Mavzu : O’zgarmas elektr tok zanjirlarini hisoblash
Reja :
1 . O’zgarmas tok elektr zanjirlarini hisoblash
usullari .
2. Ekvivalent almashtirish usuli .
3. Kontur toklar va tugunlar potensiali usuli .
O’zgarmas elektr tok zanjirlarin hisoblash usullari .
Umumiy holatda tok zanjirlarini real holat biz o’rgangan zanjirlardan ancha farqli va
murakkab bo’ladi , bu esa ushbu zanjirlarni hisopblash uchun alohida yondoshuv talab
qiladi . Tok zanjirlarini hisoblash usullari uch xil bo’lib , bular quyidagilar :
1 ) Ekvivalent almashtirish usuli
2) Kontur toklar usuli
3) Tugunlar potensiallar usuli
Bu usullar asosida Krixgoff va Om qonunlari yotsada zanjirlarni yechishda turli yondashuvlar kasb
etadi.
Ekvivalent almashtirish usuli .
Zanjirning bir nechta elementlarini bir element bilan , yoki elektr sxemasini bir
boshqa sxema bilan almashtirib ya’ni soddalashtirish tushuniladi .
Sistemaning kirish va chiqishdagi tok va kuchlanish qiymati o’zgarmay qolsa
almashtirish ekvivalent hisoblanadi .
Ekvivalent almashtirishning maqsadi , elektr sxemalarini soddalashtirish va uni
ychishda foydalaniladigan tenglamalarni kamaytirish hisoblanadi .
Misol : Qarshiliklarni ketma ket ulash .
Bu sxemada ekvivalent almashtirishning umumiy negizida UMUMIY TOK tok
hisoplanadi . Kirxgofning 2 – qonuniga asosan quyidagi formula hosil bo’ladi :
Yoki umuiy holda quyidagi ko’rinishda yoziladi :
Bu yerda
,
𝑅
𝑒
= σ
𝑘=1
𝑛
𝑅
𝑘
almashtirilgan sxemaning ekvivalent qarshiligi
hisoblanadi .
Qarshiliklarni paralell ulangan holda , bu yerda ekvivalent almashtirish
negizida hamma elementlarda kuchlanishning bir xil bo’lishi , ya’ni :
Bu yerda
ekvivalent o’tkazuvchanlik .
Kontur toklar usuli :
Kontur toklar usuli Kirxgoffning 2 qonuni asosida tuzilgan tenglamalarni yechishga qaratilgan bo’ladi . Bu usul
orqali sxemada tenglamalar soni Kirxgoffning 2 qonuni tenglamalarigacha qisqartirish imkoniyatini beradi .
Kirxgoffning ikkala qonunlaridan foydalangan holda quyidagi elektr zanjirlarini ko’rib chiqamiz:
Tugun Potensiallari usuli
Dostları ilə paylaş: | 
