ushm
suw
har-tiirli
gazler
ham
duzlardm
har-turli
koncentraciyadagi eritpesi bolip esaplanadi.
Suw juda hareketshenligi sebepli zat ham energiya tasiwshi
qudiretli qural. Ol jer ustindegi har-turli zatlardi bir orinnan
ekinshi onnga juwip koshirip jiiredi. Suwdin bul jumisi ush
processti - eroziya, zatlardin bir
onnnan ekinshi onnga alip
ketiliwi ham akkumuliyaciyasin oz ishine aladi. Bular ahmiyetli
geomorfologiyaliq faktor rolin oynaydi.
Suwdin tabiyattagi en ahmiyeti sonnan ibarat, ol organikaliq
tirishlik ushm tiykar bolgan fotosintez processine qatnasadi. Ol
organizmlerdegi bioximiyaliq ham biofizikaliq processlerdi
otiwde tiykar bolip, olar ushm jasaw ortaligi sipatmda da aynqsha
ahmiyetke iye. Jer sharmdagi birde bir tiri organizm suwsiz jasay
almaydi, sebebi suw har qanday
haywanat ham osimliklerdin
kletka, tkanlan quramma kiredi. Tabiyiy, ol suw organizmleri
quraminda kop. Maselen, meduza denesinin 99,7% i suwdan
ibarat. Qurgaqshiliqtagi organizmler denede suwdi kop saqlaydi:
sebebi, suw otlan quraminda 85%, iri siit emiziwshiler denesinde
60% ten kobirek suw bar. Insan qabillaytugin aziq-awqat onimleri
quraminda 50% ten kobirek suw boladi. Paliz eginlerinin
quraminda 80-90%, goshte 50%, siitte 87-89% suw barligi bizge
malim.
Suw insan organizminin osip rawajlamwi
ham fiziologiyaliq
funkciyalarinda da lilken rol oynaydi: orta jastagi adam
organizminin 70% i suwdan ibarat. Ol aziqliq zatlarm
ozlestiriwde ham zat almasiwda aktiv qatnasadi. Suw hazirgi
waqitta en jaqsi dem aliw obyekti de bolip esaplanadi. Koplegen
bulaqlar ham suw hawizleri rekreaciya maqsetlerinde ken
paydalaniladi.
Joqandagi misallardan suwdin tabiyat ham tirishlikte
qanday
ahmiyetke iye ekenligi korinip turipti. Suwdin bar-joqligi, onm
mugdari ham sipati planetamizdm koplegen rayonlarm ozlestiriw
ham rawajlandmw imkaniyatlarm belgileydi. Adamlar har-tiirli
tabiyiy sharayatta suw tabiw ham onnan aqilana paydalaniw
processlerinde koplegen ajayip ashiliwlar qildi.
359