Əlisahib ƏROĞUL


DAġNAKSUTYUNUN XAÇ ATASI KĠLSƏLƏRDĠR



Yüklə 3,17 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə220/500
tarix02.01.2022
ölçüsü3,17 Mb.
#2531
1   ...   216   217   218   219   220   221   222   223   ...   500
DAġNAKSUTYUNUN XAÇ ATASI KĠLSƏLƏRDĠR 
 
Erməni Qriqorian kilsələrinin ta qədim zamanlardan Ģər-böhtan yuvası kimi 
adının hallandırılması və ya hallanması təsadüfi deyil, əməli fəaliyyətin nəticəsidir. 
Allah  evinin  qarĢıya  qoyduğu  vəzifələrin  həyata  keçirilməsi  tələbi  ilə  daban-
dabana  ziddiyyət  təĢkil  etməsindən  irəli  gəlir.  Erməni  kilsəsi  öz  xalqına  -  Allaha 
ibadət  yolu,  doğru-dürüstlük,  ədalət,  mənəviyyat,  barıĢıq,  əmin-amanlıq  yolu 
göstərmək  əvəzinə,  din  pərdəsi  altında  terror,  üsyan  və  inqilab  bayraqdarı  kimi 
çıxıĢ  edir.  Millətlərarası  ədavəti  qızıĢdırmaq,  insanları  biri-birinə  qırdırmaq  kimi 
faĢist  ideologiyasını  təbliğ  edir.  Kilsələrin  qapıları  erməni-daĢnak  faĢistlərinin 
üzünə  daim  açıq  saxlanılır.  Lazım  gəldikdə  gizli  toplantılar  keçirmək,  məxfi 
sövdələĢmələr aparmaq üçün ibadət evlərini onların ixtiyarına verirlər. Hələ erkən 
orta  əsrlərdə  kilsələrin  bu  üzdəniraq  fəaliyyətləri  Bizans  imperatorunun  da  nəzər-
diqqətini  cəlb  etmiĢdi.  Erməni  keĢiĢləri,  arxireyləri,  katolikosları  Allahın 
təbliğindən  çox  Allaha  Ģər  atmaqla  məĢğul  olmuĢlar.  Bəlkə  də  elə  yarandığı 
gündən  din  xadimləri  kilsələri  Ģər  yuvasına  çevirmiĢlər.  Allah  evində  Böyük 
Yaradanın  əĢrəfi  olan  insana,  insanlığa  xidmətlə  deyil,  ona  tor  qurmaq,  qan 
axıtmaq tədbirlərinin hazırlanması və görülməsi iĢləri ilə məĢğul olmuĢlar. Erməni 


125 
 
kilsəsinin  bizə  bəlli  olan  tarixi,  ilk  xəyanət  yolu  tutması  VII-VIII  əsrlərdən 
baĢlayır.  Daha  doğrusu,  bu  xəyanətin  tarixi  erməni  ünsürlərinin,  erməni  kilsə 
nümayəndələrinin  Ərəb  Xilafətinin  xeyrinə  satqınlıq  edərək  Albaniya  torpağına 
ayaq  basdıqları  gündən  intiĢar  tapır.  Alban  kilsələrinin  Bizansın  tərəfində 
olduğunu,  daha  doğrusu,  Bizans  imperiyasında  olduğu  kimi  diofizit  təriqətinə 
mənsub olduqlarını deyən erməni kilsəsi güclü xilafətin əliylə alban kilsəsini özünə 
tabe  edir  və  beləliklə  Albaniya  ərazisində  oturuĢaraq  alban  türklərinə  qarĢı  öz 
düĢmənçilik missiyalarını zaman-zaman yerinə yetirməyə səy göstərirlər. Nəhayət, 
erməni  Qriqorian  kilsəsinin  xəyanəti  və  satqınlığı  ilə  Ərəb  Xilafəti  tərəfindən 
Albaniya  dövləti  643-cü  ildən  nəzarət  altına  alınır,  705-ci  ildə  isə  Albaniya 
dövlətçiliyi tamamilə məhv edilir. 
Qeyd:  Ermənilərin  monofizit  Qriqorian  kilsəsi  son  məqsədinə  rusların  əli 
ilə çatır. 1836-cı ildə Peterburq Müqəddəs Sinodunun qərarı ilə Alban kilsəsi rəsmi 
surətdə bağlanır. 1910-cu ildə isə Alban kilsəsinə məxsus arxivin məhv edilməsinə 
dair qərar verilir... 
Xilafətin  zəiflədiyi  bir  zamanda  erməni  xəyanətinə  bələd  olan  bizanslılar 
erməni kilsəsini məhv etmək məqsədi ilə kütləvi qırğınlara əl atırlar. Lakin bu dəfə 
ermənilər  məhvolmadan  xilas  olmaq,  qorunmaq  üçün  bütövlükdə  o  zamanlar 
supergüc  kimi  meydana  atılan  Səlcuq  Ġmperiyasının  qoltuğuna  sığınırlar.  Uzun 
əsrlər boyu isə Səlcuq imperiyasının varisi kimi çıxıĢ edən Osmanlı imperiyasının 
xidmətində dururlar. 
Lakin Osmanlı imperiyasının zəiflədiyini hiss edincə  öz  çirkin  vərdiĢlərini 
təkrarlamağa  baĢlayırlar.  Xəyanət  yolu  tutan  ermənilərin  din  xadimləri  dünyada 
güc sahibi kimi özünü göstərməyə baĢlayan Qərb dövlətlərinə və çar Rusiyasına üz 
tuturlar. VətəndaĢı olduqları dövlətə qarĢı satqınlıq və xəyanət edirlər. Erməni kilsə 
xadimləri bir-birlərinin ardınca Qərb və rus imperatorlarının qapısı ağzında oturur, 
ətəklərindən  yapıĢır,  onlardan  əl  çəkmirlər.  Min  cür  hiylə  və  əxlaqsız  yollarla, 
xristianlıq naminə Osmanlı imperiyasının zəiflədilməsi və dağıdılması,  müsəlman 
ġərqinin iĢğalı yollarından bəhs edir, bu yolda öz köməklərini, hansı xəyanətə  və 
satqınlıqlara  baĢ  vuracaqlarından  danıĢırlar,  onları  qəsbkarlıq  etməyə 
Ģirnikləndirirlər.  Tarixi  mənbələr  göstərir  ki,  Qafqazın,  xüsusən  Azərbaycanın, 
onun  müstəqil  xanlıq  dövlətlərinin  Rusiya  tərəfindən  iĢğal  olunmasında  ilk 
növbədə erməni keĢiĢlərinin, arxireylərinin, katolikoslarının mənfur rol oynamaları 
kimsəyə  sirr  deyildir.  Onlar  Ģirnikləndirici  xəyanətləri,  satqınlıqları,  casusluqları, 
bədnam  əməlləri  və  alçaq  hərəkətləri  ilə  nankorluğun  nə  olduğunu  dünya  tarixi 
qarĢısında  təcəssüm  etdirmiĢlər.  Əllərini  Qərb  dövlətlərinin  ətəyindən  üzüncə  çar 
Rusiyasına  üz  tutmuĢlar.  Çar  I  Pyotrun  hakimiyyəti  dövründən  baĢlayaraq,  daha 
doğrusu,  Ģimal  müharibələrindəki  qələbələrindən  sonra  Osmanlı  sultanlığına  yön 
çevirən  kimi  bir-birinin  ardınca  aramsız  olaraq  kilsə  topluları  rus  çarlarına  öz 
xidmətlərini  təklif  etmiĢlər.    Satqınlığın,  xəyanətin  misli-bərabəri  olmayan 
üsullarından,  məkr  və  hiylənin,  çirkinliyin  görünməmiĢ  yollarından  istifadə 


126 
 
etmiĢlər. Hər an qonĢularının qanını içməyə hazır olduqları barədə andlar içmiĢlər. 
Onlara  rəhmdarlıq  edib  yer-yurd,  sığınacaq,  çörək  verənlərin  ayağının  altını 
qazımıĢlar.  QonĢuya  xəyanət  etməyə,  özlərini  məhv  edib  od-ocaqlarına  sahib 
çıxmağa, iĢğalçı rus ordusunun  əlaltısı olmağa, əllərində hər cür alətə çevrilməyə 
hazır olduqlarını bəyan etmiĢlər. Doğrudan da bu gün biz tarixə nəzər salarkən çar 
Rusiyasının  adını  çəkməyə  elə  bir  cəllad,  qaniçən  generalı  tapmaq  çətindir  ki,  o, 
iĢğal zamanı erməni kilsəsinin xidmətlərindən, onların xəyanətkar rolundan istifadə 
etməmiĢ,  erməni  əlindən  su  içməmiĢ  olsun.  Hətta  Qafqaz  sərhədlərinə  ayaq 
basmamıĢdan  öncə  erməni  keĢiĢləri  çar  generallarının  piĢvazına  çıxmıĢlar,  onları 
üzük  qaĢı  kimi  araya  almıĢlar.  Öz  çirkin  niyyətlərini,  məkr  və  hiylələrini  həyata 
keçirmək üçün onlarla oturub-durmuĢlar,  onlara  yarınıb-yalmanmıĢlar,  onlardan  
bir  addım  kənarda  durmamıĢlar.  Bütün  iĢğal  müharibələri  boyunca  və  sonrakı 
dövrlərdə  belə  qəsbkarlara  bələdçilik  etmiĢlər,  yaltaqcasına  onların  qulluqlarında 
dayanmıĢlar, sədaqətlə onlara xidmət etmiĢlər. Xidmətləri müqabilində isə onların 
vasitəsi  ilə  hissə-hissə  torpaqlar,  kəndlər  ələ  keçirmiĢlər.  ĠĢğalçıların  bu  yerlərdə 
dayaqlarına,  tərəfdarlarına  çevrilmiĢlər.  Rus  çarları  kimliyindən  asılı  olmayaraq 
ardıcıl  olaraq  Qafqaz  caniĢinlərinə  birmənalı  Ģəkildə  imperiyanın  iĢğalçılıq 
siyasətini  həyata  keçirməkdə  erməni  keĢiĢlərinin  xidmətindən  istifadə  etməyi, 
onların  sədaqətinə  inanmalarını  hər  zaman  məsləhət  görmüĢlər,  tövsiyə  etmiĢlər. 
Ġlkin  olaraq  I  Pyotrun  və  II  Yekaterinanın  hakimiyyətləri  dövründə  istər 
MatyuĢkinin,  istərsə  də  Zubovun  Dərbəndə,  Bakıya  təcavüzləri  zamanı  erməni 
kilsələrinin,  kilsə  nümayəndələrinin  oynadıqları  mənfur  rolları  yada  salmaq 
kifayətdir.  Ermənilərin  kütləvi  Ģəkildə  Rusiya  tərəfindən  Azərbaycan  torpaqlarına 
köçürülməsi də əməli Ģəkildə çar generallarının və erməni kilsə nümayəndələrinin 
onlarla birgə fəaliyyətləri sayəsində gerçəkləĢən fakt kimi özünü göstərmiĢdir. Belə 
ki, gürcü mənĢəli qaniçən çar generalı Sisianov hələ 1804-cü ildə erməniləri iĢğal 
etdiyi Gəncə Ģəhərinə köçürülməsini sürətləndirmək məqsədi ilə yazdığı məktubda 
ermənilərin  arxireyi  Ohandan  bu  iĢi  tezləĢdirməyi  xahiĢ  edir  və  onlara  bir  çox 
güzəĢtlər edəcəyini bildirirdi. 
Danılmaz  faktlar,  sübut  və  dəlillər  göstərir  ki,  rus  çarları  öz  məqsədlərinə 
çatmaq  üçün  türklərlə  ermənilər  arasına  fitnə-fəsad  toxumunu  da  ilkin  olaraq 
erməni kilsələrinin - keĢiĢ və katolikoslarının əli ilə səpiblər. Bu iki xalqın arasında 
sonu  olmayan  ədavət  salıblar.  Belə  ki,  erməni  katolikosu  rus  çarının  fərmanı  ilə 
təyin  olunurdu.  Sinodda  dini  məsələlər  rus  çarının  xüsusi  nümayəndəsinin 
müĢahidəsi  altında  həll  edilirdi.  Bu  zaman  ermənilərin  türk  əleyhinə  düĢmənçilik 
ruhunda  tərbiyə  edilməsinə  xüsusi  diqqət  yetirilirdi.  Bu  missiyanı  əməli  olaraq 
erməni kilsələri həyata keçirirdi. Bu minvalla ermənilər Rusiyanın məsləkdaĢından 
çox, Rusiyanın havadarlığı və himayəsi altında Türkiyəyə, türkə qısqırdılan köpək 
halına  çatdırılırdılar.  Kilsələr  vasitəsi  ilə  üsyankar  elementləri  Türkiyə  ərazisində 
silahlandırırdılar.  Siyasi  partiyalar,  xüsusilə  DaĢnaksutyun  yaranmamıĢdan  əvvəl 
Türkiyədə fəaliyyət göstərən  erməni terror qruplarına rəhbərliyi prinsip etibarı ilə 


127 
 
kilsələr  həyata  keçirirdilər.  Əgər  belə  olmasaydı,  1869-cu  ildə  patriarx  seçilən 
Mkrtıç  Xrimyan  Ġstanbul  ermənilərinin  Milli  ġurası  adından  hökumətə  təqdim 
etdiyi Ģikayət ərizəsində öz məqsədlərinə terrorla nail olacaqlarını bəyan etməzdi. 
Bütün bunlar 1860-cı illərdən baĢlayaraq Rusiyanın təĢviq və təhriki ilə Türkiyədə 
ilk  erməni  terror  qruplarının,  silahlı  dəstələrinin  yaradılmasına  xeyir-dua  verənin 
kilsələr olduğunu göstərir. 
Erməni  kilsələri  bu  baxımdan  terrorizmə  xeyir-dua  verən  bəlkə  də  yeganə 
dini  mərkəzlərdən  biri  və  birincisidir.  Yarandığı  gündən  bu  günədək  Ģər  yuvası 
olaraq eləcə qalır. Dini ayinlər əvəzinə erməni-türk düĢmənçiliyi təbliğ edilir. Buna 
nə ad vermək olar ki, Tayqulaq Andronikin neçə-neçə günahsız türk insanının, türk 
körpəsinin,  türk  qadınının,  türk  qocasının  al  qanına  boyanmıĢ,  üstə  tüpürüləsi 
qılıncı bu gün Üçmüəzzin kilsəsində bu insan qəssabından qalmıĢ əziz xatirə kimi 
saxlanılır, müqəddəs əĢya kimi ona səcdə edilir. 
24  aprelin  saxta  «erməni  genosidi»  günü  kimi  qeyd  edilməsi  ilk  dəfə 
Beyrutdakı  erməni  kilsəsi  tərəfindən  irəli  sürülmüĢ  və  DaĢnaksutyun  tərəfindən 
daim  gündəmdə  saxlanılmıĢ,  kütləviləĢdirilmiĢdir.  Yeri  gəlmiĢkən  qeyd  etmək 
lazımdır  ki,  erməni  xalqının  tarixi  ardıcıl  olaraq  bu  sayaq  erməni  kilsə 
«tarixçilərinin» - keĢiĢlərinin cızma-qaralarına istinadən yazıldığından baĢdan-baĢa 
saxtakarlıqlarla silələnibdir. Bu tip «tarixçilərin» fikirlərinin elmi həqiqətlərlə heç 
bir əlaqəsi yoxdur və erməni tarixi sadəcə olaraq uydurmalar yığnağından baĢqa bir 
Ģey deyildir. Saxta erməni tarixi faktlar və həqiqət qarĢısında laldır... 
Ümumiyyətlə,  Azərbaycanın  son  iki  yüzillik  tarixinə  dair  iĢıq  üzü  görmüĢ 
kitabların  ermənilərlə  bağlı  hansı  səhifəsini  açırsansa  aç,  erməni  kilsələrinin 
böyük-kiçikliyindən,  yerləĢmə  yerindən asılı olmayaraq onun ancaq  Azərbaycana 
və  Azərbaycan  xalqına  qarĢı  cinayətkar  hərəkətlərindən  bəhs  edən  yazılar 
oxuyursan. Türkün qatı düĢməninə çevrilmiĢ erməni-daĢnak faĢizminin mərkəzində 
erməni  kilsələrinin  özünü  və  müĢtərək  oyununu  görürsən.  Erməni  kilsələrinin 
zaman-zaman  siyasiləĢmiĢ  bir  təĢkilata  çevrilməsini,  tək  Allahlığın,  Allaha 
duaların  və  dini  mənəviyyatın  təbliğindən  çox  siyasətlə,  cinayətkar  əməllərlə 
məĢğul  olmasını,  onun  iç  üzündəki  naqislikləri  açan  kifayət  qədər  faktlarla 
rastlaĢırsan.  Kilsələrdə  saxta  pullar  kəsilməsi,  kilsələrin  silah-sursat  anbarlarına 
çevrilməsi,  kilsələrin  siyasi  partiyaların,  daha  doğrusu,  DaĢnaksutyunun  görüĢ  və 
yığıncaq  yerlərinə  çevrilməsi,  bir  çox  terror  və  mövcud  hakimiyyət  orqanlarının 
rəhbərlərinə  qarĢı  sui-qəsdlərə  dair  hazırlıq  planlarının  müzakirəyə  qoyulduğu 
yerlər kimi fəaliyyət göstərmələrinin Ģahidi olursan. Bütün bunlar ondan irəli gəlir 
ki,  çar  Rusiyasının  himayəsi  altında  yaradılan  DaĢnaksutyun  partiyası  rüĢeym 
halında kilsələrin ana bətnində yetiĢmiĢdir. DaĢnaksutyun kilsələrin xeyir-duası ilə 
həyata vəsiqə almıĢdır. Odur ki, erməni kilsələri daim millətçi ziyalıları  yetiĢdirib  
DaĢnaksutyun  partiyasının    sıralarına  kadrlar  ötürən  ehtiyat  mərkəz  qismində 
özünü büruzə veribdi. Üçmüəzzin kilsəsi baĢda olmaqla bütün erməni kilsələri qatı 
millətçi,  Ģovinist  gücləri,  qüvvələri  öz  ətrafında  toplayaraq  öz  potensialını 


128 
 
siyasiləĢmiĢ  millətçi  ziyalı  ordusuna  ötürür  və  erməni-daĢnak  faĢistlərinin 
cərgəsinə  qoĢur.  Özü  isə  arxa  planda,  daha  doğrusu,  pərdə  arxasında  iblisanə 
oyunbazlıqlar  edən  bir  mərkəzə  çevrilir.  XX  əsrin  birinci  soyqırımını  törədən 
erməni-daĢnak faĢistlərinin qətliamın ən qızğın dövründə öz qurultaylarını 1907-ci 
ildə Üçmüəzzin  kilsəsində keçirmələri,  «Vahimə» adlı təĢkilat  yaratmaları erməni 
kilsəsinin Azərbaycan türklərinin qətliamında erməni-daĢnak faĢistləri ilə müĢtərək 
iĢtirakını  sübut  edən  faktların  yüzdən  biridir.  Erməni  din  xadimlərinin  bir  çox 
nümayəndələri  bilavasitə  təcavüz  aktlarında,  etnik  təmizləmə  və  Azərbaycan 
türklərinin  soyqırımı  hadisələrində  iĢtirak  etmiĢlər.  1905-1907,  1918-1920  və 
1988-1994-cü  illərdəki  qətliamlarda,  1948-1953-cü  ilin  deportasiyasında  erməni 
kilsələrinin  özlərini  erməni-daĢnak  faĢizminin  təbliğat  mərkəzi  kimi  göstərməsi 
kimsəyə  sirr  deyildir.  Ümumiyyətlə,  ermənilərin  bütün  üsyankar  və  davakar 
hərəkətlərini  istiqamətləndirən,  çətin  anlarda  kömək  əlini  uzadan,  onlara  dayaq 
duran,  rəhbərlik  edən  və  maddi  yardım  göstərən  tərəflərdən  biri  də  həmiĢə  kilsə 
nümayəndələri  və  onun  baĢında  oturan  katolikoslar  olmuĢlar.  1914-cü  ildə 
Üçmüəzzin  katolikosu  Gevork  rus  çarının  qəbulunda  olarkən  çara  müraciətində 
ermənilərin  qurtuluĢunun  Türkiyədən  ayrılmaq,  çar  himayəsinə  keçmək  və 
müstəqil  bir  erməni  dövləti  qurmaqla  mümkün  ola  biləcəyini  söyləmiĢdir.  XIX 
əsrin  II  yarısından  baĢlayaraq  illərlə  davam  edən  bir  inadkarlıqla,  baĢda  Rusiya 
olmaqla  Ġngiltərə,  Fransa  və  digər  superdövlətlər  erməniləri  dəstələyərək  və 
silahlandıraraq  kilsələrin  gücündən  və  imkanlarından  maksimum  istifadə 
etmiĢdilər. Kilsələrin və kilsə nəzarətində olan məktəblərin bir qayda olaraq silah-
sursat  anbarlarına  çevrilməsini  göz  önünə  gətirin.  Hətta  erməni  kilsələri  1948  
1953-cü  illərdə  Ermənistan  SSR-dən  azərbaycanlıların  öz  tarixi  torpaqlarından 
deportasiya  edilməsində  də  xüsusi  rol  oynamıĢdır.  Katolikos  seçkiləri  ilə  bağlı 
1945-ci  ilin  aprelində  Stalinin  erməni  katolikosu  Çörəkçiyanı  qəbul  etməsi,  bu 
zaman  xaricdə  yaĢayan  ermənilərin  Ermənistana  repatriasiyası,  darlıq  məsələləri 
barədə  danıĢıqlar  aparılmıĢdır.  1943-cü  ilin  Tehran  səfərində  də  Ġrandakı  erməni 
kilsələrinin  və  diasporlarının  da  bu  məsələ  ilə  əlaqədar  Stalinin  saqqızını 
oğurlamalarının da az təsiri olmamıĢdır. ĠĢ o yerə çatdırılmıĢdır ki, Stalin 1945-ci 
ilin  kominternində  türkləri  Avropadan  çıxaracağından,  SSRĠ  ilə  Türkiyənin 
sərhədləri  məsələsindən  danıĢmıĢdı.  Xaricdə  yaĢayan  360  min  ermənini 
Ermənistana köçürməyə hazır olduqları barədə yalan məlumatlara ayaq verilmiĢdi. 
Məhz bu görüĢlərdən və təsirlərdən sonra SSRĠ XKS 1945-ci il noyabr ayının 21-
də  ermənilərin  xaricdən  Ermənistan  SSR-ə  qaytarılmasına  və  ya  köçürülməsinə 
dair qərar, SSRĠ AS RH isə sovet sərhədindən ölkəyə daxil olan hər hansı erməniyə 
sovet  vətəndaĢlığı  verilməsi  barədə  fərman  qəbul  etmiĢdir.  Hər  halda  bu  çirkin 
oyunların  nəticəsi  olaraq  1948-1953-cü  illərdə  azərbaycanlılar  cinayətkarcasına 
Ermənistan  SSR-dən  deportasiya  edilmiĢ,  əvəzində  isə  Ermənistana  xaricdə 
yaĢayan  90  min  erməni  repatriasiya  olunmuĢdur.  Onlarla  bir  sırada  bugünkü 


129 
 
«Qarabağ  Komitəsi»nin  liderləri  Ayrikyan,  Manuçaryan,  Silva  Kaputikyan  kimi 
daĢnak elementləri də Ermənistana mühacirət etmiĢlər. 
BaĢqa  bir  nüans:  MarĢal  Ġona  Antoneskinin  Ģəxsi  dostu  olan  və  əli  çox 
mətləbləri  həll  etməyə  çatan  Qarapet  Balcanyanın  katolikos  seçilməsi  ilə  bahəm 
DaĢnaksutyunun  fəallaĢması,  baĢ  qaldırması  təsadüfi  deyildir.  DaĢnaksutyun 
katolikos  seçilən  Qarapet  Balcanyanın  verdiyi  təkan  və  etdiyi  köməkdən 
bəhrələnərək fəallaĢmıĢdı. 
Ümumiyyətlə,  həmiĢə  erməni  kilsəsi  DaĢnaksutyunun  müdafiəçisi  və 
müttəfiqi rolunda çıxıĢ etmiĢdir. Onlar xristianlıqdan uzaqdırlar. Bir sözlə, erməni 
kilsələrinin  nümayəndələri  körpəlikdən  daĢnak  tərbiyəsində  böyüyür  və  yetiĢirlər. 
Bu  gün  onların  əksəriyyəti  üzdə  olmasa  da,  qəlbən  daĢnaksutyun  partiyasının 
biletlərini sinələrində, ürəklərinin baĢında gəzdirirlər... 
Diqqət çəkən daha bir məqama nəzər yetirin. Xankəndində 10 mart 1988-ci 
il  tarixdə  bir  qrup  daĢnak  separatçısı  piket  keçirir  və  Dağlıq  Qarabağın 
Ermənistana  birləĢməsi  məsələsini  Sov.ĠKP-nin  XIX  konfransı  qarĢısında 
qaldırılması tələbini irəli sürür. 13 mart 1988-ci  il tarixdə  isə  (cəmi 3 gün sonra) 
ABġ-da fəaliyyət göstərən Ali erməni kilsəsi rəhbərliyinin çağırıĢı ilə Nyu-Yorkda 
ermənilərin DQ ermənilərini müdafiə edən mitinqi keçirilir... 
HaĢiyə:  Mən,  1989-cu  ilin  yayında  ġıxlar  kəndi  ilə  qonĢu  erməni  kəndi 
Dolanlar camaatı arasında baĢ vermiĢ bir xoĢagəlməz hadisənin çözülməsi və həlli 
ilə bağlı bizim yerli camaatın təbirincə adlandırsaq Təzəkənddə (Dolanlar) oldum. 
Söhbət  zamanı  Dolanlar  kəndinin  sakinləri  mənə  Ģikayət  etdilər  ki,  bəs  Ġsaxlı 
camaatı da yaxĢı iĢ görməmiĢlər. Məgər bura gələndə görmədiniz, yolun kənarında 
ölmüĢ  eĢĢəyin  üstünə  «II  Vazgen»  yazılmıĢ  kağız  yapıĢdırıblar.  II  Vazgeni 
uzunqulağa  bənzədiblər. Doğrusu, belə  bir mənzərəylə  rastlaĢmadığımı bildirdim. 
Və əlavə olaraq dedim ki, hər halda siz deyəni ediblərsə, Ġsaxlı camaatı düzgün iĢ 
görməyib.  Onlarınkı  eĢĢəyə  gücü  çatmayıb  palanı  döyəcləməkdir.  Həm  də  izah 
etdim ki, yerli adamlar elə səhv iĢ görməzlər. Siz deyən elə bir Ģey varsa, Ģübhəsiz 
ki, Ġsaxlı kəndinə Ermənistandan qaçqınlar gəlib, onların iĢi olacaq. YaxĢı bilirsiniz 
ki,  Ġsaxlı  camaatı  1938-ci  ildə  Ermənistan  SSR-in  Sisyan  rayonunun  Dəstəyirt 
kəndindən köçüb gələn ailələrdi. Ġndi də Sisianda qalan 8000-ə yaxın azərbaycanlı 
əhalisi  doğma  yer-yurdundan  qovulublar.  Bir  neçə  Dəstəyirt  ailəsi  də  Ġsaxlıdakı 
qohum-əqrəbasının  yanına  sığınıb.  Çox  qəzəblidilər.  Zori  Balayanla  yanaĢı  II 
Vazgenə  də  lənət  oxuyurlar.  Deyirlər  ki,  erməni  daĢnaklarını  qızıĢdırıb  üstümüzə 
salanların  biri  də  elə  II  Vazgendir.  Ġrəvanın  Teatr  meydanındakı  mitinqlərdə 
çıxıĢında deyib ki, Qarabağı Ermənistana birləĢdirmək üçün lazım gəlsə 3 milyon 
ermənini  qurban  verməyə  hazırıq.  II  Vazgenin  davası  Qarabağ  ermənilərini 
xoĢbəxt  görmək  deyil.  Qarabağ  torpağını  Ermənistana  birləĢdirmək  davasıdır. 
Görmədiniz saqqallılar Qarabağ savaĢına baĢlayan kimi Üçmüəzzinin təĢkilatçılığı 
ilə  erməni  kilsələri  üstən  saat  ötürmədilər.  1987-ci  ildə  tezcənə  «Qarabağ 
həmrəylik  komitəsi»  yaratdılar.  Bütün  yerli  kilsələrdə  özəklərini  təĢkil  etdilər. 


130 
 
DaĢnaksutyun partiyası ilə bir cəbhədə çıxıĢ edirlər. Din hara, siyasət hara?! Axı, 
dindarlarımız  əhalini,  insanlarımızı  müharibəyə,  qan  tökməyə  deyil,  əmin-
amanlığa,  qonĢu  haqlarını  tanımağa  çağırmalıdılar.  Bəs  Üçmüəzzinin  «Ararat» 
qəzetində  arximandrit  Karapetin  «Sülh  yox,  ancaq  qılınc!»  müraciətinə  nə 
deyəsən?!  Bəli,  bu  gün  kilsənin  müqəddəsliyi  ayaqlar  altına  atılıb.  Müqəddəslik 
erməni-daĢnak  fasistlərinin  xaç  atası  rolunda  çıxıĢ  edən  kilsələr  üçün  mənasız 
Ģeydir. Erməni-daĢnak faĢistlərinə qoĢulan xaç ata üçün müqəddəs bir Ģey varsa, o 
da türkü qırmaqdır. 
Kilsələrin  qarasına  bildiklərimdən  danıĢıram.  Bunu  da  əlavə  edirəm  ki, 
Ġsaxlı camaatıyla aranızda bölünəsi bir Ģərikli malınız yoxdur. Dediyiniz Ģikayətlə 
bağlı qayıdanbaĢ bir tədbir görərəm. QonĢuluqda dava-dalaĢ salmayın, buna imkan 
verməyin. Duz-çörəyə hörmət edin. Qayda-qanunlara riayət edin, deyirəm. Onlarsa 
bir ağızdan etiraf edirlər ki, vallah, bizlik burada bir iĢ yoxdur. AraqarıĢdıranların 
hamısı  saqqallılardı.  Ġrəvandan  gəliblər.  Kəndlərdə  at  oynadanlar  silahlılardı  - 
boyeviklərdi. Siz onları Qarabağdan çıxarın, hər Ģey qurtarıb getsin. Biz sizinləyik. 
Azərbaycan  hökumətinin  qayda-qanunlarına  riayət  etməyə  hazırıq.  Hamısı  bir 
ağızdan  «biz  sizinləyik»  deyirlər.  Bunu  deyən  əməksevər,  zəhmətkeĢ  erməni 
kəndlilərinin gözlərinin içinə baxıram. Onların sözlərinin səmimiyyətinə hər halda 
inanıram.  Və  bir  də  ona  inanıram  ki,  erməni  xislətinin,  erməni  xarakterinin  ana 
xətti  tarix  boyu  güclü  tərəfə  yıxılmaq  olub.  Əlbəttə,  bizim  hökumət  öz  gücünü 
göstərib  erməni-daĢnak  terrorçularını  Qarabağ  torpağından  kənar  etsə,  ayağını  bu 
yerlərdən  kəsə  bilsə,  torpaqlarımızın  toxunulmazlığını  təmin  etsə,  Qarabağ 
erməniləri  istər-istəməz  bizim  sözümüzü  deyəcək,  bizim  istəyimizi  yerinə 
yetirəcəklər... 
...Bəli,  erməni-daĢnak  faĢizminin  xaç  atası  kilsələrdir.  Erməni-daĢnak 
faĢistlərinin siyasi özək təĢkilatı DaĢnaksutyun partiyasının yaranma tarixi də bunu 
sübut  edir.  DaĢnaksutyun  partiyasının  kilsə  ətrafında  sarmaĢıq  tək  xaç  üstə 
sarınmıĢ  yumaqdan  çöz  aldığı,  maya  tutması  qaçılmazdır,  danılmazdır.  Erməni-
daĢnak faĢistləri hər zaman bu nüvə ətrafında fırlandığını, kilsələrdən güc aldığını 
nümayiĢ  etdirən  əməl  sahibi  olublar.  Bunu  biz  də  hər  zaman  müĢahidə  etmiĢik. 
Kilsə  xadimləri  bütün  tarix  boyu  erməni  dilini,  ədəbiyyatını,  olmayan,  lakin 
qonĢulardan  əxz  etdikləri  adət-ənənələri  özününküləĢdirərək  ildən-ilə,  nəsildən-
nəslə  ötürən  mühafizəkara  dönüblər.  Bir  qayda  olaraq  kilsələr  ölən  daĢnak 
terrorçusuna  yas  tuturlar.  Daim  onu  yad  edirlər.  Xatirəsini  anırlar.  HəmiĢə  həbs 
cəzasına  məhkum  edilən  daĢnak  terrorçularının,  insan  qatillərinin  müdafiəsinə 
qalxırlar. DaĢnaksutyun partiyasının keçirdiyi tədbirlərdə  yaxından  iĢtirak edirlər, 
baĢda  otururlar.  Erməni-daĢnak  terrorlarının  həyata  keçirilməsinə  xeyir-dua 
verirlər.  HəmiĢə  erməni  xalqını  fəlakətə  aparan,  faciədən-faciəyə  sürükləyən 
daĢnak  təbliğatının,  erməni-daĢnak  faĢistləri  tərəfindən  etnik  münaqiĢələrin, 
ədavətlərin törədilməsində DaĢnaksutyunla qoĢa addımlar atırlar. Bir sözlə, kilsələr 
daĢnakların hami-tərbiyəçisi, müdafiəçisi və müttəfiqi qismində çıxıĢ edirlər. 


131 
 
 

Yüklə 3,17 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   216   217   218   219   220   221   222   223   ...   500




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin