D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya



Yüklə 2,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə279/290
tarix02.01.2022
ölçüsü2,22 Mb.
#2369
1   ...   275   276   277   278   279   280   281   282   ...   290
Pedaqogika, Fəlsəfə, Psixologiya
bir araşdırıcı Qurd obrazına fəqdi aspektdən yanaşır, onu öz təhlil 
prizmasından keçirir, ona görə də həmişə yeni söz demək, yeni 
fikir söyləmək olur».
Milli mənəvi abidələrimizdə, daşlaşmış heykəllərdə, türk mi-
fik təfəkküründə Qurd bir neçə funksiyanı yerinə yetirir, yəni biz 
onu bir neçə rolda görürük. «Göytürk» dastanında türklərin məhz 
bir qurddan törədikləri öz əksini tapmışdır. Dastandan aydın olur 
ki, Aşina adlı bir ailədən törəmiş göytürklər  Lil adlı bir məmləkət 
tərəfindən məğlub edilib hamısı  öldürüldülər. Təkcə on yaşlı bir 
oğlan uşağı qaldı. Düşmənlər  onun ayağını kəsib bir bataqlığa 
atdılar. Onu bir dişi qurd  bəsləyib böyütdü. Onlar dağda bir ma-
ğarada yaşadılar və Qurd oğlandan 10 uşaq doğdu. Bu 10 oğlanın 
hərəsi sonradan bir soyun  əsasını qoydu  və  bu  soylar türklərin 
əcdadları olublar.
Folklorşünas Sədnik Paşayevin topladığı və ön söz yazdığı 
«Yanardağ əfsanələri»n də göstərilir ki, həm mifdə, həm də daşın 
üstündəki  təsvirdə Aşina  qıçları  kəsilmiş  uşağı  əmizdirir.  Qur-
dun uşağı əmizdirməsi motivi türk folklorunda geniş yayılmışdır. 
Tovuz bölgəsində Alıdədə haqqında xeyli əfsanə var. Onlardan 
birində Alıdədənin balaca oğlu itir və onu Qurd tapıb əmizdirir. 
Alıdədə uşağı tapıb evə gətirir. Ona deyir ki, anan Mahpeykərdi, 
atan da mənəm. Uşaq isə cavabında bildirir ki, mənim anam Boz-
qurddur, mən onun döşündən süd əmmişəm».
Epos,  nağıl  və  dastanlarda,  milli  mənəvi  dəyərlərin  parlaq 
təzahürü kimi təsvir olunan daş abidələrdə görünən Qurd rəsmləri 
bəzən Canavar simvolunda təqdim olunur. Amma bu canavarları 
darmadağın edən Qurdlar türk oğlu, türklərdir. Bu deyim də Or-
xon - Yenisey abidələrində ucadan səslənir.
Mahmud Kaşğarlı yazırdı ki, türklər Qurda gücün, mərdliyin 
rəmzi, simvolu kimi baxırdı və onu tülküyə qarşı qoyurdu. Uşaq 
anadan olanda oğlan və qız olduğunu bilmək üçün  soruşurdu-


278

Yüklə 2,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   275   276   277   278   279   280   281   282   ...   290




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin