Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti "tasdiqlayman"

«Enter»
yoki 
«ESC»
tugmasini ketma - ket ikki 
marotaba yuklanadi. 
Ikkinchi va uchinchi kesmalarni o‘tkazgach, keyingi so‘rovda, qavs ichida «Zamknut» - 
«Birlashtirish» yoki «Otmenit» - «Bekor qilish» qo‘shimcha buyruqlari paydo bo‘ladi, 5- rasm. 
«Zamknut»
- «Birlashtirish» so‘zining bosh harfini terib, 
«Enter»
yuklansa, oxirgi 
kesma uchi birinchi kesmaning boshlang‘ich nuqtasi bilan birlashib qoladi. 
5- rasm 
 «Otmenit»
- «Bekor qilish» so‘zining bosh harfini terib 
«Enter»
bilan qayd etilsa, oxirgi 
chizilgan kesma ekrandan yo‘qoladi. Bunday amallarni ketma - ket bajarib, bir buyruqda chizilgan 
kesmalarni birin - ketin ekrandan yo‘qotish (o‘chirish) ham mumkin. 
Ekranda tasvirlangan chiziqlarni va kesmalarni yo‘qotish uchun ularni bitta - bitta kursor 
bilan «Sichqon» yordamida ajratib olinadi va «Delete» yoki «Enter» tugmasi bosiladi. 
a) 6-rasm b) 
 
«Копировать» - «Nusxa olish» buyrug‘i 
Kompyuterda grafik axborotlarni bajarish jarayonida ularning ayrim elementlaridan nusxa 
olib, boshqa joyga qo‘yishda «Копировать» buyrug‘idan foydalaniladi.
Bu buyruq quyidagi algoritm asosida bajariladi: 
1. Ob’ekt ajratiladi va «Kopirovat»-«Nusxa olish» 
buyrug‘i «Sichqon» yordamida 
yuklanadi.

---

81 
2. Shunda, muloqotlar darchasida navbatdagi «Tayanch nuqtasini ko‘rsating yoki 
[Перемешение]:» so‘rovi paydo bo‘ladi. Agar, ob’ektning nusxasi bitta bo‘lsa, bu so‘rovga uning 
biror nuqtasi ko‘rsatiladi. Agar, ob’ektning nusxasi bir nechta bo‘lsa, bu so‘rovga ko‘p nusxa olish 
qo‘shimcha buyrug‘i – «Перемешение »ning birnchi
П
harfi terib kiritiladi. 
3. Ob’ektning «Sichqon» yordamida bog‘langan tayanch nuqtasi chizmaning kerakli joyiga 
keltirilib, uning chap tugmasi bilan qayd etiladi. Natijada nusxasi ko‘chirilib olingan ob’ekt yangi 
joyda tasvirlanib qoladi. Agar, ko‘p nusxa olish qo‘shimcha buyrug‘i yuklangan bo‘lsa, ob’ektni 
tayanch nuqtasi chizmaning kerakli joylariga birin-ketin keltirilib, qayd etiladi va uning ko‘plab 
tasvirlari yasaladi.
«O‘chirish-Steret» buyrug‘idan foydalanish algoritmi
 
1. 
«O‘chirish-Steret» buyrug‘i «Sichqon» yordamida yuklanadi. Shunda, muloqatlar 
qatorida quyidagi so‘rov paydo bo‘ladi:
Komanda: _erase 
Vыberite ob’ektы:
So‘ngra o‘chirilishi kerak bo‘lgan ob’ektlar: kesmalar, aylanalar, yoylar va h.k.lar 
sichqoncha yordamida birma-bir yoki to‘rtburchak soha bilan tanlanadi.