55
Kórinip turǵanınday, usı keltirilgen gruppalaw maǵlıwmatlar jeterli dárejede
anıq emes hám ulıwma nızamshılıqtı kórsetip bere almaydı. Bul jerde tek ǵana
toplam dúzilisin bayqay alıwımız múmkin.
Tovar aylanısınıń ulıwma kólemi hám bir dúkanǵa tuwrı
kelgen tovar
aylanısı kólemi ortasındaǵı baylanıs dárejesin anıqlaw maqsetinde joqarıdaǵı on
gruppanı bes gruppaǵa ajratıp tiyisli kórsetkishlerdi esaplaymız (3.5-keste).
3.5-keste
Aralıqtı úlkeytiw usılı járdeminde ekilemshi gruppalaw tártibi
.№
Aylıq tovar aylanısı kólemi
boyınsha dúkanlar gruppası
(mln. sum)
Dúkanlar
sanı
Aylıq tovar
aylanısı (mıń
sum)
1 dúkanǵa tuwra
kelgen ortasha tovar
aylanısı (mıń sum)
1
2
3
4
5=4/3
1.
10 mıń sumǵa shekem
15
93,0
6,2
2.
10-20
21
312,0
14,8
3.
20-50
12
446,0
37,2
4.
50-100
18
1165,0
64,7
5.
100-200
22
2400,0
109,0
6.
200 hám onnan joqarı
12
3744,0
312,0
Jámi
100
8160,0
81,6
Usı usılda jańa gruppalar sanı baslanǵısh gruppalardıń tiyisli aralıqların
qoyılǵan maqsetke muwapıq úlkeytiw jolı menen anıqlanadı. Máselen, shártke
muwapıq ekinshi gruppaǵa on mln. sumnan jigirma mln. sumǵa
deyin tovar
aylanısı kólemine iye bolǵan 2 hám 3-gruppadaǵı dúkanlar kiredi (8+13). Tap
usınday etip olar boyınsha tovar aylanısınıń ulıwma kólemi anıqlanadı (112+200).
Nátiyjede gruppalaw ıqsham hám anıq kórinisti aladı. Ulıwma nızamshılıq
bolsa
kózge taslanadı: tovar aylanısı kólemi asıp barǵan sayın 1 dúkánǵa tuwra keletuǵın
tovar aylanısı kólemi de turaqlı ósip barıw baǵdarına iye. (5 baǵanaǵa qarań).
Aralıqlar qatnasına tiykarlanıp ekilemshi gruppalaw tártibin joqarıdaǵı mısal
maǵlıwmatlarında kórip shıǵamız. On gruppa ornına úlkenirek
gruppalar payda
etiw maqsetinde olardı bes gruppaǵa bólemiz. (5 keste).
Birinshi gruppa 40 mıń sumǵa deyin tovar aylanısı kólemine iye bolǵan
dúkanlarǵa baslanǵısh gruppalawdıń 1, 2, 3, 4 - gruppalardaǵı dúkanlar sanı (15-8-
13-3) hám 5-gruppanıń bolsa tek bir bólimi kiredi. Birinishi aralıq 40 sanın payda
etiw ushın birinshi gruppadan 10 sanın ajratıp alıw kerek. Bul gruppanıń aralıq
56
úlkenligi 20 (50-30). Demek, 10 sanın aralıqtıń 1/2 bólegin (10/20) quraydı eken.
Usı qatnas tiykarında besinshi gruppadan dúkánlar sanın anıqlap alamız:
Dostları ilə paylaş: