Iv asrdan XIII asr boshlarigacha 7-sinf o‘quvchilari uchun darslik

Bilasizmi?

---

O‘rganganimizdan xulosa chiqaramiz
1. Yuqorida berilgan rasmlarning har biriga izoh bering.
2. Abu Rayhon Muhammad ibn Ahmad Beruniy haqida zamonamiz olimlarining fikrla-
rini to‘plang.
3. Beruniy ilmning qaysi sohalariga qiziqqan?
4. Tasavvur qiling, tarixda Beruniy bo‘lmaganida... Insoniyat bugungi kunda qaysi bilim-
lardan bebahra bo‘lgan bo‘lar edi?
185
1957-yilda 
olim yasha-
gan shahar 
Beruniy no-
mini oldi
Toshkent-
dagi metro 
bekatiga Be-
runiy nomi 
berildi
Toshkent 
hamda 
Xorazmda 
Beruniy 
haykallari 
bor
1973-yilda 
olim taval-
ludining 
1000 yilligi 
O‘zbekis-
tonda keng 
ko‘lamda 
nishonlandi
Oydagi 
vulqon
hamda
asteroid 
Beruniy
sharafiga
nomlangan
O‘zbekiston 
Fanlar aka-
demiyasi 
Sharqshu-
noslik institu-
tiga
Abu Rayhon 
Beruniy nomi 
berildi

---

186
55-56-mavzular :
 
ABU ALI IBN SINO
Abu Ali al-Husayn ibn Abdulloh ibn 
al-Hasan ibn Ali (980-yil, Afshоna qishlog‘i, 
O‘zbekiston – 1037-yil, Hamadоn shahri, Erоn) – 
jahоn fani taraqqiyotiga ulkan hissa qo‘shgan 
buyuk qоmusiy оlim. Sharqda «Shayx ar-ra
-
is» (donishmandlar sardori, allomalar bosh
-
lig‘i); «Sharaf al-mulk» (o‘lka, mamlakatning 
obro‘si, sharafi); «Hakim al-vazir» (vazirlar 
donishmandi) deb atalgan bo‘lsa, G‘arbda 
Avitsеnna nоmi bilan mashhur.
Uning tibbiyotga doir asarlarida kasallik
-
larning kelib chiqish sabablari va manbalari, 
tashxis, muolaja usullari, dorivor o‘simliklar 
va dori-darmonlarning xususiyatlari, parhez, 
inson salomatligi uchun jismoniy tarbiyaning 
ahamiyati kabi tabobatning ko‘pgina g‘oyat mu
-
him masalalari yoritilgan.
Jahon fani tarixida ibn Sino qomusiy olim sifa
-
tida tan olingan. Chunki, o‘z davridagi mavjud fanlar
-
ning qariyb barchasi bilan shug‘ullangan va ularga oid 
asarlar yozgan. Ibn Sinoning «Al-qonun fit-tib» asari 
XII asrdayoq lotinchaga tarjima qilinib, to XVII asrga
-
cha Yevropa tabobatida asosiy qo‘llanma sifatida foy
-
dalanilgan. Uni «Avitsenna» sifatida G‘arbda mashhur 
qilgan asar allomaning tibbiy merosi – «Tib qonunlari» 
bo‘lsa-da, «Shayx ar-rais» nomi, eng avvalo, uning bu
-
yuk faylasufligiga ishoradir. 
Aytishlariga qaraganda, hakimlar aslida 4 ta bo‘l
-
gan, ular G‘arbda Arastu va Iskandar, Sharqda esa 
Abu Nasr Forobiy bilan Abu Ali ibn Sinodir.
Abu Nasrning vafoti bilan Abu Alining tug‘ilishi ora
-
sida o‘ttiz yil farq bor. Ibn Sino Forobiy kitoblari orqali 
unga shogird sanalgan.