Aşqabad Dövlət Azərbaycan Opera və Dram Teatrı adını daşımağa başlayıb.
Aşqabad teatrı 1938-ci ildə Müslüm Maqomayevin "Şah İsmayıl" (quruluşçu rejissor
Bakıdan dəvət edilmiş Soltan Dadaşov idi), Jan Batist Molyerin "Meşşan dvoryanlıqda" (quruluşçu
rejissor Yakov Feldman), Sandro Şanşiaşvilinin "Anzor" (quruluşçu rejissor Əsgər Babayev), Üzeyir
bəy Hacıbəyovun "Arşın mal alan" (quruluşçu rejissor Ağdam teatrından dəvət edilmiş Heydər
Şəmsizadə olub), 1939-cu ildə Üzeyir bəyin "Koroğlu" (rejissor Yakov Feldman) əsərlərinin
tamaşaları ilə yeni-yeni sənət nailiyyətləri qazanıb.
Repertuarında opera və operettalar əsas yer tutan sənət ocağının adı 1939-cu ildə yenə
dəyişdirilib. Bu dəfə afişa və proqramlarda kollektiv Aşqabad Dövlət Musiqi Teatrı adı ilə təbliğ
olunub. 1940-cı il mart ayının 31-də teatr "Arşın mal alan" operettasını oynayıb və bununla da
özünün dövlət təsisatlı fəaliyyətinə son qoyub. Bu kollektivin güclü aktyor və vokalçı sənətkarlardan
ibarət güclü truppası əsasında Türkmənistan Dövlət Opera Teatrı yaradılıb.
Bundan sonra azərbaycanlı teatr sənətkarlarının bir qismi Türkmənistanın müxtəlif
teatrlarında işləyiblər. Bir qrup isə Aşqabadda "Xalq teatrı" yaradaraq, uzun illər orada Azərbaycan
dilində tamaşalar oynayıblar. Bu işdə onlara milliyyətcə azərbaycanlı olan, Türkmənistanın xalq
yazıçısı, dramaturq Hüseyn Muxtarov da yaxından köməklik göstərib.
Aşqabad teatrının rəsmi dövlət statusunda fəaliyyət göstərdiyi müddətdə yuxarıda adları
çəkilən sənətkarlardan əlavə xeyli aktyor və aktrisa da truppanın üzvü olublar. Onlardan Rəmziyyə
Veysəlovanın (sonralar Gəncədə xalq artisti olub), onun əri Bəhram Əfəndiyevin (xeyli tamaşaya
bədii tərtibat da verib), Qulam Ağayevin, Məmmədsadıq Ələkbərovun, Abdulla Məhərrəmovun,
Hüseynağa Həsənovun, İsmayıl Səlimovun, İsmayıl Rəhimovun, Rəhim Rəhimovun, Miri
Miribəybnin, Yəhya İsmayılovun, Firuzə Nəcəfovanın, Həsən Şirinovun, Münəvvər
Cahanbaxışovanın, Blkə Ağayevanın, Sona Kərimovanın, Məhbubə Həsənovanın, İsgəndər
Səmədovun, milyonçu Musa Nağıyevin oğulluğu Fərəc Nağıyevin adlarını çəkmək olar. İstedadlı
gənclərin teatra cəlb olunmasında Türkmənistanın əməkdar artisti fəxri adı ilə təltif olunmuş Əsgər
Babayev böyük cəfakeşlik edib, səmərəli xidmətlər göstərib.
Aşqabadda müxtəlif vaxtlarda Azərbaycan dilində nəşr olunmuş "Zəhmət", "Sədayi-füqəra",
"Qızıl yıldız", rus dilində çıxan "Türkmenskaya iskra", "Aşxabad", "Zakaspiyskoye", türkməncə
"Türkmənistan", özbəkcə "Türküstan" qəzetləri, eləcə də Bakı, Moskva, Daşkənd, Tehran ("Sədayi-
İran") şəhərlərinin müxtəlif dövri mətbuat orqanları teatr barədə dəyərli resenziyalar, elmi-nəzəri
məqalələr, geniş informatik məlumatlar dərc etmişlər.
Dostları ilə paylaş: |