117
tarmoqdagi xizmatni kommutasiya tuguni orasida axborot almashinuvini
va xokazolarni ta’minlaydi. 7- sonli tizimning muhim xususiyati zarur
bo‘lganda, unga yangi tizimchalarini kiritishga ruxsat berishi ma’nosida u
ochiq hisoblanadi.
7- UKS tizimini ishlatuvchi aloqa tarmog‘i IKM traktlari bilan o‘zaro
bog‘langan ko‘pgina kommutasiya tugunlaridan iborat bo‘lib, ulanishlarni
boshqarishda 7- UKS xizmatlaridan foydalanish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
Bu tugunlardan har biri, signal xabarini shakllantirish, uzatish, qabul qilish
va integrallashga qodir bo‘lgan signalizasiya punkti (SP-Signaling Point)
funksiyasini bajara oladigan vositaga ega bo‘lishi kerak. Signalizasiya
punktlari SP o‘zaro bir –biri bilan signal
axborotini ikki tomonlama
uzatishni ta’minlovchi signalli zvenolar funksiyasini bajaruvchi raqamli
kanallar bilan bog‘langan bo‘lishi kerak.
Signalizasiya punktlari va signalli zvenolar to‘plami 7- sonli UKS
tarmog‘ini tashkil etadi. SP funksiyasini kommutasiya stansiyalari va
tugunlaridan tashqari quyidagilar bajarishi mumkin:
- aloqa tarmoqlarini ekspuluatasiya boshqarish markazlari (OA&MC-
Opeation Administration and Mainte nance Cyentryes);
- intellektual tarmoq xizmatlarini boshqarish tugunlari;
- tranzit signalizasiya punktlar (STP- Signaling Transfer Poins).
Har bir SP ga o‘zining noyob kodi biriktiriladi. Signal axborati alma-
shinuvi mumkin bo‘lgan ikkita istalgan SP signali bog‘langan bo‘ladi.
Ikkita SP ning signalli aloqasi, yo signalli zvenolarning to‘g‘ri bog‘lami,
yo tranzit tashkil etish bilan UKS tarmog‘i vositasi ta’minlashi mumkin.
Birinchi holda, signalizasiya punkti (UKS tarmog‘i tuzilmasi nuqtai
nazardan) qo‘shni, ikkinchi holda qo‘shni bo‘lmagan. UKS tarmog‘ida
ham qo‘shni, ham qo‘shni bo‘lmagan SP ning uchta signalizasiya rejimini
mavjud bo‘lishi bilan farqlanadi: bog‘langan, bog‘lanmagan va kvazi
bog‘langan. Bog‘langan rejimda ma’lum SP
signalli aloqasiga tegishli
signal axborot, shu SP bevosita ulaydigan signal zvenosi bo‘yicha
uzatiladi. Bog‘lanmagan rejimda shunga o‘xshash axborotni uzatish uchun
ketma - ket bir necha signal zvenolar ishlatiladi, signalli aloqani tashkil
etishga tranzit signalizasiya punktlarini jalb etiladi. Kvazi bog‘langan
rejimda bog‘lanmagan rejimning xususiy holati bo‘lib, unda signal axborot
tarmoq orqali o‘tadigan yo‘li oldindan belgilanadi va shu vaqt davomida
qayd qilgan bo‘ladi. 7- sonli UKS tizimi signalizasiyani bog‘langan va
kvazi bog‘langan rejimlarini qo‘llaydi. UKS tarmog‘i tuzilmasining turli
varantlari mavjud. U yoki bu variantni tanlashga UKS tarmog‘i xizmat
ko‘rsatayotgan aloqa tarmog‘ining tuzilmasi, hamda boshqa amallar ta’sir
118
ko‘rsatishi mumkin. Agar UKS tarmog‘i faqat kommutasiyani boshqarish
uchun zarur bo‘lgan signalli aloqalarni shakllantirishga mo‘ljallangan
bo‘lsa, unda ko‘proq eng ma’qul bo‘lgan tuzilma bo‘lib, signalizasiyani
bog‘langan rejimi qo‘llashga qaratilgan tuzilma hisoblanadi va unga ko‘p
bo‘lmagan darajada kvazi bog‘langan rejim (kam yuklangan signalli
aloqalar uchun) hisoblanishi mumkin. Agar UKS tarmog‘i
uning
imkoniyati ichida barcha ehtiyojlarni qondirish uchun umumiy resursdan
barpo etilsa, unda yuqori ishonchligini taminlash uchun ularni zaxiralash
bilan birga signalli zvenolarni yuqori mahsuldorligi, asosan kvazi
bog‘langan rejimga mo‘ljallangan tuzilmaga olib keladi, hamda bunga
qo‘shimcha tarzda nisbatan katta bo‘lmagan sondagi signalizasiyaning
bog‘langan rejimida ishlatuvchi signalli zvenolarning to‘g‘ri bog‘lamlari
(va o‘ta yuklangan) bilan to‘ldirilgan bo‘ladi.
Signalizasiyaning faqat
bog‘langan rejimidan foydalanilganda UKS tarmog‘i tuzilmasi, u xizmat
ko‘rsatayotgan tarmoq tuzilmasi bilan mos keladi. Faqat kvazi bog‘langan
rejim ishlatilganda 4.7- rasmda soddalashtirib ko‘rsatilgan UKS tarmog‘i
tuzilmasi eng rasional bo‘ladi.
4.7- rasm. Bog‘langan rejimga mo‘ljallangan UKS tarmog‘ining tuzilmasi
Bunday tuzilmada signalli zvenolarning istalgan bog‘lash bir necha
signalli aloqalarni qo‘llaydi (faqat bog‘langan rejimga mo‘ljallangan
tuzilmadagiday bitta emas). Demak, bu tuzilmada signalli zvenolarning
bog‘lamlari ko‘proq ishlatiladi. Undan tashqari SP ning malum bir sonidan
boshlab, 4.7- rasmda tuzilma UKS tarmog‘idagi signalli zvenolarning
umumiy sonini bog‘langan rejim uchun aytilgan tuzilmaga nisbatan
kamaytiriladi, natijada UKS tarmog‘i arzonlashadi. Ya’ni,
shuni
ta’kidlash lozimki, bunday tuzilmada UKS tarmog‘i lokal o‘ta
yuklanishlarga barqarorroqdir, ishonchlikning juda yaxshi ta’siriga ega va
har signalli aloqa uchun uni tashkil etish bir necha mumkin bo‘lgan
yo‘llar, yani bir necha har xil signal marshrutlar mavjud.
boshqa SP
boshqa SP
boshqa SP
boshqa SP
STP3
STP2
SP 2
STP1
SP1
STP4
SP 3
SP 4
119
UKS tarmoqlari imkoniyatlari faqat kommutasiyani boshqarish bilan
bog‘liq bo‘lgan funksiyalar bilan chegaralanmaydi. Bu turdagi
signalizasiyani qo‘llash uchun, eng tabiiy bo‘lib, bog‘langan rejimi
hisoblanadi.
Chunki
u
kanallar
kommutasiya
tarmog‘ida
kommutasiyalanadigan aloqalarni tashkil etish xususiyatlariga bog‘liqdir,
xususan telefon tarmoqlarida ulash har doim “ketma- ket qadamlar” bilan
o‘rnatiladi. Chiquvchi stansiya belgilangan stansiyaga yo‘nalishni tanlab,
eng yaqin (ushbu yo‘nalishda) tranzit stansiya, masalan, ChXT bilan
signalli axborot bilan almashadi, so‘ngra chiqish xabarlar tuguni ChXT
boshqa tranzit stansiya KXT bilan signalli axborot bilan almashadi, u esa
o‘z navbatida belgilangan stansiya bilan almashadi.
Xuddi shu holat
bog‘lanishini buzishda xam yuz beradi. Agar UKS tarmog‘i orqali qo‘shni
bo‘lmagan SP lar axborot almashsa, tranzit funksiyasini istalgan SP
bajarish mumkin.
Yevropa elektr aloqa standartlash instituti ETSI varianti 4.8- rasmda
ASE servisli amaliy element, OMASE - OMAP ning servisli amaliy
elemenni 7- sonli UKS ni tutashma bayonnomalari keltirilgan.
4.8 –rasm. UKS ni tutashma bayonnomalari
4.8- rasm. ASE servisli amaliy element, OMASE - OMAP
ning servisli
amaliy elemenni 7- sonli UKS ni tutashma bayonnomalari
UKS tarmog‘i tuzilmasi bog‘langan rejimga mo‘ljallangan bunday
almashinuvni ham ta’minlaydi. Biroq, UKS tarmog‘i orqali o‘tuvchi
axborotning umumiy hajmida uning hissasi ortib borgan sari, bu tuzilma
Mobil aloqani
tizinchasi
GSM, MAP,
BSSAP
standartlari
Ekspluatatsiya
boshqarish
tizimchasi
OMAP
Intellektual
tarmoqni amaliy
bayonnomasi
INAP
AE
AE
AE
Tranzaksiya vositalari tizimchasi TCAP
Mobil
aloqaning
NMT-450
standarti
tizimchasi
MUP
ISDN
tizimchasi
ISUP
NMT-450
Standartli mobil
aloqa
tarmog`ining
Dostları ilə paylaş: