Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта

Odatda uchta algoritm turi mavjud: chizio`li, tarmoo`lanuvchi va 
takrorlanuvchi (siklik) algoritm. 
CHIZIQLI algoritm - kelish tartibida faqat bir marta bajariladigan 
amallarning sodda ketma-ketligi bo`lib, u bir martagina bajariladi va buning 
natijasida kerakli natijaga erishiladi. Chizio`li algoritmlarda xech qanday shart 
tekshirilmaydi va jarayonlar tartib bilan ketma-ket bajariladi. Demak , chizio`li 
algoritmlar sodda hisoblashlar ketma-ketligi yoki amallar ketma-ketligidir. 
Ko`pchilik oddiy hisob-kitoblarni talab qiladigan masalalarning echilish algoritmi, 
249

---

form
yosda ishlatiladi. Masalan xilma-xil o`yinlar, lotoreyalar, matematik, 
trigonomet
chiligidir, chunki soha 
bo`yic m
ulalar bo`yicha hisoblashlar yoki matritsaviy hisoblar xuddi shu guruxga 
misol qilib keltirilishi mumkin.
TARMOQLANUVCHI algoritmda odatda qandaydir mantiqiy shartning 
bajarilishi tekshiriladi, ya’ni (a> 0, a< v, a#v va boshqalar). Demak, biror-bir 
shartning bajarilishi bilan bog`liq ravishda to`ziladigan algoritmlarga 
tarmoo`lanuvchi algoritmlar deb ataladi. Ular hisoblashlar yoki jarayonlar ketma-
ketligini aniqlaydigan ma’lum shartlarni o`z ichiga oladi.
TAKRORLANUVCHI (siklik) algoritm deb ko`p marta bajariladigan 
amallarning muayyan ketma-ketligiga tushuniladi. Bu yerda mantio` jismi deb 
ataluvchi asosiy blok talab qilingan hisoblash shartini amalga oshiradi. Bunday 
algoritmlar ma’lum bir shart asosida algoritmda bir necha marta takrorlanib 
turadigan jarayonlarga xos bo`ladi. Demak, takrorlanuvchi algoritmlar deb shunday 
algoritmlarga aytiladiki, ularda bir yoki bir necha amallar ketma-ketligi bir necha 
marta 
ro
tak rlanadi. 
19.4. Programmalarni blok-sxemalar orqali ifodalash. 
Algoritmlar nima ekanligi va ularning qanday turlari mavjudligini yaxshi 
bilib oldingiz. Endigi muammomiz algoritmlarni qanday qilib ifodalash masalasini 
hal qilishdir. Umuman aytganda algoritmlarni