N xolmatov. N. Im om ova makro va mikro

Ommuviy ishlab chiqarish —
katta yoki kichik partiyada, k o 'p turdagi. 
birko'rinishdagi standart tovarlar ishlab chiqarishni k o 'z d a tutadi.
Oqini shaklida,
y a 'n i u z l u k s iz ja ra y o n sh a k lid a ishlab ch iq arish
— x o m - a s h y o n i t in i m s iz i s t e 'm o l qilish, m a te r ia lla rd a n fo y d a la n is h va 
n ia h s u lo tl a r n in g t in i m s iz o q im i bilan izohlanadi. B u n g a m is ol qilib, 
neft va gazni q a y t a ishlash z a vodla rf, k im y o sanoati, sutni q a y ta
ishlash za v o d la rin i m isol keltirish m u m k i n .
Iqtisodiy resu rsla rn i k e tm a - k e t lik d a birlashtirish orqali to v a r va 
xiz m atlarn i y a ra tish — ishlab ch iq arish te x n o lo g iy a si deyiladi.
U yoki bu texnologiyani tanlash ishlab chiqarish samaradorligiga bo g '­
liq. Ishlab chiqarish samaradorligining iqtisodiy va texnologik turi mavjud.
Iqtisodiy samarutlorlik
f ir m a n in g ishlab c hiqarish x arajatlari va 
d a r o m a d la r i o ' r ta s id a g i q iy m a t k o 'r in i s h id a g i b o g 'liq lik n i k o 'rs a ta d i.
Texnologik sumaradorlik
f o v d la n ila y o tg a n resursla r va natural 
k o ' r i n i s h d a o lin a y o tg a n m a h s u lo t o 'r t a s i d a g i b o g 'liq li k n i k o 'rs a ta d i.
Ishlab c h iq a r is h om illarini y ir ik la s h g a n uch g u r u h g a b o 'l i b q a ra sh
m u m k i n : 
m ehnat, kapital 
va 
m ateriallar.
M a sa la n , m e h n a t ishlab ch iq a r ish om ili sifatida m alakali m e h n a t-
ni ( m u h a n d is . te x n o p lo g , p a y v a n d c h i, buxgalter, elektr ustasi), m a la - 
k a s iz m e h n atn i (h a r xil ishc hila r) v a k o r x o n a rah b a rla rin in g b o s h q a ru v
v a ta d b irk o rlik h ara k atin i o ' z ic h ig a oladi. B u m e h n a t tu rlarin i u m u m -
la shtiruvchi k o 'rs a t k i c h l a r m e h n a t s i g 'i m i va m e h n a t u n u m d o r lig id ir.
M ateriallar 
d e g a n d a , ishlab c h iq arish ja r a y o n i d a ta y y o r m a h s u ­
lo tg a a y l a n a d ig a n har qanday m o d d iy narsani qara sjjim iz m u m k in : 
b u tlo v c h i qism lar, v a rim fabrikatlar, te m ir, p o 'la t, shisha, y o q ilg 'i.
y o g 'o c h , p a x t a v a b o s h q a x om a s h y o la r tu sh u n ilad i.
M o d d iy kapital sarfi ishchilar to m o n id a n binodan. uskunadan, ins- 
tr u m e n td an va texnolo gik liniyalardan foydalanishni o ' z ic hig a oladi.
Ishlab c h iq a r is h m u n o s a b a tla ri birin chi n a v b a td a m a h s u lo t ishlab 
c h i q a ris h d a g i te x n o lo g ik m u n o sa b atlard ir.
T ex n o lo g iy a - b u to varlar va xiz m atlarni ishlab chiqarish t o ' g 'r i -
sidagi am aliy bilimlardir. M a 'lu m k i, te x nologiya ning ta kom illashuvi
- fanda v a te xnik adagi yangi yutuqla rning ishlab chiqarish ja ra y o n ig a
joriy qilish orqali boradi. Yangi te xnologiya yangi ishlab chiqarish usul- 
laridan foydalanishni, yangi m a shina va m e x an iz m la rd a n y a n a d a yuqori 
m a la k a g a e g a b o 'lg a n m ehnatdan foydalanishni taqozo qiladi. Yangi 
te x n o lo g iy a vangi turdagi mahsulotlarni yaratishga y o r d a m beradi. Y a n ­
gi te xnologiya m ahsulot sifatini oshirishga. ish sharoitlarini yaxshilash-
hX

---

ga. berilgan resurslar miqdori o 'z g a rm a g a n d a ishlab chiqariladigan m a h ­
sulot miqdorini oshirishga, xarajatlarni kam aytiris hga olib keladi.