169
İndikator borucuqları
ZM-i təyin et mək üçündür. O, daxilinə doldurucu mad-
də və reaktivli
ampulalar yerləşdi rilmiş, ucları lehimlənmiş şüşə borucuq lardan
ibarətdir. Borucuqlar rəngli halqa şəklində haşiyə lərlə işarələnmişdir. Bu
haşiyələr həmin borucuq vasitəsilə hansı zəhərləyici
mad dənin təyin edildiyini
gös tərir.
Cihazın dəstində üç növ indikator borucuqları olur: bir qırmızı haşiyəli və
qırmızı nöqtəli borucuqlar – zarin, zoman, V-qazları tipli ZM-i; üç yaşıl haşiyəli
borucuqlar – fosgen, difosgen, sianid turşusu, xlorsianı; bir sarı haşiyəli boru-
cuq isə ipriti təyin etmək üçündür. Hər kağız kasetdə eyni işarəli 10 ədəd indi-
kator borucuğu yerləşir.
İndikator borucuqlarının uclarını aşağıdakı qaydada ayırmaq lazımdır:
X
sol
əllə nasosu, sağ əllə indikator borucuğunu götürməli;
X
indikator borucuğunun ucunu nasosdakı bıçaq
vasitəsilə çərtməli;
X
borucuğun çərtilmiş ucunu nasosun başlığındakı çökək yerə basmaqla sın-
dır malı, bu qayda üzrə borucuğun digər ucunu da açmalı və nasosu
işlətməli.
Nasosun işlədilməsi (vurulması) sürəti 1 dəqiqədə 50–60 hərəkətə bə ra bərdir.
Radiasiyaya nəzarət cihazları
Mülki Müdafiə sistemində dozimetriyanın əsas
vəzifəsi müxtəlif radiasiya
şəraitində əhalinin, mülki müdafiə qoşunları və hərbiləşməmiş dəstələrin fəaliy-
yətini təmin etmək məqsədilə ionlaşdırıcı şüalanmaları aşkar etmək və bu
şüalanmaların onlar üçün yaratdığı təhlükənin dərəcəsini qiymətləndirməkdir.
Dozimetriya vasitəsilə aşağıdakı işlər yerinə yetirilir:
– zədələnmə ocaqlarında xilasetməni, digər təxirəsalınmaz işlərin təhlü kə-
siz liyini və əhalinin həyat fəaliyyətini təmin etmək üçün şüalanmaların aşkar lan-
ması
və ölçülməsi;
– dezaktivasiya və sanitariya təmizlənməsinin həyata keçirilməsi zərurətini,
bunların keyfiyyətini müəyyənləşdirmək, habelə zəhərlənmiş ərzaq məhsulla rın-
dan isti fadənin mümkünlüyünü, normalarını təyin etmək üçün müxtəlif obyektlə-
rin zə hərlənmə dərəcələrinin ölçülməsi;
Layih
ə
170
– radiasiya baxımından
əhalinin və
ayrı-ayrı adamların iş qabiliyyətini təyin
etmək məqsədilə şüalanma dozalarının
ölçülməsi;
– ərzaq məhsullarının, suyun radioak
-
tiv maddələrlə zəhərlənmə dərəcə sinin la
-
boratoriyalarda ölçülməsi.
Dozimetrik cihazları təyinatına,
verici
-
sinin tipinə, ölçülən şüalan manın nö vünə və cihazın sxeminin çevirdiyi elektrik
siqnallarının xarakterinə görə təsnif etmək olar.
Dostları ilə paylaş: 
