O`zb tarix 11 узб indd

9-mavzu. 
O‘zbekistonda konfessiyalararo munosabatlar
Dinlararo bag‘rikenglikning shakllanishi. 
SSSR davrida O‘zbekistonda 
89 masjid, 2 ta madrasa bo‘lgan bo‘lsa, 2017-yilga qadar esa 2033 ta masjid, 
Islom universiteti, Islom instituti, 16 ta diniy konfessiyalar faoliyat yuritib 
keldi. O‘zbekiston aholisining 88 foizi islom diniga, 10 foizidan ziyodi 
boshqa dinlarga e’tiqod qiladi, 1,8 foizi hech qaysi dinga e’tiqod qilmaydi. 
Ramazon hayiti, Qurbon hayiti respublika miqyosida nishonlab kelinmoqda, 
Mulohaza qiling
!
2017-yilda Toshkentdagi «Bobur» bog‘iga «Do‘stlik» bog‘i nomi berilib, 
bog‘ning markaziga Ikkinchi jahon urushi yillarida turli millatga mansub 
yetim bolalarni asrab olgan mashhur Shomahmudovlar oilasi haykali 
ko‘chirib keltirilganini va 2018-yilda mazkur haykal «Xalqlar do‘stligi» 
maydoniga qaytarilganini izohlang.
Atamalar izohi!
Baynalmilal
– (
arabcha
– millatlar o‘rtasidagi, millatlararo) xalqaro, 
umuminsoniy, umumxalqiy mazmunlarida qo‘llaniladi.
Mentalitet
– (
nem.
– aql, idrok) jamiyat, millat, jamoa yoki alohida 
shaxsning tarixiy tarkib topgan tafakkur darajasi. Jamiyat, millat yoki 
shaxsning mentaliteti ularning o‘ziga xos an’analari, rasm-rusumlari, urf-
odatlari, diniy e’tiqod va irimlarini qamrab oladi.
?
5 – O‘zbekiston tarixi, 11-sinf

---

66
diniy jurnal va gazetalar nashr etilib, televideniye va radioda diniy 
mavzularda maxsus ko‘rsatuv va eshittirishlar olib borilyapti. O‘zbekistonda 
din davlatdan, siyosatdan ajratilgan, ammo xalqdan ajratilgan emas. 
Aholisi ko‘p millatli bo‘lgan O‘zbekistonda islomdan tashqari 
xristianlik, yahudiylik, buddaviylik va boshqa konfessiyalarga e’tiqod 
qiluvchi kishilar ham bor. Ko‘p millatli va ko‘p konfessiyali mamlakatda 
millatlararo hamjihatlik va diniy bag‘rikenglik sohasida olib borilayotgan 
izchil davlat siyosati turli millat hamda barcha diniy konfessiya 
vakillarining emin-erkin yashashlari uchun mustahkam asos yaratdi. 
1991-yil davlatning vijdon erkinligi va dinga oid siyosatini belgilab 
beruvchi “Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to‘g‘risida”gi qonuni qabul 
qilindi. Uning qabul qilinishi islom diniga va boshqa dinlarga e’tiqod 
qiluvchi fuqarolarning hayotida muhim o‘rin egalladi.
1992-yil O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmoniga binoan 
Vazirlar Mahkamasi huzurida Din ishlari bo‘yicha qo‘mita tashkil etildi. 
Qo‘mita tarkibida diniy konfessiyalar bilan ishlash uchun maxsus tashkil 
etilgan sho‘ba ish boshlaganidan so‘ng, respublika hududida joylashgan va 
diniy faoliyat yuritayotgan barcha tashkilotlar haqida ma’lumotlar to‘plana 
boshlandi.
1998-yil O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi tomonidan “Vijdon 
erkinligi va diniy tashkilotlar to‘g‘risida”gi qonunning yangi tahriri qabul 
qilindi. Mazkur qonunda fuqarolarning vijdon va e’tiqod erkinligi bilan 
bog‘liq huquq hamda burchlari aniq-ravshan belgilab qo‘yildi.
“Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to‘g‘risida”gi qonunga muvofi q 
“Davlat diniy konfessiyalar o‘rtasidagi tinchlik va totuvlikni qo‘llab-
quvvatlaydi. Bir diniy konfessiyadagi dindorlarni boshqasiga kiritishga 
qaratilgan xatti-harakatlar (prozelitizm), shuningdek, boshqa har qanday 
missionerlik faoliyati man etiladi. Ushbu qoidaning buzilishiga aybdor 
bo‘lgan shaxslar qonun hujjatlarida belgilangan javobgarlikka tortiladilar”.