Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

O‘zbekistonning chegara suvlari
– chegara hisoblangan daryolar, 
soylar, ko‘llar va havzalarning davlat chegarasi chizig‘idan yaqin 
qirg‘oqqacha bo‘lgan qismidir. 
Bu yerlarda davlat chegarasi quyidagi tarzda belgilanishini ta’kidlab 
o‘tishimiz lozim: 
«... kema qatnaydigan daryolarda – daryoning asosiy farvateri yoki 
talvegi o‘rtasi bo‘ylab; kema qatnamaydigan daryolarda, jilg‘alarda – 
ularning o‘rtasi yoki daryoning asosiy o‘zanining o‘rtasi bo‘ylab; ko‘llar 
yoki boshqa suv havzalarida – Davlat chegarasi ko‘l yoki boshqa suv 
havzasi qirg‘oqlariga chiqqan joylarni tutashtiruvchi to‘g‘ri yoki 
boshqacha chiziq bo‘yicha. Daryo, jilg‘a, ko‘l yoki boshqa suv havzasi 
orqali o‘tadigan Davlat chegarasi ular qirg‘oqlarining ko‘rinishi yoki suv 
sathi o‘zgarganda ham, daryo, jilg‘a oqimi u yoki bu tomonga burilganda 
ham o‘zgarmay qolaveradi; 
suv omborlarida va boshqa sun’iy suv havzalarida – ular suv bilan 
to‘ldirilgunga qadar Davlat chegarasining mazkur joydan o‘tgan chizig‘iga 
muvofiq ravishda; 
daryolar, jilg‘alar, ko‘llar va boshqa suv havzalari orqali o‘tuvchi 
ko‘priklarda, to‘g‘onlar va boshqa inshootlarda – Davlat chegarasi suvdan 
o‘tish-o‘tmasligidan qat’i nazar, shu inshootlarning o‘rtasi yoki ularning 
texnologik o‘qi bo‘ylab»
1
. 
1
Ўша жойда. 
65 

---

NOTA BENE ! 
O‘zbekistonning 
samoviy hududi
– bu Respublikaning quruqlikdagi 
yerlari va suv havzalari ustidagi yer atmosferasining qismidir
1
. 
Samoviy hududi quruqlik va suvdagi O‘zbekiston davlat 
chegaralaridan vertikal chiziq bilan belgilanadi. 
NOTA BENE ! 
Yerosti boyliklari
– bu yer qobig‘ining tuproq qatlamidan quyida 
joylashgan, tuproq qatlami bo‘lmaganda esa, yer yuzasidan yoki suv 
obyektlari tubidan quyida joylashgan, geologik jihatdan o‘rganish va 
o‘zlashtirish mumkin bo‘lgan chuqurlikkacha yastangan qismi hamda 
foydali qazilmalarning yer qa’ridan yuzaga chiqishi
2
. 
Yerosti chegaralariga tabiiy qattiq jismlar, suyuq va gaz holatidagi 
jinslar va bu jinslar orasidagi bo‘shliqlar kiradi. 
Ta’kidlash lozimki, O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining 
amal qilish doirasiga faqat respublikaning quruqlik va suv hududi ostiga 
joylashgan yerosti chegaralari kiradi. 
O‘zbekiston Respublikasi hududi sifatida respublikaning chet 
davlatlardagi elchixonalari va diplomatik vakolatxonalari joylashgan 
hudud ham qabul qilinadi. 
Xalqaro huquqning umumiy qoidalariga muvofiq, bunday muassasalar