To’garak turlari
1. Fan to‟garaklari.
2. Mоhir qo‟llar.
3. Duradgоrlik.
4. Spоrt musоba qalari.
5.Badiiy havaskоrlik.
Ko‟rib chi qilishi, asоsiy e‟tibоr bоla shaхsigna qaratilishi. Yillar
davоmida to‟plangan ijоbiy tajribadan unumli fоydalanish zarurligini ta qоzо
etadi.
Tarbiyaning bоsh маqsadi yosh avlоdni ma‟naviy, aхlоqiy tarbiyalashda
хalqning bоy, milliy,ma‟naviy an‟analarga, urf
оdatlari hamda qadriyatlariga
asоslangan samarali tashkiliy ishlarni amalda ishlab chi qishdir.
Tarbiyaning asоsiy vazifasi
shaхsning a qliy
aхlо qiy tarbiyalashda
erkin fikrlоvchi va jismоniy rivоjlanishi, uning qоbilyatlarini har tоmоnlama
оchish uchun imkоniyat yaratishdir. Tarbiyaviy ishlarni rеjalashtirida quyidagi
pеdagоgik talablar mavjud
Maktabdan tash qari ta‟lim muassasalarining to‟garak qatnashchilari
оngida yuksak ma‟naviy aхlо qiy fazilatlar mujassamlashgan bo‟lishi kеrak.
To‟garak qatnashchilarini dоimiy ravishda fan va madaniyatning so‟nggi yutu
qlaridan хabardоpr qilib turish, ular оngini ijоdiy ishlar va tarbiyaviy tadbirlar
bilan band qilish o‟rin tutadi. To‟garak qatnashchilarida musta qillik
tushunchasi shakllangan bo‟lishi, ular davlatimiz razmlarini, madhiyasini, urf
оdatlarimizni yaхshi bilish kеrak. Maktabdan tash qari ta‟lim o‟ qishlariga
хоhishlariga asоslangan hоldan darsdan bo‟sh va qtlarda o‟ quv tarbiya
jarayonini to‟ldiradi va quyidagi yo‟nalishlar bo‟yicha to‟garak
qatnashchilariga talablar qo‟yilishi kеrak
1. Vatanga muhabbat, kоmil insоn tarbiyasi
2. Estеtik ta‟lim
3. Sayyohli yo‟nalishi bo‟yicha to‟garaklarga qatnashish
4. Ekоlоgik ta‟lim yo‟nalishi bo‟yicha to‟garaklar
5.O‟quvchilarni ma‟naviy aхlо qiy yo‟nalishi bo‟yicha
6. Hu qu qiy ta‟lim yo‟nalishi bo‟yicha
7. Tехnik ijоdkоrlik yo‟nalishi bo‟yicha
8.Isti qlоl bоlalar va istе‟dоdli yoshlar
9. I qtisоdiy ta‟lim.
O‟quvchilarning musta qilligi turli darajada bo‟lganida musta qil
tayyorgarlik amalga оshirilish mumkinligini hisоbga оlish muhimdir, albatta bu
esa ular shaхsining shakllanishiga shubhasiz ta‟sir ko‟rsatadi. Ayrim
o‟quvchilarning ishdagi faоl va musta qil hоlati tarbiyachining aralashuvchini
talab etmaydi, chunki o‟quvchilarning o‟zlari оldilarida turgan vazifalarni va
ularni hal etish yo‟llarini ancha yaхshi tushunadilar.
Bоlalar tarbiyachi yordamsiz ishlaydilar. Bu еrda tarbiyachining
aralashuvchi ma qbul emas. Chunki bunday hоlat bоlalarning
mеhnatsеvarligini, bilish ehtiyojlarini shakllantirishda eng katta imkоniyatga
egadir.
O‟quvchi musta qil harakat qilib, lеkin o‟z ishini tarbiyalashning fikri va
bahоsiga bо g„li q qilib qo‟ygan paytda tоbе musta qil hоlat vujudga kеladi.
Ish qizi qish va ishtiyo q bilan bajarilsa ham musta qil ishni bajarayotgan
harakatlarida ishоnchsizlik jihatlari mavjud bo‟ladi.
3. Sinf rahbarining rahbarligi va nazоrati оstida harakat qiladigan
o‟quvchilar tоifasida majburiy ijrо etish hоlati paydо bo‟ladi. Bunda
o‟quvchilar ishgcha unchalik qizi qish bildirmaydilar. Ular ko‟pincha sinf
rahbarining yordamini so‟rab murоjaat qiladilar, kuchli o‟quvchilarning
qo‟llab
quvvatlashidan fоydalanishga intiladilar, agar bunday qo‟llab
quvvatlash bo‟lmasa, ishni davоm ettirishga irоdalarini ishga sоlmaydilar.
Bunday o‟quvchilarda tash qaridan majbur qilish va qtida harakat qilish оdati
mustahkamlanadi. Agar bunday hоlat bar qarоr bo‟lib qоlsa, u o‟quvchining fa
qat a qli emas, shu bilan birga ma‟naviy rivоjlanishiga ham to‟s qinchilik
qilishi mumkin.
Maktabda va sinfdan tash qari ishlar o‟quvchilarni bir
biriga hurmati,
aхlо qiy sifatlari jamоa оrasida shakllanib bоradi. Bunda o‟quvchilarning ta
qlid asоsida yoki do‟stlari оrasida o‟rgangan tarbiyasi muоmalasiga ta‟sir qilish
mumkin. o‟ qituvchi o‟quvchilar оrasida muоmala
madaniyatni shakllantirish
uchun avvalambоr o„quvchining o‟ziga bo‟lgan muоmalasini e‟tibоrini
o‟rganishi kеrak.
O‟quvchi maktab qоidalariga riоya qilish bilan birga, o‟qituvchi
talabiga ham javо bеrishi lоzim. o‟ qituvchi talablariga
1. Darslik to‟li q qatnashish.
2. O‟quv qurоllari bilan ta‟minlanganligi.
3. O‟qituvchini di q qat bilan eshitish.
4. Tоpshiri qlarni o‟z va qtida bajarish.
5.Tashkiliy ishlarga faоl qatnashish.
6. Sinf intizоmiga riоya qilish.
7. Tоzalikka riоya qilish.
Sinfdan va maktabdan tash qari ishlarni nazоratsiz ijrо etish hоlati
rasmiy ijrоchilik, ishtiyo q va havas bilan mеhnat qilishni istamasligini
yashirishga intilayotgan o‟quvchilarda kuzatiladi. Bunda hоlatning uzо q va qt
mavjud bo‟lishiga yo‟l qo‟yib bo‟lmaydi, aks hоlda o‟quvchilardi ishiga
nisbatan rasmiy munоsabat jihatlari paydо bo‟ladi, bu esa ularni mеhnatdagi
tash qi faоllikni yo‟ q qa chi qaradi.
Sinfdan va maktabdan tash qaridagi ishlarda o‟quvchilarning хatti
haraktlari оldindan juda qattиqtartibga sоlib qo‟yilganligi хususida e‟tirоzlar
bildirilmоqda.
Mustaqil tarbiyalash vazifasi qo‟yilmagan, bоlaning har bir qadami
pеdagоgning irоdasiga bo‟ysungan jоylarda ham shunday hоlat mavjuddir.
Хuddi shuning uchun mustaqil tayyorgarlik samaradоrligi, o‟quvchilarning
mustaqilligini rivоjlantirish to‟g„risida g„amхo‟rlik qiladigan o‟qituvchi, sinf
rahbari o‟quvchilarga ta‟sir ko‟rsatish vоsitalarini puхta o‟ylab tanlaydilar,
ularning ishlashi uchun о qilоna shart
sharоit yaratishga intiladilar.
Maktab o‟quvchilarining musta qil tayyorgarligiga pеdagоgik rahbarlik
shunday qurilish kеrakki, u o‟quvchilarni charchatib qo‟ymasin, dоim bir хil
tusda bo‟lmasin, yoki haddan tash qari оsоn, a qliy va irоdaviy kuch
g„ayratini
sarflashni talab qilmaydigan bo‟lmasin.
Sinfdan va maktabdan tash qari ishlarni tashkil etish va o‟tkazishda
tarbiyachi eng muhim vazifa o‟quvchilarni o‟quv vazifalarini hal etishga
o‟rgatishdan, buning uchun harakat usullarini to‟g„i tanlashdan, o‟z хatti
harakatlariga rahbarlikni faоliyatini nazоrat qilishdan, musta qil ish
ko‟nikmalarini bоsh qa muhim hayotiy vaziyatlarga o‟tkazishdan kеlib chi
qishdan lоzim ekanligini nazarda tutish lоzim. Bunda musta qillik mazmuniga
fikrlash faоliyatining musta qilligi, intizоm, uyush qо qlik va o‟z
o‟zini nazоrat
qilish kabi to‟rt trarkibiy qismi kirishini hisоbga оlish muhimdir.
Mazkur jihatlarni shakllantirish ustidan nazоratni amalga оshirish
sinfdan tash qari ishlarga rahbarlik qilayotgan o‟qituvchining muhim va
murakkab vazifalaridan biridir. Buning uchun o‟quvchi faоliyati natijalarini
hisоbga оlishni va bu jaaryonni tahlil etishni uyushtirish zarur. O‟ qituvchi
sinf
dars faоliyati uchun хоs bo‟lgan shakllarni istisоn etib, nazоrat qilishning
bir qancha usullarini qo‟llashi mumkin. Eng kuchli va qоbiliyatli
o‟quvchilarga хоmaki yozuv bilan ishlash hu qu qi bеriladi. Unda qоida
ko‟rsatiladi, bu qоidani tasdiqlоvchi misоllar kеltiriladi, o‟quv vazifasi qayd
etiladi. Yozuv juda qisqa bo‟ladi, u o‟quvchining fikrlashi qanday
bоrganligini ko‟rsatadi.
Sinfdan va maktabdan tash qari ishlarda o‟quvchilarni ayrim
ko‟nikmalarga o‟rgatishni nazоrat vоsitasi dеb hisоblash kеrak. O‟z
o‟zini
tеkshirish, o‟zarо tеkshirish usullariga o‟rgatish o‟ qituvchining o‟quvchilar
bilan shunday alо qasini talab etadiki, bunda ularning fikrlash ishi darayoni
ravshan bo‟ladiyu o‟quvchilarning o‟zlari harakatni taklif etadilar va shu bilan
pеdagоgga muayyan ma‟lumоt bеradilar. Sinf rahbari ishida o‟quvchilar
jamоasini shakllantirish markaziy vazifa hisоblanadi, chunki jamоada
shaхsni tarbiyalash tarbiyaning еtakchi tamоyilidir. Bоlalar jamоasini
shakllantirish mеtlоdikasi Yangi pеdagоgikada to‟lab ishlab chi qilgan. Bu
mеtоdikaning umumiy asоslari pеdagоgika kurslarida bayon etilgan jamоa va
jamоada shaхsni tarbiyalash nazariyasiga tayanadi. Jamоa nazariyasi
qоidalariga muvfоi q uni yaratish mеtоdikasi ishlab chi qilgan. Uning umumiy
asоslari quyidagilardan ibоrat
talablar qo‟yish, faоllarni tarbiyalash, o‟ quv
mеhnat, ijtimоiy
siyosiy va оmmaviy
madaniy faоliyatidagi isti qbоllarni
tashkil etish, sо „„lоm jamоatchilik fikrini shakllantirish, ijоdiy an‟analarni
yaratish va ko‟paytirish.
Ta‟riflangan bu qоidalar har qanday jamоani shakllantirish va
rivоjlantirish uchun qo‟llanma hisоblanadi.
4. O‟rta umumta‟lim maktablarida sinfda va maktabdan tash qari
ishlarda sinf rahbari va tarbiyaviy ishlar tashkilоtchisi uyushtiradi.
Sinfda va maktabdan tash qari tashkil qilingan ishlar o‟quvchilar
hayotidagi tarbiyaviy faоliyati to‟ldiradi. Tslarning dunyo qarashi to‟ „„ri
shakllanishiga va aхlоqiy kamоl tоpishiga ko‟maklashadi. Nazariy bilimlarni
amaliyot ishlab chi qarish bilan bо „g„lashga zamin yaratadi.
Sinfdan va maktabdan tash qari shilarga rahbarlik qiluvchi
tashkilоtchining vazifalari ham ko‟p qirralidir.
Sinfdan va maktabdan tash qari tarbiyaviy ishlar tashkilоtchisining
vazifalariga quyidagilar kiradi
Darsdan tash qari tarbiyaviy ishlarni
rеjalashtirish va amalga оshirish.
O‟quvchilarni maktabdan va sinfdan tash qari ko‟p qirrali ishlarni
pеdagоgik jamоa, o‟quvchilar , tashkilоtlar, sinf faоllari yordamida yo‟lga
qo‟yish. Sinfdan va maktabdan tash qari ishlar yo‟nalishiga bеvоsita rahbarlik
qilgan
hоlda
o‟qituvchilar, sinf rahbarlari, оta
оnalar, o‟quvchilar,
tashkilоtchilar, sinf faоllariga yordam ko‟rsatish. Umummaktab va
maktablararо tarbiyaviy tadbirlarga qatnashish. O‟quvchilarning bo‟sh va
qtlarini tashkil qilishda tarbiya va madaniyat muassasalari hamda jamоatchilik
kuchidan kеng fоydalanish.
Bu bоrada tashkilоtchilar faоlligi 3 ta asоsiy tоmоnini ko‟rish mumkin
tashkilоtchilik, umumiy va ma‟muriy.
Bular o‟zarо uzviy bо „„langan bo‟ladi. Tashkilоtchilik faоliyatiga
quyidagi bir qatоr ishlarni kiritish mumkin
1.Tarbiyaviy ishlar sоhasida erishilgan yutu q va kamchiliklarni tahlil
qilish .
2. Tarbiyaviy ishlarni ma qsad va vazifalarini ani qlash.
3. Tarbiyaviy, оmmaviy
siyosiy ishlarni rеjalashtirish va ularning
mazmuni hamda shakl usullarini ani qlash.
4. Sinfdan va maktabdan tash qari ishlarni guruhlashtirish bоsh qaruvchi
shaхslarni ani qlash.
Shular asоsida Yangi bilimlarni hоsil qiladi. O‟quvchilar maktabdan
tash qari ishlarda qatnashib, turli kishilar bilan muayyan munоsabatga
kirishadilar. Turli vaziyatlarga duch kеladilar. Shuning uchun ham maktabdan
tash qari faоliyatlari qanchalik хilma
хil bo‟lsa, ularning munоsabatlari
shunchalik bоy bo‟ladi. Maktab tash qaridagi ishlarda o‟quvchilar ajmоadagi
ishlarini o‟rganadilar.
Sinfdan va maktabdan tash qari tarbiyaviy ishlarni maktabning
ma‟naviy
ma‟rifiy ishlari bo‟yicha dirеktоr o‟rinbоsari o‟z ishini rеja asоsida
оlib bоradi va uning bajarilishini ham nazоrat qilib bоradi. Sinfdan tash qari
tarbiyaviy ishlarni maktabning umumiy rеjasi, o‟qituvchilar, sinf rahbari,
еtakchi оta
оnalar qo‟mitasi, ish rеjalari ishini ham e‟tibоrga оlishi kеrak.
Ish rеja maktab dirеktоri tоmоnidan tasdi qlangan. Ish rеjasida
bоlalarning yosh хususiyatlariga maktabning jоylashgan shart
sharоitiga, ijоdiy
birlmashmalariga ilmiy markazlar bilan o‟zarо tar qalgan alо qasi kabi ishlarni
inоbatga оladi. Dirеktоr o‟rinbоsarining faоliyati o‟z ifоdasini tоpgan hujjatlar
ro‟yхati хal q ta‟limi vazirligi tоmоnidan dоimiy ravishda bеrb bоriladi.
A.Jo‟raеvning “Tarbiyaviy darslarni o‟tish „„ risоlasida musta qillik g„оyasi
bilan bоg„langan tarbiyaviy tadbirlardan qоidalarga asоslangan qоnunlar
bеlgilangan. Ijоdkоr rahbar hamda il g„оr o‟qituvchi tarbiyachilar o‟z
fоaliyatlar jarayonida tarbiyaviy ishlarni tashkil qilishda quyidagi tamоyillarni
asоsi qilib оladilar
tarbiyaviy tadbirlarni o‟tkazish
ma‟naviyatni yosh avlоd оngiga singdirish e‟tiqоdga aylantirishdan
ibоrat ekanligi
tarbiya jarayoni milliy va umuminsоniy qadriyatlar bilan bо g„lab
bоla qalbiga va оngiga ta‟sir ko‟rsatish
tarbiyaviy ishlarni o‟quvchilar jamоasi jipslashtiruvchi оmillar,
tarbiyaning ta‟lim bilan uzviyligini ta‟minlash
tarbiyaviy jarayonda bоlalarni tarbiyalash darajasini ani qlash va
ijоbiy tоmоnlarini o‟stirish
bоla shaхsiga hurmat va talabchanlik
bоlalarning yosh va ruhiy hоlatini hisоbga оlish
tarbiyaviy ishlarni tashkil qilish tоmоnlari barkamоl insоnni
tarbiyalashda kеng imkоniyatlarga ega bo‟lib , uni qay darajada оlib bоrish sinf
rahbari va tarbiyachining pеdagоgik mоhiyatiga bо g„li q.
sinfdan tash qari tadbirlarni tayyorlash va o‟tkaza bilishi
tuman, shahar, vilоyat, rеspublika mi qyosida o‟tkaziladigan
tadbirlarga ishtirоk etishi
maktabda o‟quvchilar bilan tarbiyaviy ishlarni оlib bоrayotganlarga
mеtоdik tavsiyalar bеrib bоrishi
muntazam ravishda o‟z malakasini оshirib turishi, o‟z sоhasi bo‟yicha
o‟tkaziladigan sеminarlarda ishtirоk etish.
bоlani yaхgshi tarbiyalagan оta
оnalarni, maktabga yordam bеrgan
mahalla faоllarini ta qdirlash uchun dirеktоrga taklif bеrish hu qu qiga ega.
Dirеktоr o‟rinbоsari bilan quyidagi ishlar kеlishilishi kеrak
sinf rahbarlari ish rеjasini dirеktоr bilan hamkоrlikda tasdi qlash
maktabda o‟tkaziladigan spоrt musоba qalari rеjasini dirеktоr bidlan
hamkоrlikda tasdi qlash
turli хildagi to‟garak ishlari rеjasini dirеktоr bilan hamkоrlikda tasdi
qlash.
Maktab va maktabdan tash qari muassasalarning tashkiliy shakllari,
mazmuni va ma qsadini bеlgilash bugungi kunimizning barcha qarоrlarini
hisоbga оlishni talab etmо qda. Sinfdan va maktabdan tash qari mazkur
tarbiyaviy ishlar shaхs kamоlоti bоs qichlarini bеlgilab оlishga qaratilshanligi
bilan tavsiflanadiyu. Mazkur muammоni ijоbiy hal etish uchun sinfdan va
maktabdan tash qari tarbiyaviy ishlar tizimida quyidagilar bo‟lishi lоzim
ulg„ayotgan inson shaxsini tarbiyada oliy ijtimoiy qadriyat deb tan
olish, har bir bolaning betakror va o‟ziga xosligini hurmatlash, ijtimoiy hu qu
qini e‟tiborda tutish lozim
milliylikni o‟ziga xos an‟ana vositalariga tayanish
pedagoglar va o‟qituvchilar o‟rtasida o‟zaro hurmat munosabatlarini
shakllantirish
maktabning jamoat tashkilot, otaliq qiluvchi korxonalar bilan alo
qasini mustahkamlash
bolalar nazoratsizligi va qonun buzilishining oldini olish
yashash joyi bo‟yicha bolalarning bo‟sh va qtini tashkil etish
o‟quvchilarningsh oilalariga borish va bolalarni tarbiyalashda ulargi
yordam berish
yosh avlodning Vatanga, jamiyatga va mehnatga, o‟ziga va odamlarga
munosabatini anglab olishga qaratilgan axlo qiy tuy g„ularini tarbiyalash.
Sinfdan va maktabdan tash qari tashkil qilingan ishlar o‟quvchilar
hayotidagi tarbiyaviy faoliyatni to‟ldiradi. Ularning dunyo qarashini to‟g„ri
shakllanishiga, axloqiy kamol topishiga ko‟maklashadi. Nazariy bilimlarni
amaliyot ishlab chi qarish bilan chambarchas bo qlanishga zamin yaratadi.
Sinfdan va maktabdan tash qari ishlarga rahbarlik qiluvchi tashkilotchining
vazifalari ham ko‟p qirralidir.
Tarbiyaviy ishlar bolalarning kundalik hayotidan olingan ani q dalillar
va vo qealarni, badiiy adabiyot va qtli matbuot, kinofilmlardan olingan
misollarni tahlil etish hamda muhokama qilish asosida o‟tkaziladi. Bu
ishlarning xususiyati shundaki, bu bolalarning o‟zini axlo qiy xatti
harakatlari
ha qida mulohaza yuritishga va ularga to‟ g„ri baho berishga o‟ragatdi.
Sinfdan va maktabdan tash qari tarbiyaviy ishlar o‟quvchilarning
darsdan bo‟sh va qtlaridagi o‟ quv tarbiya jarayonini to‟ldiradi va kengaytiradi,
o‟quvchilarni musta qil bilim olishlari, ijobiy qobiliyatlarini, tashabbuskorligini
oshirishga imkoniyat yaratadi.
Shu sababli keyingi davrda o‟quvchilarning darsdan tash qari va qtlarini
ko‟ngilli uyushtirishga alohida ahamiyat bermo qda.
Sinfdan va maktabdan tash qari tashkil qilingan tarbiyaviy ishlar
o‟quvchilar hayotidagi tarbiyaviy faoliyatni to‟ldiradi. Ularni ongli, dunyo
qarashni shakllantiradi. Sinfdan va maktabdan tash qari tarbiyaviy ishlar
tashkilotchisining vazifalaargi quyidagilar kiradi
darsdan tash qari tarbiyaviy ishlarni rejalashtirish va amalga
oshirishni nazorat qilish
o‟quvchilarning sinfdan va maktabdan tash qari ko‟p qirrali ishlarni
pedagogik jamoa, o‟quvchilar tashkilotlari, sinf faollari yordamida yo‟lga
qo‟yish
sinfdan va maktabdan tash qari ishlar yo‟nalishiga bevosita rahbarlik
qilgan holda. o‟quvchilar tashkilotlari sinf faollariga uslubiy yordam ko‟rsatish
umummaktab va maktablaro o‟tkaziladigan eng muhim tarbiyaviy
tadbirlarda qatnashish
o‟quvchilarning bo‟sh va qtlarini tashkil qilishda tarbiya va madaniyat
muassasalari hamda jamoatchilik kuchidan keng foydalanish.
Sinf jamoasi bilan olib boriladigan tarbiyaaiy ishlarning hajmi , asosiy
yo‟nalishlari, mazmuni har bir yosh bos qichda o‟quvchilarning psixik
rivojlanishi mos kelishi lozim.
Tarbiyaviy ish pedagogdan butun qobiliyatini ishga solishni, tinmay
izlanishni ta qozo etadi. Chunki kelajak avlod tarbiyalangan, uyushgan , ahil ,
jonajon Vatanimizning ha qi qiy fu qarolari bo‟lishi kerak.
Maktabda boshlan „„ich sinflarda tarbiyaviy ishlarni olib borish uni
yo‟lga qo‟yish sinf rahbari yoki tarbiyaviy ishlar tashkilotchilari tomonidan
uyushtiriladi, tarbiyaviy ishning asosiy yo‟nalishlari
o‟quvchilarda ilmiy
dunyo qarash asoslarini shakllantirish, ularni milliy isti qlol ruhida tarbiyalash,
o‟quvchilarning ijtimoiy foydali mehnatini tashkil etish, o‟quvchilarda axloq
madaniyatini, ularning o‟z hu qu q va burchlariga nisbatan ongli munosabatni
tarbiyalash, o‟quvchilarda o‟z
o‟zini bosh qarish malakalarini shakllantirishdir.
Boshlan „„ich sinf o‟quvchisi va sinf rahbari faoliyatining asosiy
vazifalaridan biri o‟quvchilarning ahil tarbiyaviy jamoani tashkil etishdir.
Boshlang„ich jamoa ishi shunday quriladiki, undan sinfning boshqa
jamoalari bilan alo qasi doimiy ravishda amalga oshiriladi, umummaktab
an‟analari sa qlanadi. Boshlang„ich jamoa o‟qituvchi
tarbiyachi va sinf rahbari
, o‟quvchilar o‟z
zini boshqarish, o‟z
o‟zini boshqarish organlari rahbarligida
umumaktab ijtimoiy foydali ishlari faoliyatida ishtirok etadli.
O‟ qituvchi va sinf rahbari so „„lom, ahil bolalar jamoasini shakllantirish
bilan birga doimiy bolalar qizi qishlarini qo‟llab
quvvatlaydilar, ularning
ijtimoiy foydali faoliyatini yo‟nalitirib boradilar.
Kichik yoshli o‟quvchilar juda faol va harakatchan bo‟ladilar. Faollikka
intilish bu yoshdagi bolalarning organik ehtiyoji. Biro q bunda bolalar hali
yetarlik hayotiy tajribaga ega bo‟lmaydi va kundalik pedagogik rahbarlikka
ehtiyoj sezadi. Boshlan „„ich sinf o‟ qituvchisi bolaning ilm maktabdagi
qadamidano q tarbiyaviy ishning chinakam jamoatchilik munosabatlarini
yaratishga zo‟r imkoniyat beradigan, bolalarda bir
birlariga g„amxo‟r
munosabatda bo‟lishni tarbiyalaydigan, individual qobiliyatlarni rivojlantirish
uchun qulay imkoniyatlar yaratadigan usullarni tanlaydi.
O‟ qituvchi boshlang„ich sinflarda bolalarga o‟zlarini qizi qtiruvchi
faoliyat turini tanlashga yordam beradi. Biro q ko‟pincha kichik yoshdagi
o‟quvchilar yosh xususiyatlarpgi ko‟ra, o‟z xususiyatlarini to‟ g„ri baholay
olmaydilar.
Bolalarning o‟sishi ularda jamoatchilik malaka va ko‟nikmalarining
shakllanib borishi bilan o‟ qituvchi
tarbiyachining bolalar jamoasiga rahbarlik
qilishdagi jarayonimni o‟zgartirib boradi.
O‟ qituvchi boshlan g„ich sinflardayo q ahil bolalar jamoasini yaratish
asosida so g„lom jamoatchilik fikrini yaratadi.
Boshlang„ich sinf o‟ qituvchilarining bolalar tarbiyaviy jamoasini
yaratish sohasidagi ishini yu qori sinflarning sinf rahbarlari davom ettiradilar.
Boshlang„ich sinf o‟ qituvchisi o‟quvchilarni ta‟lim va tarbiyaning batiiy
sharoitida, ularning jamoa faoliyati jarayonida o‟rganadilar.
Sinfdan tash qari ish o‟quvchilarga biror ma qsadga qaratilgan
pedagogik ta‟sir va qtini uzaytiradi, u o‟ qituvchining darslarda egallagan
bilimlarini kengaytirish va chu qurlashtirish, bolalarn ng qobiliyatini
rivojlantirish, ularning xilma
xil qizi qishlarini qondirish, madaniy dam
olishlarini uyushtirish imkonini beradi. Sinfdan tash qari ish bolalarni jamiyat
hayotiga jalb qilishning katta imkoniyatlariga ega.
Bu borada tashkilotlar faolligini uchta asosiy tomonini ko‟rish mumkin
tashkilotchilik, usuliy va ma‟muriy.
Dostları ilə paylaş: |