Issn 2223-1617 azərbaycan mġLLĠ elmlər akademġyasi

 
Açar sözləri: Abşeron yarımadası. Xəzər dənizi sahilləri, bitki örtüyü, süksesya. assosiasiya 
 
  
Xəzər  dənizi  sahil  hissələrinin  bitki  örtüyü  əsasən  su  altında  qalır  və  çəkilmə  zamanı  sahil 
zolağını  əhatə  edən  sahələr  artır.  Bu  hadisələrin  təsiri  ilə  bitki  örtüyündə  mühüm  floristik  və 
fitosenoloji  dəyişikliklər  baş  verir.  Bu  dəyişikliklər,  yeni  bitki  birliklərinin  əmələ  gəlməsi  və  ya 
süksesya nəticəsində bir növün digəri ilə əvəz olunması, hətta yox olması ilə nəticələnir. 
Xəzər  dənizinin  qumlu  sahillərində  ümumillikdə  psammofıt  bitkilər  yayılmışdır.  Xüsusilə    kollar  və 
yarımkollar  xaraxarakterikdir:  Calligonum  bakuense  Litu.  ve  C.  petunnikowii  Litu.,  Ephedra 
distachya L., Eleagnus caspica (D.Sosn) A.Grossh., Nitraria schoberi L., N. komarowii İljin et Lava., 
Artemisia  arenaria  DC.,  Convolvulus  persicus  L..  Glycyrrhiza  glabra  L.,  Astragalusmembranaceus 
M.Pop.,  Astragalus  hyrcanus  Pal!..  A.  bakuensiz  Bge..  Medicago  coerulea  Less.  ve  M.  littoralis 
Rohde., Elymus giganteus Vahi.. Phragmites comımınis (I..) Trin. [2. 4]  
     Aparılan  araşdırmalar  zamanı  məlum  olmuşdur  kiXəzər  dənizisahillərinin    bitki  örtüyü  bilavasitə 
ətrafı  mühitini  dəyişdirməsi  nəticəsində  su  səviyyəsi  zaman    zaman    azalması    və  ilk  gələn  bitkilər 
mühitdən  uzaqlaşdıqca  artan  işıq  miqdarının  təsiri  ilə;  Carex,  Juncus,  Eleocharis  cinsinə  aid  olan 
növlərin iştirakı ilə çəmənlər əmələ gəlməyə başlayır. 
  Bu  çəmənlərə  Mentha,  Temcrium,  Caltha,  ,  Eriophomu,  kimi  bitkilərə    qarışmağa  başlayır.  Bu 
bitkilər su və küləklə gətirilən torpağı tutur, bitki artıqlarını toplayır, mühitin suyunu transpivasiyonla 
uzaqlaşdırılmasına  səbəb  olur  .Nəticədə    quraq  klimaksa  çatan      kol  və  yarımkol  formasyalarının 
inkişafına  səbəb  olur.  Məqsədimiz  gedən  bu  dəyişiklikləri  elmi    sürətdə  müəyyənləşdirməkdən 
ibarətdir.