MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

            Faiq Ələkbərov              Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 

549 

sərhədləri çərçivəsində yaşayanlar da Azərbaycan vətəndaşlarıdır. 

Ancaq bütün  bunlarla  yanaşı,  hər iki  müstəqil ölkənin vətəndaş-

larının  böyük  əksəriyyətinin  türk  kimliyini,  türk  dilini,  türk 

ədəbiyyatını,  türk  fəlsəfəsini  və  sairəni  paylaşması  çox  təbii  bir 

haldır.  

Bizcə, modernləşmənin vacibliyi, dövlətçiliyin qorunması, 

bütün  etnik  azlıqların  maraqlarının  nəzərə  alınması  adı  altında 

türkçülüyün  az qala radikal millətçilik, tarixə qovuşmuş və milli 

ruhlu  azərbaycançılıqdan  tamamilə  fərqli  bir  ideya  kimi  qələmə 

verilməsi doğru deyildir. Hər bir milləti yaşadan və onun varlığını 

təsdiq edən milli ideyadır. Milli ideyanın son nöqtəsi isə milli və 

müstəqil dövlətin yaranmasıdır. Əgər biz Azərbaycan türkçülüyü 

ideyasını  –  azərbaycançılığı  doğru  şəkildə  mənimsəsək,  dünya 

xalqları  arasında  milli  varlığımızı  sona  qədər  sürdürmək  çətin 

olmaz.  Ancaq bu  cür mənəvi-ideoloji məsələlər  üzərində  çalışan 

tədqiqatçı  kimi hesab  edirik ki, milli kimliyini,  milli dilini, milli 

mədəniyyətini, milli tarixini (tarix fəlsəfəsini), milli ədəbiyyatını, 

bir sözlə milli mənlik şüurunu vaxtında dərk etməyən bir millət, 

bir toplum üçün  dünya  millətləri  arasında  özünü  ifadə  etmək də 

çətin olar. Çünki hər bir millətin tarix fəlsəfəsi o millətin keçmiş 

təcrübələri olmaqla yanaşı, eyni zamanda milli prinsiplərinin, milli 

şüurunun da arxividir [246, 135]. 

Hər  bir  Azərbaycan  vətəndaşının  milli  mənəvi  dəyərləri, 

yəni vahid vətəni, vahid dövləti qorumaq baxımından milli ruhlu 

azərbaycançılıq  ideyasının  vacibliyini  dərk  etməsi  ilə  yanaşı, 

Azərbaycanda sayca çoxluq təşkil edən türklərlə, azlıq təşkil edən 

etnik  qrupların  (talış,  ləzgi,  tat,  avar  və  b.)    kimliyinə  və  dilinə 

sahib çıxmaları da təbii qarşılanmalıdır. Əks təqdirdə bir dövlətdə 

sayca  əksəriyyəti  təşkil  edən  Azərbaycan  türklərinin,  eləcə  də 

etnik azlıqların keçmişi ilə gələcəyi arasında bağ qırılar, bununla 

---