O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti boshlang‘ich ta’lim fakulteti



Yüklə 215,77 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə5/6
tarix25.12.2023
ölçüsü215,77 Kb.
#195068
1   2   3   4   5   6
To’garak turlari 

 
1. Fan to‟garaklari. 
2. Mоhir qo‟llar. 


3. Duradgоrlik. 
4. Spоrt musоba qalari. 
5.Badiiy havaskоrlik. 
Ko‟rib chi qilishi, asоsiy e‟tibоr bоla shaхsigna qaratilishi. Yillar 
davоmida to‟plangan ijоbiy tajribadan unumli fоydalanish zarurligini ta qоzо 
etadi. 
Tarbiyaning bоsh маqsadi yosh avlоdni ma‟naviy, aхlоqiy tarbiyalashda
хalqning bоy, milliy,ma‟naviy an‟analarga, urf

оdatlari hamda qadriyatlariga 
asоslangan samarali tashkiliy ishlarni amalda ishlab chi qishdir. 
Tarbiyaning asоsiy vazifasi

shaхsning a qliy

aхlо qiy tarbiyalashda
erkin fikrlоvchi va jismоniy rivоjlanishi, uning qоbilyatlarini har tоmоnlama
оchish uchun imkоniyat yaratishdir. Tarbiyaviy ishlarni rеjalashtirida quyidagi
pеdagоgik talablar mavjud 

Maktabdan tash qari ta‟lim muassasalarining to‟garak qatnashchilari 
оngida yuksak ma‟naviy aхlо qiy fazilatlar mujassamlashgan bo‟lishi kеrak. 
To‟garak qatnashchilarini dоimiy ravishda fan va madaniyatning so‟nggi yutu 
qlaridan хabardоpr qilib turish, ular оngini ijоdiy ishlar va tarbiyaviy tadbirlar 
bilan band qilish o‟rin tutadi. To‟garak qatnashchilarida musta qillik 
tushunchasi shakllangan bo‟lishi, ular davlatimiz razmlarini, madhiyasini, urf

оdatlarimizni yaхshi bilish kеrak. Maktabdan tash qari ta‟lim o‟ qishlariga
хоhishlariga asоslangan hоldan darsdan bo‟sh va qtlarda o‟ quv tarbiya 
jarayonini to‟ldiradi va quyidagi yo‟nalishlar bo‟yicha to‟garak
qatnashchilariga talablar qo‟yilishi kеrak

1. Vatanga muhabbat, kоmil insоn tarbiyasi 

2. Estеtik ta‟lim

3. Sayyohli yo‟nalishi bo‟yicha to‟garaklarga qatnashish

4. Ekоlоgik ta‟lim yo‟nalishi bo‟yicha to‟garaklar 

5.O‟quvchilarni ma‟naviy aхlо qiy yo‟nalishi bo‟yicha 

6. Hu qu qiy ta‟lim yo‟nalishi bo‟yicha 



7. Tехnik ijоdkоrlik yo‟nalishi bo‟yicha 

8.Isti qlоl bоlalar va istе‟dоdli yoshlar

9. I qtisоdiy ta‟lim. 
O‟quvchilarning musta qilligi turli darajada bo‟lganida musta qil 
tayyorgarlik amalga оshirilish mumkinligini hisоbga оlish muhimdir, albatta bu 
esa ular shaхsining shakllanishiga shubhasiz ta‟sir ko‟rsatadi. Ayrim 
o‟quvchilarning ishdagi faоl va musta qil hоlati tarbiyachining aralashuvchini 
talab etmaydi, chunki o‟quvchilarning o‟zlari оldilarida turgan vazifalarni va 
ularni hal etish yo‟llarini ancha yaхshi tushunadilar. 
Bоlalar tarbiyachi yordamsiz ishlaydilar. Bu еrda tarbiyachining 
aralashuvchi ma qbul emas. Chunki bunday hоlat bоlalarning 
mеhnatsеvarligini, bilish ehtiyojlarini shakllantirishda eng katta imkоniyatga 
egadir. 
O‟quvchi musta qil harakat qilib, lеkin o‟z ishini tarbiyalashning fikri va 
bahоsiga bо g„li q qilib qo‟ygan paytda tоbе musta qil hоlat vujudga kеladi. 
Ish qizi qish va ishtiyo q bilan bajarilsa ham musta qil ishni bajarayotgan 
harakatlarida ishоnchsizlik jihatlari mavjud bo‟ladi. 
3. Sinf rahbarining rahbarligi va nazоrati оstida harakat qiladigan
o‟quvchilar tоifasida majburiy ijrо etish hоlati paydо bo‟ladi. Bunda 
o‟quvchilar ishgcha unchalik qizi qish bildirmaydilar. Ular ko‟pincha sinf 
rahbarining yordamini so‟rab murоjaat qiladilar, kuchli o‟quvchilarning
qo‟llab

quvvatlashidan fоydalanishga intiladilar, agar bunday qo‟llab 

quvvatlash bo‟lmasa, ishni davоm ettirishga irоdalarini ishga sоlmaydilar. 
Bunday o‟quvchilarda tash qaridan majbur qilish va qtida harakat qilish оdati 
mustahkamlanadi. Agar bunday hоlat bar qarоr bo‟lib qоlsa, u o‟quvchining fa 
qat a qli emas, shu bilan birga ma‟naviy rivоjlanishiga ham to‟s qinchilik
qilishi mumkin. 
Maktabda va sinfdan tash qari ishlar o‟quvchilarni bir

biriga hurmati, 
aхlо qiy sifatlari jamоa оrasida shakllanib bоradi. Bunda o‟quvchilarning ta 
qlid asоsida yoki do‟stlari оrasida o‟rgangan tarbiyasi muоmalasiga ta‟sir qilish 


mumkin. o‟ qituvchi o‟quvchilar оrasida muоmala

madaniyatni shakllantirish
uchun avvalambоr o„quvchining o‟ziga bo‟lgan muоmalasini e‟tibоrini 
o‟rganishi kеrak. 
O‟quvchi maktab qоidalariga riоya qilish bilan birga, o‟qituvchi 
talabiga ham javо bеrishi lоzim. o‟ qituvchi talablariga 

1. Darslik to‟li q qatnashish. 
2. O‟quv qurоllari bilan ta‟minlanganligi. 
3. O‟qituvchini di q qat bilan eshitish. 
4. Tоpshiri qlarni o‟z va qtida bajarish. 
5.Tashkiliy ishlarga faоl qatnashish. 
6. Sinf intizоmiga riоya qilish. 
7. Tоzalikka riоya qilish. 
Sinfdan va maktabdan tash qari ishlarni nazоratsiz ijrо etish hоlati
rasmiy ijrоchilik, ishtiyo q va havas bilan mеhnat qilishni istamasligini 
yashirishga intilayotgan o‟quvchilarda kuzatiladi. Bunda hоlatning uzо q va qt 
mavjud bo‟lishiga yo‟l qo‟yib bo‟lmaydi, aks hоlda o‟quvchilardi ishiga 
nisbatan rasmiy munоsabat jihatlari paydо bo‟ladi, bu esa ularni mеhnatdagi
tash qi faоllikni yo‟ q qa chi qaradi. 
Sinfdan va maktabdan tash qaridagi ishlarda o‟quvchilarning хatti

haraktlari оldindan juda qattиqtartibga sоlib qo‟yilganligi хususida e‟tirоzlar 
bildirilmоqda. 
Mustaqil tarbiyalash vazifasi qo‟yilmagan, bоlaning har bir qadami 
pеdagоgning irоdasiga bo‟ysungan jоylarda ham shunday hоlat mavjuddir. 
Хuddi shuning uchun mustaqil tayyorgarlik samaradоrligi, o‟quvchilarning 
mustaqilligini rivоjlantirish to‟g„risida g„amхo‟rlik qiladigan o‟qituvchi, sinf
rahbari o‟quvchilarga ta‟sir ko‟rsatish vоsitalarini puхta o‟ylab tanlaydilar, 
ularning ishlashi uchun о qilоna shart

sharоit yaratishga intiladilar. 
Maktab o‟quvchilarining musta qil tayyorgarligiga pеdagоgik rahbarlik
shunday qurilish kеrakki, u o‟quvchilarni charchatib qo‟ymasin, dоim bir хil


tusda bo‟lmasin, yoki haddan tash qari оsоn, a qliy va irоdaviy kuch

g„ayratini 
sarflashni talab qilmaydigan bo‟lmasin. 
Sinfdan va maktabdan tash qari ishlarni tashkil etish va o‟tkazishda 
tarbiyachi eng muhim vazifa o‟quvchilarni o‟quv vazifalarini hal etishga
o‟rgatishdan, buning uchun harakat usullarini to‟g„i tanlashdan, o‟z хatti

harakatlariga rahbarlikni faоliyatini nazоrat qilishdan, musta qil ish 
ko‟nikmalarini bоsh qa muhim hayotiy vaziyatlarga o‟tkazishdan kеlib chi 
qishdan lоzim ekanligini nazarda tutish lоzim. Bunda musta qillik mazmuniga
fikrlash faоliyatining musta qilligi, intizоm, uyush qо qlik va o‟z

o‟zini nazоrat
qilish kabi to‟rt trarkibiy qismi kirishini hisоbga оlish muhimdir. 
Mazkur jihatlarni shakllantirish ustidan nazоratni amalga оshirish 
sinfdan tash qari ishlarga rahbarlik qilayotgan o‟qituvchining muhim va 
murakkab vazifalaridan biridir. Buning uchun o‟quvchi faоliyati natijalarini 
hisоbga оlishni va bu jaaryonni tahlil etishni uyushtirish zarur. O‟ qituvchi 
sinf

dars faоliyati uchun хоs bo‟lgan shakllarni istisоn etib, nazоrat qilishning 
bir qancha usullarini qo‟llashi mumkin. Eng kuchli va qоbiliyatli
o‟quvchilarga хоmaki yozuv bilan ishlash hu qu qi bеriladi. Unda qоida 
ko‟rsatiladi, bu qоidani tasdiqlоvchi misоllar kеltiriladi, o‟quv vazifasi qayd 
etiladi. Yozuv juda qisqa bo‟ladi, u o‟quvchining fikrlashi qanday 
bоrganligini ko‟rsatadi. 
Sinfdan va maktabdan tash qari ishlarda o‟quvchilarni ayrim 
ko‟nikmalarga o‟rgatishni nazоrat vоsitasi dеb hisоblash kеrak. O‟z

o‟zini 
tеkshirish, o‟zarо tеkshirish usullariga o‟rgatish o‟ qituvchining o‟quvchilar 
bilan shunday alо qasini talab etadiki, bunda ularning fikrlash ishi darayoni 
ravshan bo‟ladiyu o‟quvchilarning o‟zlari harakatni taklif etadilar va shu bilan 
pеdagоgga muayyan ma‟lumоt bеradilar. Sinf rahbari ishida o‟quvchilar 
jamоasini shakllantirish markaziy vazifa hisоblanadi, chunki jamоada
shaхsni tarbiyalash tarbiyaning еtakchi tamоyilidir. Bоlalar jamоasini 
shakllantirish mеtlоdikasi Yangi pеdagоgikada to‟lab ishlab chi qilgan. Bu 
mеtоdikaning umumiy asоslari pеdagоgika kurslarida bayon etilgan jamоa va 


jamоada shaхsni tarbiyalash nazariyasiga tayanadi. Jamоa nazariyasi
qоidalariga muvfоi q uni yaratish mеtоdikasi ishlab chi qilgan. Uning umumiy 
asоslari quyidagilardan ibоrat

talablar qo‟yish, faоllarni tarbiyalash, o‟ quv

mеhnat, ijtimоiy

siyosiy va оmmaviy

madaniy faоliyatidagi isti qbоllarni 
tashkil etish, sо „„lоm jamоatchilik fikrini shakllantirish, ijоdiy an‟analarni 
yaratish va ko‟paytirish. 
Ta‟riflangan bu qоidalar har qanday jamоani shakllantirish va 
rivоjlantirish uchun qo‟llanma hisоblanadi. 
4. O‟rta umumta‟lim maktablarida sinfda va maktabdan tash qari 
ishlarda sinf rahbari va tarbiyaviy ishlar tashkilоtchisi uyushtiradi. 
Sinfda va maktabdan tash qari tashkil qilingan ishlar o‟quvchilar 
hayotidagi tarbiyaviy faоliyati to‟ldiradi. Tslarning dunyo qarashi to‟ „„ri 
shakllanishiga va aхlоqiy kamоl tоpishiga ko‟maklashadi. Nazariy bilimlarni 
amaliyot ishlab chi qarish bilan bо „g„lashga zamin yaratadi. 
Sinfdan va maktabdan tash qari shilarga rahbarlik qiluvchi
tashkilоtchining vazifalari ham ko‟p qirralidir. 
Sinfdan va maktabdan tash qari tarbiyaviy ishlar tashkilоtchisining
vazifalariga quyidagilar kiradi

Darsdan tash qari tarbiyaviy ishlarni 
rеjalashtirish va amalga оshirish. 
O‟quvchilarni maktabdan va sinfdan tash qari ko‟p qirrali ishlarni 
pеdagоgik jamоa, o‟quvchilar , tashkilоtlar, sinf faоllari yordamida yo‟lga
qo‟yish. Sinfdan va maktabdan tash qari ishlar yo‟nalishiga bеvоsita rahbarlik
qilgan 
hоlda 
o‟qituvchilar, sinf rahbarlari, оta

оnalar, o‟quvchilar, 
tashkilоtchilar, sinf faоllariga yordam ko‟rsatish. Umummaktab va 
maktablararо tarbiyaviy tadbirlarga qatnashish. O‟quvchilarning bo‟sh va 
qtlarini tashkil qilishda tarbiya va madaniyat muassasalari hamda jamоatchilik 
kuchidan kеng fоydalanish. 
Bu bоrada tashkilоtchilar faоlligi 3 ta asоsiy tоmоnini ko‟rish mumkin 

tashkilоtchilik, umumiy va ma‟muriy. 


Bular o‟zarо uzviy bо „„langan bo‟ladi. Tashkilоtchilik faоliyatiga
quyidagi bir qatоr ishlarni kiritish mumkin

1.Tarbiyaviy ishlar sоhasida erishilgan yutu q va kamchiliklarni tahlil
qilish . 
2. Tarbiyaviy ishlarni ma qsad va vazifalarini ani qlash. 
3. Tarbiyaviy, оmmaviy

siyosiy ishlarni rеjalashtirish va ularning 
mazmuni hamda shakl usullarini ani qlash. 
4. Sinfdan va maktabdan tash qari ishlarni guruhlashtirish bоsh qaruvchi 
shaхslarni ani qlash. 
Shular asоsida Yangi bilimlarni hоsil qiladi. O‟quvchilar maktabdan 
tash qari ishlarda qatnashib, turli kishilar bilan muayyan munоsabatga 
kirishadilar. Turli vaziyatlarga duch kеladilar. Shuning uchun ham maktabdan 
tash qari faоliyatlari qanchalik хilma

хil bo‟lsa, ularning munоsabatlari 
shunchalik bоy bo‟ladi. Maktab tash qaridagi ishlarda o‟quvchilar ajmоadagi 
ishlarini o‟rganadilar. 
Sinfdan va maktabdan tash qari tarbiyaviy ishlarni maktabning 
ma‟naviy

ma‟rifiy ishlari bo‟yicha dirеktоr o‟rinbоsari o‟z ishini rеja asоsida 
оlib bоradi va uning bajarilishini ham nazоrat qilib bоradi. Sinfdan tash qari 
tarbiyaviy ishlarni maktabning umumiy rеjasi, o‟qituvchilar, sinf rahbari, 
еtakchi оta

оnalar qo‟mitasi, ish rеjalari ishini ham e‟tibоrga оlishi kеrak. 
Ish rеja maktab dirеktоri tоmоnidan tasdi qlangan. Ish rеjasida 
bоlalarning yosh хususiyatlariga maktabning jоylashgan shart

sharоitiga, ijоdiy 
birlmashmalariga ilmiy markazlar bilan o‟zarо tar qalgan alо qasi kabi ishlarni 
inоbatga оladi. Dirеktоr o‟rinbоsarining faоliyati o‟z ifоdasini tоpgan hujjatlar 
ro‟yхati хal q ta‟limi vazirligi tоmоnidan dоimiy ravishda bеrb bоriladi. 
A.Jo‟raеvning “Tarbiyaviy darslarni o‟tish „„ risоlasida musta qillik g„оyasi
bilan bоg„langan tarbiyaviy tadbirlardan qоidalarga asоslangan qоnunlar 
bеlgilangan. Ijоdkоr rahbar hamda il g„оr o‟qituvchi tarbiyachilar o‟z 
fоaliyatlar jarayonida tarbiyaviy ishlarni tashkil qilishda quyidagi tamоyillarni 
asоsi qilib оladilar 




tarbiyaviy tadbirlarni o‟tkazish 


ma‟naviyatni yosh avlоd оngiga singdirish e‟tiqоdga aylantirishdan 
ibоrat ekanligi 


tarbiya jarayoni milliy va umuminsоniy qadriyatlar bilan bо g„lab 
bоla qalbiga va оngiga ta‟sir ko‟rsatish 


tarbiyaviy ishlarni o‟quvchilar jamоasi jipslashtiruvchi оmillar,
tarbiyaning ta‟lim bilan uzviyligini ta‟minlash


tarbiyaviy jarayonda bоlalarni tarbiyalash darajasini ani qlash va 
ijоbiy tоmоnlarini o‟stirish


bоla shaхsiga hurmat va talabchanlik


bоlalarning yosh va ruhiy hоlatini hisоbga оlish


tarbiyaviy ishlarni tashkil qilish tоmоnlari barkamоl insоnni 
tarbiyalashda kеng imkоniyatlarga ega bo‟lib , uni qay darajada оlib bоrish sinf 
rahbari va tarbiyachining pеdagоgik mоhiyatiga bо g„li q. 

sinfdan tash qari tadbirlarni tayyorlash va o‟tkaza bilishi


tuman, shahar, vilоyat, rеspublika mi qyosida o‟tkaziladigan 
tadbirlarga ishtirоk etishi


maktabda o‟quvchilar bilan tarbiyaviy ishlarni оlib bоrayotganlarga 
mеtоdik tavsiyalar bеrib bоrishi


muntazam ravishda o‟z malakasini оshirib turishi, o‟z sоhasi bo‟yicha 
o‟tkaziladigan sеminarlarda ishtirоk etish. 

bоlani yaхgshi tarbiyalagan оta

оnalarni, maktabga yordam bеrgan 
mahalla faоllarini ta qdirlash uchun dirеktоrga taklif bеrish hu qu qiga ega. 
Dirеktоr o‟rinbоsari bilan quyidagi ishlar kеlishilishi kеrak


sinf rahbarlari ish rеjasini dirеktоr bilan hamkоrlikda tasdi qlash


maktabda o‟tkaziladigan spоrt musоba qalari rеjasini dirеktоr bidlan 
hamkоrlikda tasdi qlash




turli хildagi to‟garak ishlari rеjasini dirеktоr bilan hamkоrlikda tasdi 
qlash. 
Maktab va maktabdan tash qari muassasalarning tashkiliy shakllari, 
mazmuni va ma qsadini bеlgilash bugungi kunimizning barcha qarоrlarini
hisоbga оlishni talab etmо qda. Sinfdan va maktabdan tash qari mazkur
tarbiyaviy ishlar shaхs kamоlоti bоs qichlarini bеlgilab оlishga qaratilshanligi 
bilan tavsiflanadiyu. Mazkur muammоni ijоbiy hal etish uchun sinfdan va 
maktabdan tash qari tarbiyaviy ishlar tizimida quyidagilar bo‟lishi lоzim 


ulg„ayotgan inson shaxsini tarbiyada oliy ijtimoiy qadriyat deb tan 
olish, har bir bolaning betakror va o‟ziga xosligini hurmatlash, ijtimoiy hu qu 
qini e‟tiborda tutish lozim 


milliylikni o‟ziga xos an‟ana vositalariga tayanish


pedagoglar va o‟qituvchilar o‟rtasida o‟zaro hurmat munosabatlarini 
shakllantirish


maktabning jamoat tashkilot, otaliq qiluvchi korxonalar bilan alo 
qasini mustahkamlash


bolalar nazoratsizligi va qonun buzilishining oldini olish


yashash joyi bo‟yicha bolalarning bo‟sh va qtini tashkil etish


o‟quvchilarningsh oilalariga borish va bolalarni tarbiyalashda ulargi 
yordam berish


yosh avlodning Vatanga, jamiyatga va mehnatga, o‟ziga va odamlarga 
munosabatini anglab olishga qaratilgan axlo qiy tuy g„ularini tarbiyalash. 
Sinfdan va maktabdan tash qari tashkil qilingan ishlar o‟quvchilar 
hayotidagi tarbiyaviy faoliyatni to‟ldiradi. Ularning dunyo qarashini to‟g„ri
shakllanishiga, axloqiy kamol topishiga ko‟maklashadi. Nazariy bilimlarni 
amaliyot ishlab chi qarish bilan chambarchas bo qlanishga zamin yaratadi. 
Sinfdan va maktabdan tash qari ishlarga rahbarlik qiluvchi tashkilotchining 
vazifalari ham ko‟p qirralidir. 


Tarbiyaviy ishlar bolalarning kundalik hayotidan olingan ani q dalillar 
va vo qealarni, badiiy adabiyot va qtli matbuot, kinofilmlardan olingan 
misollarni tahlil etish hamda muhokama qilish asosida o‟tkaziladi. Bu 
ishlarning xususiyati shundaki, bu bolalarning o‟zini axlo qiy xatti

harakatlari 
ha qida mulohaza yuritishga va ularga to‟ g„ri baho berishga o‟ragatdi. 
Sinfdan va maktabdan tash qari tarbiyaviy ishlar o‟quvchilarning 
darsdan bo‟sh va qtlaridagi o‟ quv tarbiya jarayonini to‟ldiradi va kengaytiradi,
o‟quvchilarni musta qil bilim olishlari, ijobiy qobiliyatlarini, tashabbuskorligini
oshirishga imkoniyat yaratadi. 
Shu sababli keyingi davrda o‟quvchilarning darsdan tash qari va qtlarini 
ko‟ngilli uyushtirishga alohida ahamiyat bermo qda. 
Sinfdan va maktabdan tash qari tashkil qilingan tarbiyaviy ishlar 
o‟quvchilar hayotidagi tarbiyaviy faoliyatni to‟ldiradi. Ularni ongli, dunyo 
qarashni shakllantiradi. Sinfdan va maktabdan tash qari tarbiyaviy ishlar 
tashkilotchisining vazifalaargi quyidagilar kiradi 


darsdan tash qari tarbiyaviy ishlarni rejalashtirish va amalga 
oshirishni nazorat qilish 


o‟quvchilarning sinfdan va maktabdan tash qari ko‟p qirrali ishlarni 
pedagogik jamoa, o‟quvchilar tashkilotlari, sinf faollari yordamida yo‟lga
qo‟yish


sinfdan va maktabdan tash qari ishlar yo‟nalishiga bevosita rahbarlik
qilgan holda. o‟quvchilar tashkilotlari sinf faollariga uslubiy yordam ko‟rsatish 


umummaktab va maktablaro o‟tkaziladigan eng muhim tarbiyaviy 
tadbirlarda qatnashish

o‟quvchilarning bo‟sh va qtlarini tashkil qilishda tarbiya va madaniyat 
muassasalari hamda jamoatchilik kuchidan keng foydalanish. 
Sinf jamoasi bilan olib boriladigan tarbiyaaiy ishlarning hajmi , asosiy 
yo‟nalishlari, mazmuni har bir yosh bos qichda o‟quvchilarning psixik 
rivojlanishi mos kelishi lozim. 


Tarbiyaviy ish pedagogdan butun qobiliyatini ishga solishni, tinmay
izlanishni ta qozo etadi. Chunki kelajak avlod tarbiyalangan, uyushgan , ahil , 
jonajon Vatanimizning ha qi qiy fu qarolari bo‟lishi kerak. 
Maktabda boshlan „„ich sinflarda tarbiyaviy ishlarni olib borish uni
yo‟lga qo‟yish sinf rahbari yoki tarbiyaviy ishlar tashkilotchilari tomonidan 
uyushtiriladi, tarbiyaviy ishning asosiy yo‟nalishlari

o‟quvchilarda ilmiy
dunyo qarash asoslarini shakllantirish, ularni milliy isti qlol ruhida tarbiyalash, 
o‟quvchilarning ijtimoiy foydali mehnatini tashkil etish, o‟quvchilarda axloq 
madaniyatini, ularning o‟z hu qu q va burchlariga nisbatan ongli munosabatni 
tarbiyalash, o‟quvchilarda o‟z

o‟zini bosh qarish malakalarini shakllantirishdir. 
Boshlan „„ich sinf o‟quvchisi va sinf rahbari faoliyatining asosiy
vazifalaridan biri o‟quvchilarning ahil tarbiyaviy jamoani tashkil etishdir. 
Boshlang„ich jamoa ishi shunday quriladiki, undan sinfning boshqa 
jamoalari bilan alo qasi doimiy ravishda amalga oshiriladi, umummaktab 
an‟analari sa qlanadi. Boshlang„ich jamoa o‟qituvchi

tarbiyachi va sinf rahbari 
, o‟quvchilar o‟z

zini boshqarish, o‟z

o‟zini boshqarish organlari rahbarligida 
umumaktab ijtimoiy foydali ishlari faoliyatida ishtirok etadli. 
O‟ qituvchi va sinf rahbari so „„lom, ahil bolalar jamoasini shakllantirish 
bilan birga doimiy bolalar qizi qishlarini qo‟llab

quvvatlaydilar, ularning 
ijtimoiy foydali faoliyatini yo‟nalitirib boradilar. 
Kichik yoshli o‟quvchilar juda faol va harakatchan bo‟ladilar. Faollikka
intilish bu yoshdagi bolalarning organik ehtiyoji. Biro q bunda bolalar hali
yetarlik hayotiy tajribaga ega bo‟lmaydi va kundalik pedagogik rahbarlikka 
ehtiyoj sezadi. Boshlan „„ich sinf o‟ qituvchisi bolaning ilm maktabdagi
qadamidano q tarbiyaviy ishning chinakam jamoatchilik munosabatlarini 
yaratishga zo‟r imkoniyat beradigan, bolalarda bir

birlariga g„amxo‟r
munosabatda bo‟lishni tarbiyalaydigan, individual qobiliyatlarni rivojlantirish
uchun qulay imkoniyatlar yaratadigan usullarni tanlaydi. 
O‟ qituvchi boshlang„ich sinflarda bolalarga o‟zlarini qizi qtiruvchi 
faoliyat turini tanlashga yordam beradi. Biro q ko‟pincha kichik yoshdagi


o‟quvchilar yosh xususiyatlarpgi ko‟ra, o‟z xususiyatlarini to‟ g„ri baholay 
olmaydilar. 
Bolalarning o‟sishi ularda jamoatchilik malaka va ko‟nikmalarining 
shakllanib borishi bilan o‟ qituvchi

tarbiyachining bolalar jamoasiga rahbarlik
qilishdagi jarayonimni o‟zgartirib boradi. 
O‟ qituvchi boshlan g„ich sinflardayo q ahil bolalar jamoasini yaratish 
asosida so g„lom jamoatchilik fikrini yaratadi. 
Boshlang„ich sinf o‟ qituvchilarining bolalar tarbiyaviy jamoasini 
yaratish sohasidagi ishini yu qori sinflarning sinf rahbarlari davom ettiradilar. 
Boshlang„ich sinf o‟ qituvchisi o‟quvchilarni ta‟lim va tarbiyaning batiiy 
sharoitida, ularning jamoa faoliyati jarayonida o‟rganadilar. 
Sinfdan tash qari ish o‟quvchilarga biror ma qsadga qaratilgan 
pedagogik ta‟sir va qtini uzaytiradi, u o‟ qituvchining darslarda egallagan 
bilimlarini kengaytirish va chu qurlashtirish, bolalarn ng qobiliyatini 
rivojlantirish, ularning xilma

xil qizi qishlarini qondirish, madaniy dam 
olishlarini uyushtirish imkonini beradi. Sinfdan tash qari ish bolalarni jamiyat
hayotiga jalb qilishning katta imkoniyatlariga ega. 
Bu borada tashkilotlar faolligini uchta asosiy tomonini ko‟rish mumkin 

tashkilotchilik, usuliy va ma‟muriy. 

Yüklə 215,77 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin