Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti

XORIJIY MAMLAKATLAR IQTISODIYOTI
- 585 - 
Serbiya ko'p miqdordagi ko'mir, neft va gaz zaxiralariga ega. Serbiya 
tomonidan tasdiqlangan 5,5 milliard tonna ko'mir zaxirasi dunyoda 5-o'rinni 
egallaydi (Yevropada ikkinchi, Germaniyadan keyin Serbiyada elektr energiyasini 
ishlab chiqarish 2016 yilda 36,5 milliard kilovatt-soatni tashkil etdi. Ishlab 
chiqarilayotgan 
elektr 
energiyasining 
katta 
qismi 
issiqlik 
stantsiyalaridan 
(elektroenergiyaning 72,7 foizi) va undan kam darajada gidroelektrostantsiyalardan 
(27,3%) keladi. Serbiya neftining hozirgi kun ulushi 1,1 mln. tonnadan ortiq
ekvivalentini tashkil etadi va mamlakat ehtiyojlarining 43% ni qondirilib qolgan 
qismi esa import qilinadi. Naftna Industrija Srbije (NIS) milliy neft kompaniyasi 
2008 yilda "Gazprom neft" kompaniyasi tomonidan sotib olingan. Kompaniya 
Panjevoda 700 mln. AQSh dollarlik neftni qayta ishlash zavodini (4,8 mln. tonna) 
modernizatsiya qilishni yakunladi. Hozirda Novi Sad neftni qayta ishlash zavodini 
moylash zavodlariga aylantirmoqda. Bundan tashqari, Serbiyada 334 ta yoqilg'i 
quyish shoxobchalari (ichki bozorning 74%) ni tashkil qiladi. 
Bosniyada qo'shimcha 36 stansiya, Bolgariyada 31 va Ruminiyada 28 ta 
tarmoq mavjud. Panchevo va Novi Sad neftni qayta ishlash zavodlarini transmilliy 
Adria neft quvuri tarmog'ining bir qismi sifatida bog'laydigan 155 kilometrlik neft 
xom ashyosi quvurlaridan foydalaniladi. Serbiya xorijiy tabiiy gaz manbalariga juda 
bog'liq bo'lib qolgan. Ffaqat 17% mahalliy ishlab chiqarishdan, qolgan qismi asosan 
Rossiya (Ukraina va Vengriya orqali o'tadigan gaz quvurlari orqali) import qilinadi.
"Srbijagas" shirkati tabiiy gaz tizimini boshqaradi, u 3 177 km. Magistral va tabiiy 
gaz quvurlarini va 450 mln. Kubometrni "Banatski Dvo" loyihasini o‘z ichiga oladi. 
4.8.5. Sanoat 
Sanoatda ishlab chiqarish mamlakat shimolida ya‘ni Belgrad yaqinida 
joylashgan. U uzoq muddatli infratuzilmani, respublikada eng yirik yakka bozorni 
tashkil qiluvchi rivojlangan ishchi kuchining afzalliklariga ega va mavjud 
korxonalarning 
eng 
katta 
miqdordagi 
mahsulot 
yetkazib 
beruvchilar 
iste'molchilaridan hisoblanadi. Sanoat maydoni g'arbiy Ugisidan Zapadna (G'arbiy) 
Morava daryosi bo'ylab, Chakak va Kraljevo orqali Kruńevac va Nisgacha bo'lgan 

---