalga oshirish hamda 
natijalardan foydalanish m alakalariga ega b oiishlariga imkoniyat 
beradi.