Neriman Qurban indd

“böyük rəhbər Stalin yoldaş”ın adına göndərdiyi məktubun ta-

leyini soruşdu. Baxdılar, cavab verməyi vəd elədilər, bununla 

da məsələ, elə bil, çıxılmaza düşdü. Az qala, günaşırı, həftədə 

iki  dəfə  gedir,  ümidlə  gözləyir,  eyni  cavabı  alandan  sonra 

kor-peşman geri qayıdırdı.

  Bacısı  oğlunu  narahat  eləməyi  bir  yana,  pulu  da  sürətlə 

tükənirdi. Qayıdanbaş bilet almaq üçün lazımi məbləği ayırıb 

qoymuşdu,  qalan  pulsa  birtəhər  yeməyinə,  papirosuna, 

gündə bir qəzet almağa bəs eləyirdi. Yağışlı havada ətrafda 

gəzişməkdən  başqa  bir  gəzintini  özünə  rəva  görə  bilmirdi. 

İstirahət  günləri  Əkbər  gəlir,  tələbə  büdcəsindən  artırdığı 

pulla zəruri şeylər alır, söhbətləşib gedirdi.

 O intizarlı məqamda narahatlığını yatırtmaq, vaxtını yola 

vermək üçün bir neçə məqalə yazıb Əkbərə verdi ki, qəzetlərdə 

çap elətsin, bəlkə, az-çox qonorarı oldu. Amma redaksiyalar-

da  işləyənlər  oğlanı  tanımadıqlarından  məqalələri 

götürmürdülər,  öz  imzasıyla  da  təqdim  eləyə  bilməzdi, 

dərhal yaxasını ələ verə bilərdi.

 Dördüncü həftə hər hansı cavab almaqdan ümidini üzüb 

Bakıya qayıtmağı qət elədi: inqilabın iyirminci ildönümü bay-

ramı  yaxınlaşırdı,  yəqin,  həmin  günlərdə  Azərbaycandan 

Mosk vaya çoxlu nümayəndələr gələcəkdi, təsadüfən kimin-

ləsə rastlaşa bilərdi.

---

503

  Bilet  almağa  gedəndə  bəxtini  Şimali  Qafqazda  sınamaq 

qərarına  gəldi:  Bakıya  yaxın  idi,  təbiəti  də  könlünə  yatırdı, 

bəlkə, Allah üzünə baxdı, işə düzəldi, sonra ailəsini gətirmək 

çətin olmaz. Qatardan Orconikidze də düşdü. Münasib meh-

manxanada otaq alıb idarələri dolaşmağa başladı; xalq maari-

fi idarəsində Aşqabadda və Almaatıda aldığı cavablara oxşar 

sözlər eşitdi; incəsənət işləri idarəsində ixtisası uyğun hesab 

olunmadı, dəmir yoluna ixtisaslı fəhlələr lazımıydı, bunu da 

bacarmazdı.

 Olan-qalan ümidləri də yağışlı-küləkli oktyabr günlərində 

xəzan yarpaqları kimi sovrulub getdi. Qatara minəndə yalnız 

yatmaq, çəkdiyi əzabları, az da olsa, unutmaq istəyirdi. Bir də 

arzulayırdı ki, təsadüf üzündən kimsə rast gəlməsin.

 Xoşbəxtlikdən Bakıya gecə çatdı. Nimdaş şlyapasını alnına 

endirib  plaşının  boyunluğunu  qaldırdı,  adamların  üzünə 

baxmamağa  çalışa-çalışa  evə  doğru  addımladı.  Tez-tez 

gözünə Leninin, Stalinin, Bağırovun kəlamları yazılmış pla-

katlar, şüarlar dəyirdi – şəhər inqilab bayramını qarşılamağa 

hazırlaşırdı. Amma, elə bil, şəhərin gecəsinə gözəgörünməz 

kabus sinmişdi, qəfildən çıxıb yaxasından yapışacaq, namə-

lum səmtə doğru sürüyəcəkdi.

 Tanış küçəyə, tanış binaya ürəyi döyünə-döyünə yaxınlaş-

dı, içəridən işıq gəlməsə də, qapını tıqqıldadan kimi arvadı-

nın səsini eşitdi:

 “Yusif, sənsən?”

  “Mənəm,  Bulqu,  aç!”  –  Həyəcandan  nəfəsi  tutula-tutula 

dilləndi.

  Mətbəx  masasının  üstündə  işığı  azaldılmış  çıraq  vardı. 

Bilqeyis  xanım  kiminsə  dabanbasmaraq  içəri  girəcəyindən 

qorxan kimi, cəld qapını bağlayıb cəftəni çəkdi.

 “Gözümüzün kökü saraldı. Çox şükür ki, sağ-salamatsan”, 

– ərinin plaşını, şlyapasını alıb asılqana keçirdi.

 “Uşaqlar necədilər?” – Yusif Vəzir, az qala, pıçıltıyla so-

ruşdu.

---

504

 “Sağ-salamatdılar, – Bilqeyis xanım da səsini qısa-qısa ca-

vab verdi. – Otur, bu dəqiqə çay-çörək gətirərəm”.

 Onsuz da gəlişindən hər şeyi anlamışdı, dərhal soruşub 

dərdini  tərpətmək  istəmirdi.  Əri  yuyunub  paltarını  dəyişə-

nəcən süfrəni hazırladı.

 “Olmadı, Bulqu, – Yusif Vəzir əlini çörəyə uzatmağa uta-

nırdı, – heç bir cavab ala bilmədim. İş də axtardım, tapılmadı, 

elə bil, hər yerə göstəriş veriblər ki, bu adamı yaxın buraxma-

yın”.

 “Ürəyinə salma, – arvadı təskinlik vermək istədi, amma 

özünü saxlaya bilməyib köksünü ötürdü. – Nə günahın var 

axı?! Yəqin, məsələni ayırd eləyib bir əncam çəkərlər”.

  “Tutulanların  da  çoxunun  günahı  yoxdu,  –  lap  astadan 

dilləndi, – görünür, bu xəmir çox su aparacaq...”

  Susdular.  Aradabir  hardasa  maşın  səsi  gəlir,  get-gedə 

uzaqlaşıb gecənin qaranlığında əriyirdi...

 Hardansa yaddaşında qalmışdı: üç şeyi – gülüşünüzün arxa-