1-Amaliy mashg’ulot
Don maydalash jarayoni
Maydalash nazariyasi ikkita gipotezadan iborat bo‘lib: birinchisi donning
«yuza» qismini maydalash 1867-yilda Rittinger tomonidan va ikkinchisi - «hajmli»
maydalash gipotezasi 1874-yilda V.L. Kirpichev tomonidan taklif qilingan. Qattiq
jismni maydalash natijasida u bir qancha mayda zarrachalarga ajralib,
yangi
yuzalar paydo b o ‘ladi. Maydalash - jismni bosib-yanchish, unga zarba berish,
siqish, surish jarayonlari
orqali amalga oshiriladi, bu holda jismda siqilish va
surilish deformatsiyasi paydo bo‘ladi.
Tashqi kuch ta’siri ostida jism taranglashadi,
bu jismda mayda darslar
paydo b o‘lishiga olib kelib, yuz bergan buzilish (parchalanish) sababli, u yangi
zarrachalarga
aylanadi.
Materialning
mustahkamligini
bartaraf
qilishga,
molekulalar orasidagi zanjirli bog‘lanishni parchalashga sarf bo‘lgan quvvat yangi
yuza hosil bo‘lishiga, uning bir necha qismga bo‘lishini,
ishqalanishi natijasida
maydalovchi uskunaning ishchi qismi barcha sarf bo‘lgan quvvatlarni hisobga
olgan holda R.A. Rebinder, quyidagi umumiy maydalash qonunini beradi:
Maydalash jarayoni 'Bu jarayonning asosiy vazitasi donni maydalab
yuborm asdan, maksimal darajada (6 5 -7 0 % ) yorma-dunst mahsulot olish. B u
jarayonda asosiy uskuna valli stanok hisoblanib, vallarining o'lchamlari 1000x250
mm b o iad i. Valli stanokning turlari ko'p bo'lib. hozirgi
kunda zamonaviy valli
stanoklardan ko'pgina korxonalarda foydalanilmoqda.
Vallar riflilarining soni 1 sin. da R = 4,l dan 10,2 tagacha o 'z g arib boradi.
Vallar tishlarining joylashishi orqam a-orqa, y a ’ni (sp/sp) b o ‘ladi. Val
tishlarining nishabi U=4° dan 8° gacha o 'z g arib boradi. Bitta valning ikkinchi
valga nisbatan aylanish tezligi D=2,5 marta tez-tez aylanuvchi vallarning aylanish
tezligi V=6 m/s. Maydalash sistemalarida. asosan,
endosperm yorma - dunstlar
ajratib olinadi. B ular 1-sifatli yorm alar deb ataladi. Bularni alohida sovurish-elash
(sitoveyka)lar uskunalari yordamida boyitib, yuqori navli unlar olinadi.
Ajratib
olingan barcha yormalar 70 % bo'lsa, shulardan 15-18 %i yirik yorm a. 20—22 %i
o 'rta yorm a, 10-12 %i mayda yorma, 8-10 %i dunst va 8-10 %i esa unni hosil
qiladi. Bu jarayonda yorma-dunst mahsulotlari 65% dan kam bo'lmasligi kerak. Bu
jarayonda entoleytor qo‘shimcha maydalash uchun va mikroorganizmlarni o'ldirish
uchun ishlatiladi.