Əlisahib ƏROĞUL

41.
 
Rus  tarixçisi  V.L.Veliçko  «Qafqaz,  rus  mənafeyi  və  xalqlararası 
problemlər»  (Tiflis,  1904)  kitabında  yazır:  «Ermənilər  haqqında  qədim 
dövrlərdən  pis  fikirlər  formalaĢıb  ki,  bunun  da  əsassız  olmadığı  öz-özünə 
aydınlaĢır.  Belə  olmasaydı  müxtəlif  zamanlarda,  müxtəlif  xalqlarda  ermənilər 
haqqında bu cür fikirlər meydana gəlməzdi: «Ermənilərin zəhlətökən fırıldaqçılığı, 
iyrənc eybəcərliyi, biabırçı alçaqlığı var» və ya «satqın» sözünü iĢlətmədən erməni 
tarixini və erməni xislətini xarakterizə etmək olmaz»; 
Yenə  orada  -  «Erməni  məhəllə  məktəblərində  Ģagirdlər  «Böyük 
Ermənistan»ın  xəritələrini  öyrənirlər  ki,  onun  da  ərazisi,  demək  olar  ki,  Voronejə 
qədər çatır və paytaxtı da Tiflisdir»; 
Yenə  orada  -  «Rus  xalqı  ermənilərin  alçaqlığına  çoxdan  bələddir,  onlara 
nifrət edir, ələ salırlar... Bizim qərəzsiz nəsrimizdə də ermənilərə mənfi münasibət 
bəslənilir»; 

---

57 
 
Yenə  orada  -  «Gəlmə  ermənilər  yerli  müsəlman  əhalisinin  Ģan-Ģöhrətini 
korlamaq  siyasəti  yeridirlər  ki,  gələcəkdə  onları  qovub  torpaqlarına  sahib  ola 
bilsinlər»; 
Yenə orada - «Erməni qadınları digər xalqların kiĢiləri ilə zorən, məcburən 
də olsa əlaqədə olmuĢlar. Dövlətini və Ģərəfini çoxdan itirmiĢ erməni qadınları ilə 
münasibətdə  Ġran  əsgərləri,  türklər,  gürcülər  və  dağlılar,  görünür,  heç  bir  ədəb-
ərkan gözləməmiĢlər. Bu səbəbdən ermənilərin damarlarında hər cür qan axır»; 
Yenə  orada  -  «Qədimdən  bəri  yer  üzündə  ikiüzlü,  yaltaq,  satqın  kimi 
bədnam  ad  çıxarmıĢ  erməni  millətçi  rəhbərləri  bir  tərəfdən  özlərini  məzlum 
kütlələrin, onların inqilabçı təĢkilatlarının tərəfdarı və müttəfiqi kimi göstərir, digər 
tərəfdən  «xalqlar  həbsxanası»  kimi  ad  çıxarmıĢ  çar  Rusiyasının  müstəmləkəçilik 
siyasətinin bir alətinə çevrilmiĢlər»; 
Yenə orada - «Onları (erməniləri - Ə.Ə.) özgə evinə buraxmadıqda, yaxud 
hər  hansı  bir  hiylələrinin  üstünü  açdıqda,  ya  da  oğrularını  məhkəməyə  verdikdə 
təkcə  özləri  hay-küy  qoparmırlar,  həm  də  özgə  xalqdan  olan  səfeh,  yaxud  satqın 
adamları da hay-küy qoparmağa məcbur edirlər»; 
Yenə  orada  -  «Bütün  qafqazlılar  bilirlər  ki,  ermənilər  burada  köklü  xalq 
kimi yox, xeyli miqdarda Türkiyə və Ġrandan qaçanlar kimi XIX yüzilliyin birinci 
yarısında yaĢamağa baĢlamıĢlar»; 
Yenə orada - «Gücsüzlər yanında lovğalıq, təkəbbürlük, qəddarlıq, güclülər 
qabağında  isə  qul  kimi  quyruq  bulamaq,  nəhayət,  özlərini  reklam  etməkdə 
müstəsna bacarıq və hədsiz Ģöhrətpərəstlik ermənilərdə daha kobud Ģəkildə nəzərə 
çarpır»; 
Yenə  orada  -  «Dünyada  milli  dili  və  vətəni  olmayan  ancaq  iki  xalq 
mövcuddur.  Nə  Asiya  istibdadı,  nə  orta  əsrlərin  amansız  təqibləri,  nə  də  hətta 
humanist  mədəniyyət  onları  baĢqa  xalqlarla  assimilyasiya  edə  bilməmiĢdi. 
Asiyada,  yaxud  Avropada,  köhnə  və  yeni  dünyada  qaraçı,  qaraçı  olaraq,  yəhudi 
yəhudi olaraq qalır. Qaraçıları assimilyasiya etmək yalnız erməni xalqına müyəssər 
olub»;