N orasm iy tashkilotlarda ham rasmiy tashkilotlar kabi o ‘z
iyerarxiyasi, lideri, vazifa va qoidalariga ega. M ohiyati jihatdan
rasm iy va norasm iy tashkilotlarning liderlari qoMlaydigan ta ’sir
etish dastaklarida farq y o ‘q. Rasm iy guruhning lideri esa guruh
tom onidan tan olinadi.
N orasm iy liderning ta ’sir k o ‘rsatishdoirasi rasmiy tashkilotning
m a’m uriy chegarasidan chiqishi mumkin. Norasm iy lider ikki
funksiyaga ega: guruhning m aqsadiga erishishi uchun yordam lashish
yoki k o ‘m aklashish va tashkilotning faoliyatini q o ‘llab-quvvatlash
va m ustahkam lash. N orasm iy tashkilot rasmiy tashkilot bilan
dinam ik m unosabatda boMadi. Norasmiy tashkilotlarning ijobiy
ham da salbiy m omentlari ham bor. Guruhga nisbatan ishonch
tashkilotga nisbatan ishonchga utishi mumkin. G uruhning samarali
ishlashiga ta ’sir etuvchi om illar sifatida quyidagilarni keltirishadi:
hajm i, tarkibi, guruhiy norm alar, jipslik, guruhiy yagona fikrlilik,
nizolilik, guruh a’zolari m avqei, guruh a ’zolarning rollari.
G uruhning eng optim al hajmi 5-8 kishidan iborat boMishi
kerak. 5-11 kishidan iborat guruhlar 12 va undan ortiq kishidan
iborat guruhga nisbatan aniqrok qaror qabul qiladilar. Bu turli xildagi
qarorlarni qabul qilishda nuqtai nazarning va yondashishning moslik
darajasidir. G uruhda bir-biriga o ‘xshamaydigan bir nechta shaxslar
boMsa, bu guruhning sam arali boMishiga olib keladi.
G uruhiy norm alar — bu guruh a ’zolariga ulardan qanday xatti-
harakat v a qaysi ish kutilayotgani aytiladi. Olimlardan biri guruhiy
n orm alarning quyidagi klassifikatsiyasini ko ‘rsatgan:
1. T ashkilot uchun g ‘ururlanish.
2. M aqsadlarga erishish.
3. Foydalilik.
4. Jam oa mehnati.
5. Rejalashtirish.
6. N azorat.
7. K adrlam ing professional tayyorgarligi.
8. Yangiliklar.
9. B uyurtm achi bilan m unosabat.
10. H aqiqatni him oya qilish.
Dostları ilə paylaş: