International scientific-online conference: INTELLECTUAL EDUCATION
TECHNOLOGICAL SOLUTIONS AND INNOVATIVE DIGITAL TOOLS
13
https://interonconf.org
ADABIYOTSHUNOSLIKDA BADIIY USLUB TUSHUNCHASI VA UNING
ELEMENTLARI
Abbasova Nargiza Kabilovna
Farg‘ona davlat universiteti
ingliz tili kafedrasi katta o'qituvchisi
Musinova Zuhra Ma’rifjon qizi
Farg’ona davlat universiteti
lingivistika (ingliz tili) yo’nalish magistranti
zuhraxonmosinova0@gmail.com
Maraimova Madinabonu Mo‘sin qizi
Farg'ona davlat universiteti
lingvistika (ingliz tili) yo'nalish magistranti
madinabonumaraimova05@gmail.com
Annotatsiya:
Mazkur maqolada adabiyotshunoslikda badiiy uslub tushunchasi va uning elementlari
haqida so‘z boradi.
Kalit so‘zlar:
Badiiy uslub, badiiy nutq, so’z san’ati, timsollar tizimi, badiiy to’qima, yozuvchi
fantaziyasi, proza, poeziya, dramma, janr.
Xoslangan uslublarning har bir turi ijtimoiy hayotning u yoki bu sohasi uchun xizmat
qilishi va inson amaliy faoliyatining muayyan doirasiga mansublik bilam farqlandi. Shu
sababli ular nutq faoliyatning ma
ʼ
lum sohasiga taalluqli bo
ʼ
ladi.
Badiiy nutq uslubi juda
xilma-xil ko
ʼ
rinishlarda namoyon bo’ladi. Badiiy nutq uslubi mualliflarga asarning estetik
ta
ʼ
sirini kuchaytirish uchun tilning barcha leksik va grammatik vositalaridan ustalik bilan
foydalanish, tanlash, shuningdek, yangidan-yangi ifoda vositalari yaratish imkonini beradi.
Badiiy
nutq uslubida tiya obraz, xarakter va manzaralar yaratish vositasi bo
ʼ
lib xizmat
qiladi. Badiiy nutq uzining obrazliligi Bilan adabiy tilning boshqa funktsional uslublaridan
ajralib turadi. Badiiy adabiyotda so
ʼ
zlarni obrazli ishlatish badiiy obraz yaratish va xayotni
tasvir yo’li bilan tahlil etish vositasidir. Badiiy nutq uslubida
А
yniqsa, individual obrazli so
ʼ
z
va
iboralar juda katta ta
ʼ
sir kuchiga ega.
А
abiy asarlarda individual xususiyatlar asarning
badiiylik qimmatini belgilovchi asosiy o
ʼ
lchovlardan biridir.
А
gar asar uslubida individuallik
sezilmasa, bunday asar trafaret, badiiy sayoz asar sifatida tasavvur qilinadi.
So’z yozuvchining qurolidir. So
ʼ
z o
ʼ
ldirishi ham, davolashi ham mumkin. Yozuvchi
nutqi va tilining boy yoki qashshoqligini
yozuvchining so
ʼ
z qo
ʼ
llash mahoratiga qarab
belgilaymiz.
А
yniqsa, iboralar yozuvchi asarlarini o
ʼ
qimishli, jozibali va xalqchilligini
ta
ʼ
minlaydi.
Badiiy nutq so
ʼ
z san
ʼ
atiga, timsoliy fikrlash sohasiga oid bo
ʼ
ladi. Funktsional
jixatidan chegaralangan emas. Mazmun doirasi nixoyatda keng. Badiiy uslubda adabiy til va
umumxalq tili vositalari va ularga xos bor imkoniyatlar nisbatan keng va to
ʼ
liq
namoyon
bo
ʼ
ladi. Proza, poeziya, dramaturgiya va rang barang janrlardan iborat, majoziy fikrlar