Yaxşı deyil Nəsib, çünki boşdu cib.
Худ Роман, когда пуст карман.
Yaxşıdı Emil, amma o deyil.
Хорош Федот, да не тот.
Yaxşıdı Emil, heyif bizim deyil.
Хороша Маша, да не наша.
Yaxşıdı Adil, heyif ki, sizin deyil.
Хороша Маша, да не ваша.
Yalanı Yaşarı tanımayana de, o, mənim qardaşımdı.
Ври тому, кто не знает Фому, а я
брат ему.
Fəridə Seyidova
114
Zahid zurnada çalır, Zəhra isə nağıl danışır.
Иван в дуду играет, а Марья
вести
сказывает.
Zivərin xalası Pəri - çox yekədi cibləri.
Тетка Варвара - широкие карманы.
Zurna çalır Zahir, ailəsi acından ölür.
Иван
в дудку играет, а семья с голоду
умирает.
Zurna çalır Zahir, Zəhra da acından ölür.
Иван
в дуду играет, а Марья с голоду
помирает.
Şəxs adları ilə bağlı folklorda kifayət qədər alqış nümunələrinə rast gəlirik:
Taŋrı dostı, din sərvəri Məhəmməd görkli!
Məhəmmədiŋ sağ yanında namaz qılan sadiq Əbubəkr Siddiq görkli!
Qılıc çaldı, din açdı şahi-mərdan Əli görkli!
Əliniŋ oğulları, - peyğəmbər nəvaləri— Kərbəla yazısında yezidilər əlində şəhid oldı
Həsən ilə Huseyn iki qardaş bilə görkli!.
Beləliklə belə qənaətə gəlirik ki, atalar sözləri və məsəllərdə əks olunmuş şəxs adları
məhdud saydadır. Azərbaycan xalqının tarixini və məişətini əks etdirən bu adlarmüəyyən
adaptasiyalara məruz qalsalar da, kökün qədim türklərə bağlı olduğu aydın olur. Kişi
adlarından ən çox Abbas, Koroğlu, Əli, Vəli, Murtuzəli, Qəmbər, Süleyman və Şahbudağ, qadın
adlarından isə Fatı adına rast gəlinir. Mövzu baxımından bu vahidlər çox əhatəlidir. Beləliklə,
dilimizin dərinliyinə, xalqımızın müdrikliyinə şahid olmaqla, bir daha Azrəbaycan folklorunun
möcüzəli dünyasının şahidi oluruq. Bu isə Almaz Həsənqızının "Folklorşünaslığa giriş"
kitabında göstərdiyi kimi folklorşünaslar üçün olduğu qədər dilçilər üçün çox əhəmiyyətlidir.
ƏDƏBİYYAT
1.
Atalar sözü. Tоplayanı Ə.Hüseynzadə. Tərtib edəni H. Qasımzadə. B., “Yazıçı”, 1985.
2.
Atalar sözləri. Tərtib edəni və ön sözün müəllifi: A.M. Yaqubqızı. B., “Nurlan”, 2013.
3.
Bilqamus dastanı. “Azərbaycan ensiklopediyası” NPB. Bakı, 1999, 92 səh.
4.
Mehdizadə İ. Maralı qoca dağlar. B., “Ozan”, 2002, 324 səh.
|
