Mamleketlik universiteti jumanov m. A
Yüklə 3,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
poykiioosmotik
ham gomoyoosmotik toparlarga bolinedi. Kopshilik omirtqalilar, jetilisken shayanlar, nasekomalar gomoyoosmotik toparga tiyisli bolip, olar denesindegi 146 nsmotik basim suwdagi mineral duzlar koncentraciyasina baylanisli emes. Misali, tufelkalar ( Param ecium ) denesindegi luircketshen vakuolalar 2,5 - 7,5% shor suwliginda normal jagdayda bolip, shorhq 17,5% ke koterilgende hareketten loqtaydi. Kopshilik poykilosmotik turler shorliqtin artiwi menen oz aktivligin jogaltadi. Gidrobiontlar omirinde K, Ca, Na, Mg, N, P, S, Fe ham basqa ximiyaliq elementler ahmiyetli rol oynaydi. Misali, mollyuskalar, qisqishbaqa tarizliler ham basqa omirtqali haywanlar ozlerinin baqanshaqlarm payda qiliwda kalciyden paydalanadi. Ashshi ham asirese teniz suwlannda h&mme ximiyaliq elementler bolip, olar organizmler dene duzilisinde qatnasadi. Osimlikler mineral zatlardi ionlar - boleksheler jagdaymda qabil qiladi. Kopshilik ionlar organizmlerdin dene suwiqligma qaraganda teniz suwinda joqari mugdarda boladi. Sonin ushmda ortahq penen kletka perdesi arasindagi otkiziwshenlik arqali erigen zatlar joqan koncentraciyali ortaliqtan pas koncentraciyali ortahqqa otip, ortaliq penen tiri organizmler denesi ortasmdagi panq normallasip turadi. Bul jagdayga zatlar koncentraciyasimn tenlesiwi osmos delinedi. Duzlar tiykarman buyrekte toplanadi. Misali, adam buyreginde qan plazmasina qaraganda duzlar 4 ese kop toplanadi, kenguru ham tishqanlardin buyreginde qan plazmasma qaraganda duz 18 ese kop toplanadi. Dushshi suw hawizlerinin osimlik ham haywanlan gipotonik jagdayda jasaydi, yagniy olar denesinde erigen zatlar koncentraciyasi ortaliqtagiga qaraganda joqari boladi. Sonin ushmda organizm denesine hamme waqit suw otip turadi. Teniz ortahgmda bolsa suw ham organizmlerdegi duzlar mugdan derlik ten boladi. Yüklə 3,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|