8.3. Tijorat banklari likvidliligi va to‘lovga layoqatliligi tahlilining ahamiyati va vazifalari Bank likvidligini tahlil qilish quyidagi maqsadlarni ko‘zlaydi:
– bank likviligining koef
fi
tsiyentlarini hisoblash tizimi to‘g‘riligini va
to‘liqligini tasdiqdlash;
– bank holati bo‘yicha xulosalarni shakllantirish;
– bank balansi likvidligining yomon holatga kelayotganligidan darak
beruvchi real va salbiy potensial tendensiyalarni aniqlash;
– salbiy tendensiyalarni vujudga keltirgan omillarni tahlil qilish;
– bank balansi likvidligini tahlil qilish va tekshirish natijalariga ko‘ra
bank uchun takli
fl
arni belgilab olish.
Yangi tashkil qilinayotgan tijorat banklari uchun ustav kapitalning
minimal miqdori va tashkil qilingan banklar uchun kapitaldagi shaxsiy
mablag‘larining minimal miqdori;
kapitalning yetarlilik normativlari;
likvidlik normativlari;
bir qarzdorga yoki qarzdolar guruhiga bo‘lgan xatarning maksimal miq-
dori;
yirik kreditlar xatarining maksimal miqdori;
bitta kreditorga (omonatchiga) bo‘lgan xatarning maksimal miqdori;
aholidan jalb qilingan mablag‘larning maksimal miqdori va hokazo.
Bu ko‘rsatkichlar orasida likvidlik normativlari muhim ahamiyatga ega,
chunki ularning miqdori ko‘p jihatdan bankning depozit va kredit siyosatining
samarali yuritilishiga bog‘liq bo‘ladi. Banklar likvidlik ko‘rsatkichlarining
minimal miqdorini ushlab turishga harakat qiladi, chunki bunda likvidlik va
yuqori daromadlilik ko‘rinishdagi qarama-qarshilik sharoitida optimal qaror
qabul qilish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
O‘zbekiston Respublikasining 1998-yil 2-noyabrdagi «Tijorat banklari
likvidligini tartibga solish bo‘yicha qo‘yilgan talablar to‘g‘risida»gi 421-
sonli Tartibda likvidlik normativlari berilgan (joriy, lahzalik va uzoq mud-
datli likvidlik). Mazkur ko‘rsatkichlar tizimidan likvidilik normativining
