“ Ikkinchi yil”
-
uningdek badiiy jihatdan ahamiyatlidir, chunki
Listgacha hech kim fortepiano musiqasida Uyg'onish davri buyuk
she’riyat asarlarining o'ziga ilhom baxsh etgan asosiy badiiy mazmunini
ifodaladi. Bular Rafael asari bo'yicha “Nikoh”, Mikelandjeloning
“Mutafakkir”, Petrarkaning uchta soneti, “Danteni o‘qigandan so‘ng"
fantaziya-sonatasi. Ushbu turkumga zamonaviy Italiyaning qo'shiq-raqs
san’atini
o'ziga
xos
tarzda
nalqin
etuvchi
pyesalar
kirgan:
“Gondolyera”, “Kansona”, “Tarantella”.
“Uchinchi yil” kompozitoming Rim taassurotlarini ifodalaydi:
“d’Este villasi sarv daraxtlari”, “d ’Este villasi favvoralari” va diniy
taassurotlar: “Angelyus”, “Qalb yuksakligi”.
san’atkorlari obrazlarini bunday yaratmagan edi^List rassomchilik va
www.ziyouz.com kutubxonasi
Asl lirik joziba bilan yo‘g‘rilgan pyesalar - “Jeneva qo6ng‘iroqlari”,
“Manba yolnida”, “Vallenshtadt ko^ida^dan tortib to darbadarlikning
ikkinchi yilidagi shiddatli italyancha tarantellagacha bo‘lgan pyesalar
har birining mazmuni va xarakteri badiiy-shoirona obraz bilan
belgilanadi. “Uchinchi yiF’da Shveytsariyani nafaqat qudratli tabiatli
mamlakat, balki erksevar xalqi timsolida ko‘rsatuvchi “Vilgelm Tell
kapellasv’dan to dafn qo‘shig‘i - “d ’Este villasi sarv daraxti ari”gacha
ko'rish mumkin.
Ushbu pyesalarning bari o‘zining mazmuni va musiqa xarakteri
bo'yicha turli-tumandir. Psixologik mohiyati mavjud bo‘lgan ovoz
yozuvi onlarini “V allenshtadt ko‘lida” pyesasida kuzatish mumkin -
chap qo‘ldagi yengil garmoniya shakllari suv oqimining ravon
shildirashini tasvirlaydi:
45 - misol
“ Buloq yonida” pyesasida quyosh nurlarida yaltirayotgan suv
tomchilarining
shoirona tasvirlanishi berilgan:
www.ziyouz.com kutubxonasi
46- misol
Allegretto gnuloso
“ P etrark a soneti” № 104 mi m ajor ulkan sevgi tuyg‘usini talqin
etishda chuqur insoniylik, haqqoniylik bilan ajraiib turadi, u List
brtepiano lirikasining eng yaxshi asarlari qatoridan joy olgan:
47 - misol
Agitato assai
/
List tomonidan neapolitancha qo‘shiqlar mashhur muallifi Gilyom
Lui Kotrodan olingan, ikkita mavzu - tarantella v a je a p o lita n c h a
qo‘shiqdan
tashkil
topgan
“Tarantella”
xalq
xursandchiligining
bayramona musiqiy tasvirlanishini ifodalaydi. “Tarantella jadal Presto
tezligida ijro etiladi:
J
www.ziyouz.com kutubxonasi
Neapolitancha qo‘shiq ifodali, sof italyancha kantilena bilan
tinglovchini о‘ziga tortadi:
49 - misol
www.ziyouz.com kutubxonasi
B ilish kerak:
Dostları ilə paylaş: |