Amaliy ma tema tika V a axborot texnologiy alarining zamona viy

 
 
PYTHONDA TURTLE GRAFIK MODULIDA ISHLASH. 
Fayziyeva D.H., Tojiyev A.H 
Buxoro davlat universiteti, Buxoro, O’zbekiston 
Turtle grafikasi bolalarga dasturlash tilini o’rgatishning mashhur usullaridan biri hisoblanadi. 
Turtle moduli Python uchun maxsus oynada grafik ob'ektlar, chizmalar yaratishga imkon 
beruvchi moduldir. Turtle modulida buyruqlarning ijrojisi - toshbaqacha. Toshbaqacha tasvir 
maydonida qo'lida ruchka ushlab oldinga (turtle.forward) yoki orqaga (turtle.) qarab harakat qilishi 
mumkin. Qo'lidagi pero tasvir maydonigi tushirilgan bo'lsa toshbaqaning izi chiziladi. Pero 
ko'tarilgan bo'lsa chiziq chizilmaydi, ya'ni oddiy ko'chish amali bajariladi. 
Toshbaqa harakatini boshqaruvchi goto(x,y) funktsiyasi toshbaqani joriy vaziyatidan tasvir 
maydonining koordinatalari (x,y) bo'lgan nuqtaga ko'chadi. 
1-misol. Turtle grafik oynasini ochish. 
from turtle import * 
t = Turtle() 
t.screen.setup(400, 320) 
2-misol. Punktir chiziq chizamiz 
from turtle import * 
t = Turtle() 
t.screen.setup(400, 300) 
for i in range(10): 
Funksiya nomi
Boshqaruv
Chiqish
Murojaat
Mexanizm
Kirish

---

412 
t.fd(8) 
t.up() 
t.fd(8) 
t.down()
3-misol.Aylanalardan foydalanib naqsh chizamiz 
from turtle import* 
speed(20) 
shape("turtle") 
bgcolor("black") 
pencolor("gray");pensize(40);circle(100);rt(90);circle(130); 
rt(90);circle(100);rt(90);circle(130) 
pencolor("white");pensize(34);circle(160);rt(90);circle(160); rt(90);circle (160);rt 
(90);circle(160) 
pencolor("brown");pensize(28);circle(110);rt(90);circle(140); rt(90);circle(140);rt(90); 
circle(110) 
pencolor("red");pensize(25);circle (120);rt(90);circle(120); 
rt(90);circle(120);rt(90);circle(120) 
pencolor ("blue" ); pensize(20); circle(100); rt(90); circle(100); 
rt(90);circle(100);rt(90);circle(100) 
pencolor("yellow");pensize(15);circle(80);rt(90);circle(80); rt(90);circle(80);rt(90);circle(80) 
pencolor("Aqua");pensize(10);circle(60);rt(90); circle(60); rt(90); circle(60);rt(90);circle(60) 
pencolor("red");pensize(5);circle(43);rt(90);circle(40); rt(90);circle(40);rt(90);circle(40) 
pencolor("white");pensize(2);circle(20);rt(90);circle(20); rt(90);circle(20);rt(90);circle(20) 
exitonclick() 
Dasturda to’qqiz xil rangda to’rttadan aylanalar chizilgan, speed tezlikni, shape shaklni, 
bgcolor oyna fonini, pencolor qalamning rangini, pensize qalamning olchamini bildiradi. 
Xulosa. Turtle grafikasi o’quvchilarga dasturlash tilini o’rgatishda samarali yordam beradi.

---

511 
Elektron ta`limi – axborot-kommunikatsiya texnologiyalari asosidagi ta`limning turli ko’rinishlarini 
anglatuvchi keng tushunchadir. Elektron ta`limni tashkillashtirishning ko’pgina manbalari orasidan 
quyidagilarni ko’rsatish mumkin: 
Mualliflik dasturiy mahsulotlari (Authoring tools); 
Virtual ta`lim jarayonini boshqaruvchi tizimlar LMS (Learning Management Systems); 
Ichki kontentni boshqaruv tizimlari CMS (Content Management Systems).
Qo’yida maosafaviy ta`lim jarayonini tashkillashtirish imkoniyatini beruvchi erkin va ochiq kodli 
LMS dasturiy majmualarning nomlari va ularning asosiy imkoniyatlari bo’yicha ma`lumotlarni bayon 
qilamiz.
Atutor – Ochiq kodli ta`lim jarayonini boshqaruvchi LMS tizimi hisoblanadi. Tizimda mavjud 
o’qitish modullari: Forums, Materials, Messenger, Chat, Exercises, Group work, Student tracking va 
boshqa modullari mavjud. Tizim bir nechta standartlarni qo’llab quvvatlaganligi sababli, internet orqali 
jismoniy nuqsonga ega bo’lgan o’quvchi-talabalar tizim orqali o’quv resurslardan foydalanishlari mumkin. 
Xususan ko’zi ojiz talabalar maxsus veb ilovalar orqali tizimga bog’langan holda o’quv kontentdagi 
so’zlarni audio formatda utkazgan holda tinglashi mumkin.
Moodle – Web muhitida o’qitish va on-line rejimdagi darslarni tashkil qiluvchi kuchli pedagogik 
dasturiy majmua hisoblanadi. Tizimda mavjud o’qitish modullari: Forums, Materials, Messenger, Chat, 
Exercises, Group work , Student tracking va ancha ko’p bo’lgan boshqa modullari mavjud. Boshqa LMS 
lar singari IMS, SCORM va boshqa standartlarni qo’llab quvvatlaydi. Tahlillar shuni ko’rsatadiki, boshqa 
LMS tizimlarga qaraganda eng ko’p qo’shimcha plagin va modullari mavjud bo’lgan dasturiy majmua 
aynan, Moodle dasturiy majmuasi hisoblanadi[2].