TİFLİS AZƏRBAYCAN TEATRINDA
AKTYOR VƏ REJİSSOR YARADICILIĞI
Üçüncü dərs
Tiflis teatrı dövlət statusu alandan sonraki dövrdə yeni və daha peşəkar yaradıcılıq yolu
keçib. Həvəskar aktyorların əksəriyyəti truppada yaradıcılıqlarını davam etdiriblər. Eyni zamanda
vaxtaşırı kollektivə yeni-yeni istedadlı gənclər qəbul olunublar. İyirmi beş il ərzində Tiflis DADT
aktyor və rejissor yaradıcılığında müəyyən yaradıcılıq nailiyyətləri qazana bilib.
* * *
ƏLI ŞAHSABAHLI (28.3.1896-13.1.1973)
Əli Fətulla oğlu 28 mart 1896-cı ildə doğulub. Tiflis teatrının aparıcı aktyorlarından olub.
Ermənistanın əməkdar artisti fəxri adını alıb (1945). Səhnəyə ilk dəfə 1911-ci ildə həvəskar teatr
dəstəsində çıxıb. Vaxtaşırı müxtəlif truppaların hazırladıqları tamaşalarda kiçik rollar oynayıb. Tiflis
Azərbaycan Dövlət Dram Teatrının təşəkkülündə və formalaşmasında aktyor və rejissor kimi
səmərəli işlər görüb, əhəmiyyətli təşkilatçılıq işi aparıb.
Əli Şahsabahlı Tiflis teatrındakı faciə, dram və komediya tamaşalarında Əbu Übeyd və
Aqşin, İbad ("Od gəlini" və "Almaz", Cəfər Cabbarlı), İblis, Keykavus, Dərviş, Anton ("İblis",
"Səyavuş", "Şeyx Sənan" və "Knyaz", Hüseyn Cavid), Klavdi ("Hamlet", Vilyam Şekspir), Şamil
("Şamil", Vangelli), Lartsev ("Üzləşdirmə", Lev Şeynin), Süleyman, Kərəm və Keşiş ("Arşın mal
alan" və "Əsli və Kərəm", Üzeyir bəy Hacıbəyov), Əşrəf bəy ("Hacı Qəmbər", Nəcəf bəy Vəzirov),
Nadir şah ("Nadir şah", Nəriman Nərimanov), Seyran ("Namus", Aleksandr Şirvanzadə), Baxmetov
("Küləklər şəhəri", Vladimir kirşon) kimi yaddaqalan rollar oynayıb.
Tiflis teatrının Dövlət statusu aldığı ilk günlərdən həm də truppanın aparıcı rejissorlarından
olub. Ayrı-ayrı teatr mövsümlərində Cəfər Cabbarlının "Aydın", "Od gəlini", "1905-ci ildə", Vilyam
Şekspirin "Otello", Hüseyn Cavidin "Şeyx Sənan", Üzeyir bəy Hacıbəyovun "Şah Abbas və Xurşid
banu", Mirzə Fətəli Axundzadənin "Lənkəran xanının vəziri", Sandro Şanşiaşvilinin "Anzor"
pyeslərinə səhnə təfsiri verib.
Əli Şahsabahlı 1937-ci ilin sonlarından 1949-cu ilədək İrəvandakı Cəfər Cabbarlı adına
Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında işləyib. Bir sıra məşhur pyesləri Azərbaycan dilinə tarcümə
edib.
Aktyor və rejissor 13 yanvar 1973-cü ildə İrəvanda vəfat edib.
* * *
Əsəd Xəlilov
Tiflis teatrı Dövlət sənət ocağı səlahiyyəti almamışdan əvvəl müxtəlif həvəskar teatr
dəstələrində çalışıb. Teatrın sayılıb-seçilən aktyorlarından idi. Kollektivin hazırladığı Üzeyir bəy
Hacıbəyovun "Məşədi İbad" (Məşədi İbad), "Arşın mal alan" (Soltan bəy), Cəfər Cabbarlının
"Aydın" (Dövlət bəy), "Oqtay Eloğlu" (Xaspolad),
"Od gəlini" (Altunbay), "Sevil" (Atakişi və Məmmədəli), "Almaz" (Hacı Əhməd), tərcümə əsəri
"Qanlı səhra" (Baba), Hüseyn Cavidin "Şeyx Sənan" (Keşiş), "Topal Teymur" (İldırım Bəyazid),
"Knyaz" (Knyaz), Sandro Şanşiaşvilinin "Anzor"
(Anzor), Viktor Lyubomirovun "Talış qızı" (Xanlar xan), Vladimir Kirşonun "Küləklər şəhəri"
(Karoyon), Mirzə İbrahimovun "Həyat" (Süleyman), Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin "Ac həriflər"
(Aşpaz Həsən) tamaşalarında xarakterik dramatik
və komik rollar oynayıb. Yaradıcılıq yönü realist aktyor məktəbinin poetika xüsusiyyətlərinə daha
uyğun gəlirdi.
Dostları ilə paylaş: |