MƏHƏBBƏT İKSİRİ
Yüklə 2,25 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
2
2. İnsan öz nəfsani istəklərinə nə qədər itaət edirsə, bir o qədər də Allaha bəndəçilikdən çıxır və həmin miqdarda istədiyi şeyin bəndəsi; qulu olur. Buna görə də kəşf və şühud aləmində məbud iki riyala çevrilmişdir. 3. Elə şeylərin infaq olunması dəyərlidir ki, insan onu sevsin. Mömin öz məhbubu yolunda elə şeylərdən infaq eləməlidir ki, onlara məhəbbəti var. Əksinə onun üçün heç bir əhəmiyyət kəsb etməyən şeyləri infaq və ehsan etmək düz deyildir: «Yaxşılığa yalnız o zaman yetişə bilərsiniz ki, istədiyiniz (və sizin üçün əziz olan şeylərinizi) bağışlayasınız». 3 ALLAHLA ÜNSİYYƏTİN YOLU Cənab Şeyx inanırdı ki, Allahla ünsiyyət bərqərar etməyin ən yaxşı yolu Allahın bəndələrinə ehsan etməkdir. Əgər bir kimsə özündə dua halının yaranmasını, Allahla zikr edib 1 İki riyalın dörddə biri. 2 Casiyə surəsi-22 3 Ali-İmran surəsi-92. 163 münacatından ləzzət almağını istəyirsə, Allah xatirinə Onun bəndələrinə xidmət etməlidir. O, bu barədə buyururdu: Əgər Allahdan bəhrələnmək, Onunla münacat edib ünsiyyətdə olmaqdan ləzzət almaq istəsən Onun məxluqlarına ehsan et. Əgər tövhidin həqiqətinə yol tapmaq istəyirsənsə Allah bəndələrinə ehsan et və ehsan yolunu Əhli-beyt (ə)-dan öyrən: «Öz yeməklərini istədikləri halda miskinə, yetimə və əsirə verirlər. (Və üərklərində deyirlər:) Biz yalnız Allahın razılığı xatirinə təam veririk. Sizdən nə bir mükafat istəyirik, nə də təşəkkür». 1 Yenə də buyururdu: «Vacib əməlləri yerinə yetirdikdən sonra insanda Allaha bəndəçilik halını icad edən şey—insanlara yaxşılıq etməkdir. ALLAHDAN NƏ İSTƏYƏK? Dua məqamında ən mühüm məsələlərdən biri də budur ki, dua edən şəxs Allahla raz-niyaz edəndə nə dediyini və Allahdan nə istədiyini bilsin. Cənab Şeyx duaları şərh edərkən: «Ya ğayətə amalil-arifin, ya müntəha əməlil amilin, ya nəimi və cənnəti və ya dünya və ya axirəti» və sair kimi cümlələrə təkid etdikdən sonra buyurardı: Dostlar! Zirəkliyi İmamlarınızdan (ə) öyrənin. Görün İmam (ə) Allah ilə necə raz-niyaz edir: «Mən gəlmişəm Sənin pənahına, gəlmişəm özümü Sənə qovuşduram, gəlmişəm Səni ağuşuma alam! Mən Səni istəyirəm!» Cənab Şeyxin özü dua və münacat zamanı deyərdi: Pərvərdigara! Bunları Sənin vüsalına çatmağın müqəddiməsi qərar ver! 1 İnsan surəsi 8-9 164 AŞİQ ÖZ MƏŞUQUNDAN NƏ İSTƏYİR? Doktor Həmid Fərzam yuxarıdakı mətləbləri qeyd etdikdən sonra Şeyxin barəsində belə buyurur: Bəzi hallarda Şeyx ali irfani mətləbləri bizə başa salmaq üçün çox sadə və incə məsəl gətirərdi. Məsələn deyirdi: Bir aşiq öz məşuqunun evinin qapısını döydü, məşuqu soruşdu: Çörək istəyirsən? Dedi: Xeyr. Dedi: Su istəyirsən? Dedi: Xeyr. Məşuq dedi: Bəs nə istəyirsən? Dedi: Mən səni istəyirəm! Dostlar! Evin sahibini sevməlisiniz, onun yeməyini, plovunu yox! Sədi demişkən: Gərəz dust çeşmət bəri ehsani ust Tu dərbəndi xişi nə dərbəndi dust Bu şeri bizim üçün oxuduqdan sonra deyərdi: Yalnız Allahı istəməlisiniz, hər nə iş görürsünüzsə, Allah xatirinə görün. Allahın Özünə aşiq olun. Hətta Ona savab qazanmaq üçün də ibadət etməyin. Bəzən çox şirin avazla buyururdu: Elə bir iş gör ki, zülflərin ora ilişsin. Çox münasib məsəllər, xüsusilə Hafizin şerlərini şahid gətirirdi ki, bu da şagirdlərinin qəlbinə çox təsir edirdi: Gərət həvasət ke məşuq nə qosilət peyvənd Niqahdar sərreşte ta niqahdarəd KİMSƏSİZLİK HARAYI ÇƏK Cənab Şeyx buyururdu: Gecələr Allah dərgahında gədalıq etməyə müvəffəq olduğun zaman, kimsəsizlik harayı çək və Allaha de: Pərvərdigara! Mən əmmarə nəfs ilə mübarizə 165 aparmaq qüdrətinə malik deyiləm. Nəfsim məni zəlil etmişdir, dadıma yetiş! Məni əmmarə nəfsimin şərindən xilas et! Və burada Əhli-beyti vasitə qərar ver! Sonra aşağıdakı ayəni tilavət edirdi: «Nəfs (insanı) pisliklərə əmr edir, yalnız Pərvərdigarımın rəhm etdiyi şəxslərdən başqa». 1 Əmmarə nəfsin şərindən yalnız Allahın lütf və mərhəməti sayəsində xilas ola bilərsən. ƏHLİ-BEYTƏ (Ə) TƏVƏSSÜL ETMƏYİN FƏLSƏFƏSİ Cənab Şeyx buyururdu: Camaatın əksəriyyəti Əhli-beytə (ə) təvəssül etməyin səbəbini bilmirlər. Onlar sadəcə olaraq özlərinin dünyəvi və məişət çətinliklərinin, giriftarçılıqlarının aradan qaldırılması üçün Əhli-beytə (ə) təvəssül edirlər. Halbuki, biz tövhid və mərifət yollarını qət etmək üçün Əhli- beytin (ə) qapısına gedirik. Tövhid yolu çox çətindir və insan, yol gösətərən bir şəxsin çırağı olmadan bu yolu keçməyə qadir deyildir. «AŞURA» ZİYARƏTİ Cənab Şeyxin Əhli-beytə (ə) təvəssül etməkdə təkidlə buyurduğu incəliklərdən biri də «Aşura» ziyarətini oxumaqdır. O, bu barədə buyurdu: Məna aləmində mənə tövsiyə etdilər ki, «Aşura» ziyarətini oxuyum. Həmçinin bizə tövsiyə edirdi ki: Nə qədər ki, sağsınız «Aşura» ziyarətini fövtə verməyin. Şeyxin bu tövsiyəsinə əməl etmək istəyən şagirdlərindən biri qırx il müddətində «Aşura» ziyarətini həmişə oxuyardı. 1 Yusif surəsi-53. 166 DUANIN QƏBUL OLUNMA ŞƏRTİ Duanın qəbul olunma şərtlərinin ən mühümü yeməyin halal olmasıdır. Bir şəxs Peyğəmbərdən (s) soruşdu: İstəyirəm ki, dualarım müstəcəb olsun. Peyğəmbər (s) buyurdu: «Yeməyini pakla, haram yeməyi qarnına daxil etmə». 1 ƏVVƏLCƏ DUZUN PULUNU VERİN! Şeyxin müridlərindən biri deyir: Bir neçə nəfər Şeyxlə birlikdə dua və münacat oxumaq üçün Rey şəhərinin ətrafında olan Bibi Şəhrəbanu məqbərəsinə getdik. Çörək və xiyar aldıq, xiyar satan şəxsin yanından bir qədər duz da götürdük və dağa qalxdıq. Məqbərəyə çatanda Şeyx buyurdu: Gəlin aşağı enək, bizi qaytardılar. Deyirlər ki, əvvəlcə duzun pulunu verin, sonra münacata məşğul olun. RAZ-NİYAZ EDƏN ŞƏXSİN TUTUMU Raz-niyaz edən şəxsin diqqət yetirməli incə məsələlərdən biri də onun Allahdan istədiyi şeylərlə ruhi tutumu arasında mütənasibliyin olmasıdır. Belə ki, əgər lazımi qədər tutuma malik olmasa dua oxumaqla özünə çoxlu çətinliklər və müşküllər yarada bilər. Şeyxin dostlarından biri belə nəql edir: Bir zamanlar mənim məişət vəziyyətim çox çətinləşmişdi. Buna görə də çox narahat idim. Nəhayət bir gün Şeyx məndən soruşdu: Nə üçün narahatsan? Mən də olan hadisəni onun üçün danışdım. Buyurdu: Məgər namazın təqibatını oxumursan? Dedim: Əlbəttə, oxuyuram. Buyurdu: Nəyi oxuyursan? 1 «Mizanül-hikmət», 4/1658/5599. 167 Dedim: Mən həzrət Əmirəl-möminin Əli (ə)-ın «Səbah» duasını oxuyuram. Buyurdu: «Səbah» duasının yerinə namazın təqibatında «Ədilə» duasını və «Həşr» surəsini oxu ki, sənin çətinliyin aradan qalxsın. Soruşdum: Nə üçün «Səbah» duasını oxumayım? Buyurdu: Bu duada elə incəliklər vardır ki, bunu oxuyan şəxs onlara dözməyə qadir olmalıdır. Həzrət Əli (ə) bu duada Allahdan istəyərək deyir: «Pərvərdigara! Mənə elə bir dərd ver ki, o anlarda da Səndən qafil olmayım». Bu dua xüsusi tutum tələb edir. «Səbah» duasını lazımi qədər tutuma malik olmadığınız halda oxuduğunuz üçün bu qədər çətinliklər sizin üçün yaranmışdır. Buna əsasən siz «Səbah» duasının yerinə «Həşr» surəsini və «Ədilə» duasını oxuyun. İnşaallah çətinlikləriniz həll olar. Mən «Həşr» surəsini və «Ədilə» duasını oxumağa başladığım vaxtdan bir müddət keçdikdən sonra dostlardan biri mənə on min tümən borc verdi. Onunla işləyib ev aldım, yavaş-yavaş maddi vəziyyətim də düzəldi. DUA OXUYANIN ƏDƏB QAYDALARI Dua məqamında Şeyxin tövsiyə etdiyi incəliklərdən biri də dua edənin ədəb qaydalarına riayət etməsidir. Doktor Fərzam bu barədə onun belə buyurduğunu nəql edir: Duada Allah qarşısında zəlilanə olmalı, iki dizləri üstə, ədəblə üzü qibləyə oturmalısan. Bir dəfə mənim ayağım ağrıdığından istədim ki, bardaş qurub oturam. O, mənim arxamda otağın dal tərəfində oturmuşdu və buyurdu: Düz otur, dua zamanı dizlər üstündə oturmalısan. Ədəb qaydalarına riayət et. 168 YEDDİNCİ FƏSİL ALLAH ÖVLİYALARININ EHSANI İnsanlara yaxşılıq və xidmət etmək ən mühüm tərbiyəvi məsələlərdən biridir. İslam rəvayətlərində buna çox təkid olunmuşdur. İslam Peyğəmbəri (s) buyurur: «Camaatın ən yaxşısı odur ki, başqaları ondan fayda aparsın». 1 XİLQƏTİN SİRRİ Cənab Şeyx bu tərbiyə prinsipi əsasına son dərəcə diqqət yetirirdi. Şagirdlərindən biri onun belə buyururduğunu nəql edir: «Allahla ünsiyyətdə idim, iltimas etdim ki, xilqətin sirrini bəyan etsin. Mənə anladıldı ki, xilqətin sirri başqalarına ehsan etməkdir. Həzrət Əli (ə) buyurur: «Sizə Allah qarşısında təqvalı olmaq əmr olunmuşdur. Siz başqalarına ehsan edib, Allaha itaət etmək üçün xəlq olunmusunuz». 2 Şeyxin dostlarından biri belə nəql edir: Bir gün ona dedim: Ağa Mirzə! Mənə elə bir şey verin ki, istifadə edim! Mənim qulağımı yavaşca burub, buyurdu: Camaata xidmət, camaata xidmət!! Cənab Şeyx buyururdu: Tövhidin həqiqətini tapmaq üçün Allahın bəndələrinə ehsan et. Tövhid yükü çox ağır və xətərlidir. Hər kəs ona təhəmmül etməyə qadir deyildir. Lakin Allah bəndələrinə ehsan etmək bu işi asanlaşdırır. 1 «Mizanül-hikmət», 8/3688/2675/12635 2 «Mizanül-hikmət» 1/428/314/1555. 169 Bəzən zarafatyana buyurardı: Gündüzlər Allah bəndələrinə yaxşılıq et, gecələr isə Allahın dərgahına gədalığa get! YOXSULLUQLA EYNİ ZAMANDA İNFAQ ETMƏK İslam rəvayətlərində tövsiyə olunduğu kimi, insanlara yaxşılıq və infaq barəsində buyurulan mühüm nöqtələrdən biri də məhz yoxsul olan vaxt infaq etməkdir. Həzrət Peyğəmbər (s) bu barədə buyurur: «Üç şey imanın həqiqətlərindəndir: Yoxsul olan vaxtı infaq etmək, camaatla insafla rəftar etmək və elm axtarana elm öyrətmək». 1 Hafiz Şirazi də yoxsulluq zamanı infaq etməyin mühüm əhəmiyyəti və onun insan ruhunun tərəqqisindəki rolunu belə bəyan edir: Hengami təngdəsti dər eyşi kuşi məsti, Kin kimyayi həsti, qarun konəd gəda ra ORUC TUTUB SƏDƏQƏ VER İmam Kazim (ə)-ın dostlarından biri rəvayət edir ki, mən fəqirlikdən və yoxsulluqdan şikayət edib dedim: Paltarsızlıqdan o qədər əziyyət çəkirəm ki, filankəs öz geydiyi iki libasını mənə geyindirdi. İmam (ə) buyurdu: «Oruc tut və sədəqə ver». Dedim: Din qardaşlarımın mənə verdikləri sədəqədən ehsan edimmi? Hətta az olsa belə? İmam (ə) buyurdu: «Allahın sənə ruzi verdiyi şeylərdən, hətta öz haqqından keçməli olsan belə, sədəqə ver». 2 1 «Mizanül-hikmət», 13/6452/3946/20664. 2 «Kafi», 4/18/2. 170 İŞSİZ AİLƏ SAHİBİNƏ EHSAN Şeyxin dostlarından biri belə nəql edir: Bir müddət işsiz qalıb çox giriftarçılıqlara düçar oldum. Şeyxin evinə getdim ki, mənə bir çıxış yolu göstərsin, bu vəziyyətdən xilas olum. Şeyxin otağına daxil olduqda gözü mənə sataşan kimi dedi: Səndə çox qəribə zülmət pərdələri görürəm! Nə üçün Allaha təvəkküldən məhrum olmusan? Şeytan səni elə aldadıb ki, yuxarıları dərk edə bilmirsən. Şeyxin yol göstərməsi sayəsində qəlbimdə bir dəyişiklik hiss etdim, mənə buyurdu: İndi hicab aradan qalxdı, lakin çalış ki, bir daha gəlməsin. Sonra buyurdu: Bir nəfər həm işsizdir, həm də xəstə, üstəlik iki ailəni dolandırır. Əgər mümkünsə, onun ailəsinə bir qədər parça alıb gətir. İşsiz və maddi cəhətdən yoxsul olmağıma baxmayaraq, dostlarımın birinin dükanından bir qədər nisyə parça aldım və onun hüzuruna apardım. Parça boxçasını Şeyxin yanında yerə qoyduğum zaman mənə bir nəzər saldı və buyurdu: Çox heyf ki, sənin bərzəx gözlərin açıq deyil, açıq olsaydı Kəbənin sənin ətrafında dövr etdiyini görərdin, nəinki, sənin Kəbə ətrafına! Doktor Səbati deyir: Şeyxin ən təkidli göstərişlərindən biri də camaata ehsan etmək idi. O, camaata ehsan etməyə çox əhəmiyyət verirdi və Allah dərgahına doğru seyr etməkdə ehsan etməyi ən təsirli yollardan biri hesab edirdi. Belə ki, əgər bir kəs seyri-süluk yolundan aciz olsaydı, ona belə tövsiyə edərdi: Ehsan etməkdə səhlənkarlıq etmə, bacardığın qədər ehsan et. Ta təvani be cahan xidməti möhtacan kun Bedəmi ya dərmi ya qələmi ya qədəmi Özü də camaata yaxşılıq etməkdə hamıdan irəlidə idi. Bir nəfər üçün giriftarçılıq irəli gəldi. O, Şeyxə müraciət etdikdə, 171 buyururdu: Bu şəxs təkcə xumsdan öz qohum-əqrabasına kömək edir, başqa ehsanlar etmir. (Yəni təkcə xums vermək kifayət deyildir.) BACIYA EHSAN Şeyxin şagirdlərindən biri deyir: Bir gün Şeyxə ərz etdim ki, atamın ruhu ilə əlaqə saxlasın və ondan soruşsun ki, ehtiyacı varsa, onun üçün lazım olan iş və ehsanı edim. Şeyx buyurdu: «Bir Həmd surəsi oxu». Oxuduqdan sonra qırx il bundan qabaq rəhmətə getmiş atamın bütün əlamətlərini mənim üçün sadaladı və sonra buyurdu: «Atan deyir ki, mənim heç nəyə ehtiyacım yoxdur. Oğluma de ki, özünün kiçik bacısına ev əşyaları almaqla ehsan etsin». ŞEYX VƏ CAMAATA XİDMƏT Cənab Şeyxin bərəkətli həyatının müxtəlif yönlərinin mütaliə edilməsi göstərir ki, bu böyük ilahi şəxs çətinlikdə olan camaata xidmət etməkdə və onların işlərini sahmana salmaqda həqiqətən nümunəvi şəxs idi. Onun göstərdiyi xidmətlərdən bəziləri bu kitabın müxtəlif yerlərində, o cümlədən, «İsar və fədakarlıq» bölməsində qeyd olunmuşdur. Burada nümunə olaraq onlardan bir neçəsini də qeyd edirik. VƏLİYYİ ƏSR İMAM ZAMAN (Ə)-IN İMAM CAMAATA HƏVALƏ VERMƏSİ Şeyxin şagirdlərindən biri deyir: Mərhum Süheyli deyir: 1 Mənim dükanım Tehranın «Abbasi» meydanında yerləşirdi. 1 O, cənab Şeyxin ən yaxın adamlarından biri idi. Dördüncü bölmədə qeyd olunacağı kimi Şeyx onun qucağında can vermişdi. 172 Qızmar yay günlərinin birində Şeyx təngənəfəs halda mənim dükanıma gəldi, mənə bir qədər pul verib dedi: Yubanma, dərhal bu pulları Seyyid Behiştiyə çatdır. O, «Ariyana» xiyabanındakı «Hacı Əmcəd» məscidinin imam camaatı idi. Mən hər hansı yolla olursa olsun, evinə gedib pulu ona çatdırdım. Sonralar Şeyxdən soruşdum ki, bu nə məsələ idi. O, cavabında dedi: O gün mənə qonaq gəlmişdi və evdə yeməyə heç nə yox idi. O biri otağa keçib həzrət Vəliyyi Əsr (ə)-a mütəvəssil oldum, o da mənə bu həvaləni çatdırdı». Cənab Şeyx deyirdi: Həzrət Vəliyyi Əsr (salavatullah əleyh) mənə buyurdu: «Tez ol, Seyyid Behiştiyə pul çatdır». EHSAN SÜFRƏSİ BARƏDƏ TÖVSİYƏLƏR Şeyxin birbaşa özü tərəfindən, yaxud müəyyən yollarla camaata yaxşılıq etməyə, onların müxtəlif çətinliklərini həll etməyə çalışmasından əlavə, müxtəlif münasibətlərlə, xüsusilə dini bayramlarda öz kiçik evində qonaqlara ehsan verirdi. O, iman əhlinə təam verməyə və mənzilində ehsan süfrəsinin salınmasına ciddi əhəmiyyət verirdi. Həmişə tövsiyə edərdi ki, çalışın, evinizdə ehsan süfrəsi olsun. O, inanırdı ki, əgər o yeməyin pulunu ehtiyacı olanlara versələr və onlar özləri üçün yemək hazırlasalar ehsan verilməsi qədər təsirli olmaz. Doktor Fərzam deyir: Miskinlərə və fəqirlərə təam vermək Şeyxin həmişəki tövsiyələri idi. Bir dəfə mən ona dedim: Əgər pulunu versək nə olar? Şeyx buyurdu: Xeyr! Yemək vermək tamamilə başqa bir şeydir və onun təsiri daha çoxdur. Hamı bilirdi ki, Şəban ayının on beşinci günü toyuq qızartması verəcəkdir. İstər ariflər, istərsə də sadə camaat Şeyxin evinə gələrək onun evindəki rəngi getmiş palazların üstündə oturub ehsan süfrəsindən bəhrələnirdilər. Şeyx 173 qonaqlara çox ehtiram göstərir və onlara ehsan etməkdə əlindən gələni əsirgəmirdi. Şeyxin iman əhlinə təam vermək, ehsan süfrəsini mənzildə salmaq və qonaqpərvərlik ədəblərinə riayət etməkdəki təkidləri elə bir halda idi ki, onun özü maddi cəhətdən çox çətinlikdə idi. İNŞAALLAH Kİ, HAMIYA ÇATAR Məclislərin birində günorta yeməyinə Şeyxin mənzilinə çoxlu adam gəlmişdi. Belə ki, onun kiçik evinin hər iki mərtəbəsi qonaqla dolu idi. 24 kilo düyü bişirilmişdi. Ev əhli qorxurdu ki, yemək qonaqların hamısına çatmaya. Şeyx bu nigarançılıqdan agah olduqdan sonra Qumdan gəlmiş ruhani aşpaza buyurdu: Ağa Seyyid Əbul Hüseyn! Bunlar nə deyirlər?! Qazanın ağzını aç baxım. Sonra bir qədər düyü götürüb dedi: İnşaallah ki, hamıya çatar. Təsadüfən o məclisdə yemək hamıya çatdı, üstəlik əllərində qab qapının ağzında dayanan qonaqlara da verildi. Heç kəs əliboş qayıtmadı. CAMAATA XİDMƏT ETMƏYİN BƏRƏKƏTLƏRİ Camaata yaxşılıq və ehsan etməyin insanın maddi və mənəvi həyatında çoxlu xeyir-bərəkətləri vardır. Şeyxin nəzərincə ehsan etməyin təsirləri qəlbin nuraniyyəti, dua və münacat halı tapmaq və Allah-taala ilə ünsiyyətdə olmaqdır ki, əvvəldə buna işarə edildi. İndi isə camaata xidmət etməyin bərəkətləri ilə əlaqədar olaraq bir neçə maraqlı və ibrətamiz hadisəni qeyd edirik. 174 HƏZRƏT ƏBDÜL-ƏZİM HƏSƏNİNİN (Ə) MƏQAMI Şeyxin dostlarından biri deyir: Şeyxlə birlikdə ziyarətə getdik. Cənab Şeyx (bərzəx aləmində) ondan (həzrət Əbdüləzimdən) soruşdu: Necə oldu ki, bu məqama çatdınız? Həzrət Əbdüləzim (ə) buyurdu: Camaata ehsan etməklə. Mən Quran yazır və çox çətinliklə onları satıb pullarını ehsan edirdim. TAKSİ SÜRÜCÜSÜNÜN XİDMƏTİNİN BƏRƏKƏTİ Şeyxin şagirdlərindən biri deyir: 1337 və ya 1338-ci illərdə taksi işlədirdim. «Cümhuriye Qərbi» xiyabanına çatdım. O zaman marşurut avtobusları işləmirdi. Camaat sıraya düzülmüşdü. Bu zaman iki qadının irəli gəldiyini gördüm. Onlardan biri ucaboylu biri isə qısaboylu idi. Onlar dedilər: Bizim birimiz «Çaharrahi-ləşkəri», digərimiz isə Ariyana xiyabanına gedirik. Hər birimiz də beş riyal pul verəcəyik. Mən qəbul etdim. Ucaboylu qadın düşdükdə öz pulunu verdi. Mən «Ariyana» xiyabanına tərəf hərəkət etdim ki, o biri qadını öz evinə çatdırım. O, türkdilli idi və fars dilini bilmirdi. Başa düşdüm ki, öz-özünə belə danışırdı: Pərvərdigara, mən türkəm və farsca bilmirəm. Evimizin də harada yerləşdiyini bilmirəm. Mən hər gün avtobusa minir və iki qran (iki riyal) pulla evimin qabağında düşürdüm. Səhər tezdən də paltar yumağa gedib, iki tümən pul qazanmışam, indi də onun beş riyalını bu taksiyə verməliyəm. Mən ona dedim: Narahat olma, mən də türkəm. Ariyanaya gedəcək və mənziliniz harada olsa tapıb səni çatdıracağam. Qadın bunu eşidib çox sevindi. 175 Nəhayət onun evini tapıb, dayandım. Boxçasından bir kisə çıxartdı və içindən iki tümən kağız pul götürüb mənə verdi. Mən dedim: Pul istəmirəm, xudahafiz. Onu maşından endirdim və dərhal dönüb iş yerimə getdim. Onun sabahısı günü dostlarımdan biri ilə cənab Şeyxin hüzuruna getdim. Öz kiçik otağında oturmuşdu, bir neçə nəfər də onun yanında idi. Salamlaşıb hal-əhval tutduqdan sonra Şeyx mənə baxıb dedi: Sən cümə gecələri müntəzirsən, sən... Mən imam Zaman (ə) ilə əlaqədar müəyyən proqramlara əməl edirdim. Şeyxin «sən»—deyə buyurmaqdan məqsədi bu idi ki, imam Zaman (ə)-ın fərəcində sən də varsan. Əvvəllərdə Allah-taalanın mənə göstərdiyi mərhəmət səbəbi ilə Şeyxin bu sözünü dedikdə sabaha qədər şövqdən yata bilmədik. Biz də ağladıq, Şeyx də ağaladı. Onun ətrafındakılar həddindən artıq ağladılar. Şeyx mənə xitabən buyurdu: Bilirsənmi necə oldu ki, buraya gəldin? Maşına mindirdiyin qısaboylu qadından pul almadın. O, sənin barəndə dua etdi, Allah da onun sənin barəndə etdiyi duanı müstəcəb etdi, səni bura göndərdi. KORA KÖMƏK VƏ QƏLBİN NURANİLİYİ Həmin şəxs deyir ki, bir gün həmin taksi ilə «Səlsəbil» meydanında gedirdim. Kor bir kişini gördüm. O, bir kəsin kömək edərək onu küçənin o biri tərəfinə keçirtməsini gözləyirdi. Maşını saxlayıb yerə düşdüm və soruşdum ki, haraya getmək istəyirsən? Dedi: Küçənin o biri tərəfinə keçmək istəyirəm. Dedim: Daha sonra haraya gedəcəksən? Dedi: Daha sizə zəhmət vermərəm. Mən çox israr etdikdən sonra dedi: «Haşimi» xiyabanına gedirəm. 176 Mən onu maşına mindirib evlərinə apardım. Sabah tezdən Şeyxin hüzuruna getdikdə heç bir müqəddimə olmadan buyurdu: O kor kişini maşına mindirib evinə çatdırmağın hadisəsi nə idi? Hadisəni dedim, buyurdu: Dünən bu işi yerinə yetirdiyin zamandan Allah səndə bir nur xəlq etmişdir ki, bərzəxdə hələ də qalmaqdadır. QIRX NƏFƏRƏ TƏAM VERMƏK VƏ XƏSTƏNİN SAĞALMASI Şeyxin dostlarından biri deyir: Oğlum yol qəzasına düşmüşdü və xəstaxanada yatırdı. Cənab Şeyxin yanına gedib dedim: Nə edim? Buyurdu: Narahat olma, bir qoyun alıb kəs, meydanda iş axtaran fəhlələrdən qırx nəfəri çağırıb onlar üçün souz hazırla. Bir nəfər də rövzəxan çağır ki, dua etsin. O qırx nəfər «amin» dediyi zaman sənin oğlun sağalacaq və sonrakı gün evə qayıdacaqdır. Mən bu məsələni bir neçə nəfərə dedim və onlar da buna əməl edib öz hacətlərini aldılar. QURAQLIQ İLİNDƏ YAĞIŞ Şeyxin övladı belə nəql edir: Sari əkinçilərindən bir neçə nəfər atamın yanına gəlib dedilər: Saridə bərk quraqlıqdır, hər şey susuzluqdan yanıb tələf olmuşdur. Camaat çox əziyyət çəkir. Atam buyurdu: Gedin bir inək kəsib ehsan edin. Onlar Tehrandan teleqraf vasitəsi ilə xəbər göndərdilər ki, bir inək alıb kəssinlər və min nəfərə ehsan versinlər. Yemək verən zaman o qədər yağış yağdı ki, axırda gələn qonaqlar çox çətinliyə düçar oldular. Bu hadisə də o yerin əhalisinin Şeyx ilə 177 əlaqə yaratmalarına və bir neçə dəfə onun hüzuruna gəlmələrinə səbəb oldu. ATANIN ÖZ ÖVLADININ HƏYATI ÜÇÜN EHSAN ETMƏSİ Həmin şəxs yenə də nəql edir: Bir nəfər ölkə daxilində və xaricdə çoxlu müalicə olunmasına baxmayaraq, övlad sahibi olmurdu. Dostlarından biri onu Şeyxin hüzuruna gətirdi. O, hadisəni dedikdə Şeyx buyurdu: Allah bunlara iki oğlan uşağı verəcəkdir. Hər oğlanı verdikdə bir inək kəsib Allah bəndələrinə verin. O kişi soruşdu: Nə üçün? Şeyx cavabında buyurdu: Mən imam Riza (ə)-dan istəmişəm, o da qəbul edibdir. Birinci oğlan dünyaya gəldikdə, atası Şeyxin göstərişinə görə ehsan etdi. Lakin ikinci oğlan dünyaya gələn zaman qohum-əqrəbaları müəyyən məsələləri irəli çəkərək, bu ehsanı etməyə mane olur və deyirdilər: Məgər Şeyx Rəcəbəli Xəyyat imamzadədir, ya imam övladıdır?! Möcüzə edibdirmi?! O nəçidir ki, deyir ki, gərək bu belə olsun?! Onu Şeyxlə tanış edən şəxs bu işi yerinə yetirməsini təkid etsə də, o dedi: Boşla, bu xurafatdır. Bir müddətdən sonra ikinci oğlu dünyadan getdi. BİR AC HEYVANI DOYURMAĞIN BƏRƏKƏTİ Şeyxin dostlarından biri deyir: Bir gün Şeyx mənə belə buyurdu: Bir nəfər Tehranın qədim küçələrindən keçərkən gözü su arxına düşmüş bir itə sataşır. O itin balaları onun döşlərini dartışdırır, lakin anası acından onlara süd verməyə 178 qadir deyildi. Və bu vəziyyətdən əziyyət çəkirdi. O, dərhal yaxınlıqdakı kabab dükanından bir neçə şiş kabab alıb o itin qabağına tökdü. O gecənin səhəri Allah-taala o şəxsə böyük bir mərhəmət əta etdi. Bu hekayəti nəql edən deyir: Şeyxin o şəxsin kim olmasını deməməsinə baxmayaraq, əlamətlərdən onun özü olduğu məlum idi. Doktor Fərzam deyir: Şeyxlə xudahafizləşən zaman ona «Cənab Şeyx, mənə dair qulluğunuz yoxdurmu, bir tövsiyə etmirsinizmi?» dedikdə o, bu cümləni buyurdu: «Bəndələrə ehsan edin. Hətta heyvanları da unutmayın». 1 ALLAHIN İSTƏDİYİ ƏSASDA EHSAN ETMƏK Cənab Şeyxin nəzərində camaata xidmət etməkdə əsas məsələ onun hansı məqsədlə və necə yerinə yetirilməsidir. Cənab Şeyx inanırdı ki, biz camaata məhz imamlarımız və ilahi övliyaların xidmət etdiyi kimi xidmət etməliyik. Onlar bəndələrə xidmət etməkdə Allahın razılığından başqa heç bir şeyi nəzərə almırdılar. Onlar camaata Allah üçün və Allah eşqi ilə xidmət edirdilər. Bu barədə buyururdu: «Camaata ehsan etmək Allahın istədiyi əsasda olmalıdır: «İnnəma nutimukum livəcillah». Sən övladının xərclərini necə təmin edirsən, ona qurban kəsir, onun yolunda sədəqə verirsən? Məgər uşaq ata-anası üçün bir iş görə bilər? Ata-ana kiçik yaşlı övladının aşiqidir. Övladını sevdiklərinə görə onun yolunda pul xərcləyirlər. Ancaq nə üçün biz Allahla belə rəftar etməyək?! Nə üçün öz övladımızı sevdiyimiz qədər Allaha eşq-məhəbbət 1 «Mizanül-hikmət», 8/3686/2674. 179 bəsləməyək?! Bəzən bir kəsə də ehsan edəndə mükafat xatirinə kisə tikirsən?» İMAM XOMEYNİNİN (R.Ə) İNSANLARA XİDMƏT BARƏSİNDƏKİ SÖZÜ Bu fəslin axırında daha münasib olardı ki, imam Xomeyninin (rə) camaata xidmət barəsindəki sözlərini qeyd edək. O, öz övladı hacı Əhmədə yazdığı vəsiyyətnamədə belə qeyd edir: «Oğlum! İnsani məsuliyyət yükünün altından qaçma, çünki Allaha xidmət insanlara xidmət sayəsindədir. Şeytanın bu meydanda at oynatması məsul şəxslərin arasındakından heç də az deyildir. Hər hansı bir məqamı, istər maddi, istərsə də mənəvi məqam—ələ gətirmək üçün ciddi çalışma! Özün də belə üzürxahlıq etmə ki, ilahi mərifətə yaxınlaşam və ya Allah bəndələrinə xidmət edəm. Nəinki o məqamları əldə etmək üçün çalışmaq, hətta onlara diqqət yetrimək şeytan tərəfindəndir. Allahın etdiyi moizələrə can-dildən qulaq as, bütün varlığınla onları qəbul et və o xətt əsasında seyr et. «De, sizi yalnız bir şeyə moizə və nəsihət edirəm: Allah üçün qiyam edin, təklikdə və iki-iki». 1 Seyrin əvvəlində əsas meyar Allah xatirinə işə başlamaqdır. Həm şəxsi işlərdə həm də ictimai fəaliyyətlərdə çalış ki, bu ilkin qədəmdə müvəffəq olasan. Bu işlər cavanlıq dövründə daha asan və daha müvəffəqiyyətli olur. Qoyma ki, qoca atan kimi olasan: Ya yerində sayasan, ya da geri qayıdasan. Bu işdə ciddi muraqibət və mühasibəyə ehtiyac var. Əgər ilahi məqsədlə cin və insin mülkü bir kəsin olsa, yaxud əldə etsə, Allahın haqqına arif və dünyada zahid olar. Əgər nəfsani və şeytani məqsədlərlə olsa, ələ gətirdiyi hər bir şey—hətta bir təsbeh qədər olsa belə, həmin qədər Allahdan uzaqlaşır». 1 Səba surəsi-46. 180 SƏKKİZİNCİ FƏSİL ALLAH ÖVLİYALARININ NAMAZI Cənab Şeyxin məktəbində tərbiyə olunmuş şagirdlərinin ən gözəl və səciyyəvi xüsusiyyətlərindən biri də namaz vaxtı Allahın hüzurunda hüzuru-qəlb tapmaqdır. Bu da yalnız ona görə mümkün olmuşdur ki, Şeyx namazın ruhsuz cəsədinə heç bir dəyər vermir və çalışırdı ki, onun müridləri həqiqətən namaz qılsınlar. Cənab Şeyxin namaz barəsindəki tövsiyə və yol göstərmələrində dörd əsas mühüm məsələ vardır ki, onlardan hər biri də Quran ayələrindən və islam hədislərindən əldə edilmişdir: 1. Eşq; Cənab Şeyx inanırdı ki, aşiq öz məşuqu ilə danışmaqdan ləzzət aldığı kimi, namaz qılan şəxs də öz Allahı ilə raz-niyaz etməkdən ləzzət almalıdır. Onun özü də belə idi, eləcə də ilahi övliyaların hamısı belədir. Rəsuli Əkrəm (s) namazdan aldığı ləzzəti belə vəsf edir: «Pərvərdigar cəllə- cəlaluh mənim gözümün nurunu namazda qərar vermiş, namazı mənim sevimli əməlim etmişdir. Necə ki, yemək ac insanların, su susuz insanların məhbubudur; bu fərqlə ki, ac insan yemək yeyəndə doyur, susuz insan su içdikdə sirab olur, amma mən namazdan doymuram». 1 Otuz il müddətində Şeyxin hüzurunda olan şagirdlərindən biri deyir: Allah şahiddir ki, mən özüm görürdüm: Şeyx namazda öz məşuqunun qarşısında dayanan bir aşiq kimi dayanmış və Allahın camalında fani olmuşdur. Ömrüm boyu 1 «Mizanül-hikmət», 7/3092/2266/10535. 181 üç nəfər gördüm ki, onların namazı tam başqa cür idi. Birincisi mərhum Şeyx Rəcəbəli Xəyyat, ikincisi Ayətullah Kuhistani və üçüncüsü də Məşhəddə ağa Şeyx Həbibullah Gülpayiqani. Onların vəziyyəti çox qəribə idi. Namaza dayananda mən ilahi gözlərlə görürdüm ki, namaz qılınan fəza tamamilə dəyişilir. Onlar Allah-taaladan başqa heç nəyə diqqət yetirmirdilər. 2. Ədəb qaydaları; Namaz qılan şəxsin Allahın hüzurunda ədəbli olması islamın çox əhəmiyyət verdiyi məslələr sırasındadır. İmam Səccad (ə) bu barədə buyurur: «Namazın haqqı bundan ibarətdir ki, biləsən ki, namaz Allah-taalanın hüzuruna varid olmaq vasitəsidir və sən də namazda Allah-taalanın hüzurunda dayanmısan. Bunu bildiyin zaman zəlil və həqir, rəğbətli və qorxan, ümidvar və qorxulu, binəva və zarıldayan halda olasan, hüzurunda durduğun şəxsin ehtiramına çox aramla və vüqarla dayanasan, qəlbən namaza üz gətirəsən və onun hüquq və şərtlərinə riayət etməklə onun qılasan». 1 Cənab Şeyx hüzurun ədəbləri barəsində belə buyururdu: Şeytan həmişə insanın arxasınca gələr. Yadında olsun ki, öz diqqətini Allahdan çəkmə və namaz vaxtı ədəbli ol. Namazda böyük və sənin əməllərindən agah olan bir şəxsin qarşısında dayandığın kimi dayanasan. Belə ki, əgər sənin bədəninə iynə də batırsalar, tərpənməməlisən. Bu sözü Şeyx öz uşaqlarının suallarının cavabında demiş: Onlar «siz namaz qıldığınız zaman bəzən təbəssüm edirsiniz» — demişlər. Şeyxin övladı buyurdu: Mən ehtimal verirdim ki, onun təbəssümü şeytana qarşıdır. Təbəssümlə ona deyir ki, zorun mənə çatmaz. Bəli, cənab Şeyx inanırdı ki, Allah-taalanın hüzurunda ədəb qaydalarının əksinə olan hər bir hərəkət şeytan 1 «Mizanül-hikmət», 7/3124/2299/10669. 182 vəsvəsələrinin nəticəsidir. O buyururdu: Şeytanı görürdüm, o, namaz vaxtı insanın qaşıdığı yerləri öpürdü. 3. Hüzuri qəlb; Namazın batini — Allahı yad etmək və namaz qılan şəxsin qəlbinin haqq-taalanın müqəddəs dərgahında sadiqcəsinə hazır olmasıdır. Buna görə də Peyğəmbər (s) buyurur: «Allah-taala qəlbi yaxud bədəni ilə hüzur tapmayan bəndənin namazını qəbul etməz». 1 Cənab Şeyx bu məsələlərə diqqət yetirməklə yanaşı, həmişə çalışardı ki, camaat namazı qılınmazdan qabaq namazda iştirak edənləri hüzuri-qəlb ilə qılınan namaz üçün hazırlasın. Onun öz namazı da hüzuri-qəlb ilə qılınan namaz nümunəsi idi. Doktor Həmid Fərzam bu barədə deyirdi: Onun namazı çox xatircəmlik və ədəblə qılınardı. Bəzi hallarda namaza gec çatdığım zaman onun qarşısından keçərkən namazdakı qiyafəsini görürdüm: Sanki bədəninə lərzə düşmüşdür. Qiyafəsi nurani, rəngi qaçmış, Allahın zikrinə qərq olmuşdur. Bütün diqqəti namazda idi, başını aşağı salmışdı. Mən belə başa düşürdüm ki, Şeyxdə hətta iynənin ucu qədər olsa belə şək-şübhə yox idi. Onun şagirdlərindən biri deyir: Şeyx bəzən mənə belə buyururdu: Filankəs! Bilirsən ki, rükuda və səcdədə nə deyirsən? Təşəhhüddə «Əşhədü ənla ilahə illəllahu vəhdəhu la şərikə ləh» deyəndə bunu düz deyirsənmi?! Həvayi-nəfsin yoxdurmu?! Allahdan başqasına diqqət yetirmirsənmi?! «Ərbabun mutəfərriqunə» ilə işin vardırmı?! 2 4. Namazın əvvəl vaxtda qılınmasında davamiyyət; İslam hədislərində namazın əvvəl vaxtda qılınmasına çoxlu tövsiyələr edilmişdir. İmam Sadiq (ə) buyurmuşdur: 1 «Mizanül-hikmət»,7/3116/2290/10635. 2 Yusif surəsi-39 183 «Namazın əvvəl vaxtda qılınmasının axır vaxtda qılınmasına olan fəziləti axirətin dünyaya olan fəziləti kimidir». 1 Cənab Şeyx həmişə beşlik təşkil edən gündəlik namazlarını əvvəl vaxtda qılır və bu işi başqalarına da tövsiyə edərdi. İMAM HÜSEYN (Ə) NÖKƏRİNİN NAMAZI İNDİYƏDƏK TƏXİRƏ DÜŞMƏZ! Qüdrətli xətib höccətül islam cənab seyyid Qasim Şücai bu barədə Şeyxdən maraqlı bir əhvalat danışaraq deyir: Mən məktəb yaşlarından minbərə gedər, gözəl danışıq qabiliyyətinə malik olduğumdan çoxlu rövzələr oxuyardım. O cümlədən ayın yeddinci günlərini mərhum Şeyx Rəcəbəlinin mənzilinə gedirdim. Evi bazara çatmamış «Siyahha» küçəsində idi. Pillələrdən yuxarı gedəndə sol tərəfdəki otağa qadınlar yığışmışdı. Onlar üçün aylıq rövzə oxuyardım. Cənab Şeyxin otağı da birinci mərtəbədə yerləşirdi. O zaman mənim 13 yaşım vardı, hələ həddi-büluğa çatmamışdım. Bir gün minbər qurtardıqdan sonra birinci mərtəbəyə gəldim və ilk dəfə olaraq cənab Şeyxlə rastlaşdım. Əlində bir neçə papaq tutmuşdu, sanki bazara getmək istəyirdi. Salam verdim, mənim surətimə baxıb buyurdu: «Peyğəmbər (s) və imam Hüseyn (ə) nökəri namazını indiyə qədər təxirə salmaz». Dedim: Baş üstə. Günün batmasına iki saat qalırdı, o günlər qonaq idim və həmən vaxta qədər namazımı qılmamışdım. O, mənim üzümə baxan kimi bu haləti məndə hiss etdi və mənə xatırlatdı. Bu məsələ səbəb oldu ki, həddi-büluğun ilk çağlarından etibarən Şeyxin məclislərində iştirak edim. Elə yeniyetməliyimin ilk 1 «Mizanül-hikmət», 7/3130/2302/10685. 184 çağlarından hiss edirdim ki, bu kişinin söhbətlərinin mətləbləri ona ilham olunur. Çünki onun elmi savadı yox idi. Lakin söhbət edəndə dinləyiciləri tamamilə özünə cəlb edirdi. Hələ də ondan aldığım xatirələr mənim yadımdadır. O cümlədən mənim zehnimdə həmişə canlanan kəlməsi bu idi: «Biz» kəlməsindən keçin. Hər yerdə «mənəm»lik və «biz» hökmranılıq etsə, şirkdir. Dünyada yalnız bir zəmir (əvəzlik) hakimdir, o da «hüvə»dir (Allah zəmirini göstərən, O əvəzliyi). Əgər o əvəzlikdən keçsəniz, bütün əvəzlikləri demək şirkdir». Cənab Şeyx bu cür kəlmələri bəyan edərkən sözü insanın qəlbinə və ruhuna nüfuz edirdi. QƏZƏB NAMAZIN BƏLASIDIR Cənab Şeyx belə buyururdu: Bir dəfə gün batan vaxtı Tehranın Sirus meydanındakı məscidin yanından keçirdim. İlk vaxtda qılınan namazın fəzilətinə nail olmaq üçün məscidə daxil oldum. Gördüm ki, bir nəfər namaz qılmağa məşğuldur və onun ətrafını nur bürümüşdür. Öz-özümə fikirləşdim ki, namazdan sonra onunla tanış olacağam ki, görüm onu bu vəziyyətə salan hansı xüsusiyyətidir. Namaz qurtardıqdan sonra onunla birgə məsciddən çıxdıq. Məscidin qapısında o, məscidin xidmətçisi ilə bir qədər sözləşdi və onun üstünə qəzəbləndi. Yolumuza davam etdik, əsəbiləşdikdən sonra onun ətrafındakı nurun məhv olub aradan getdiyini gördüm. DOQQUZUNCU FƏSİL ALLAH ÖVLİYALARININ HƏCCİ Cənab Şeyx heç vaxt maddi cəhətdən vacib həcc fərizəsini yerinə yetirmək üçün istitaət tapmamış və həccə getməmişdi. Amma onun həccə gedən bəzi şəxslərə verdiyi nəsihətlərdən 185 məlum olurdu ki, Allah dostlarının həccinin sirlərindən tamamilə və dəqiq şəkildə agahdır. O, inanırdı ki, yalnız o zaman həqiqi və kamil həcc gerçəkləşə bilər ki, həccə gedən şəxs Kəbənin sahibinin aşiqi olsun ki, həcc əməllərinin həqiqi məqsədlərini dərk edə bilsin. Buna görə də bir nəfər ona həccə getməyi təklif etdikdə, buyururdu: Get əvvəlcə aşiqliyi öyrən, sonra gəl birlikdə Məkkəyə gedək. ŞEYXİN HƏCCƏ GEDƏN ŞƏXS ÜÇÜN GÖSTƏRİŞLƏRİ 1. Həzrət Vəliyyi Əsr (əccələllahu təala fərəcəhu şərif)-i ziyarət etmək üçün çalışmaq; Cənab Şeyxin qədim dostlarından biri deyir: Məkkeyi- müəzzəməyə etdiyim ilk səfərdə Şeyxin hüzuruna gəldim və ondan mənə yol göstərməsini istədim. O, buyurdu: Hərəkət etdiyin vaxtdan qırx gün keçənə qədər—Rəbbi ədxilni müdxələ sidqin və əxricni müxrəcə sidqin vəcəlni minlədünkə sultanən nəsira» 1 ayəsini oxu, bəlkə Həzrət Vəliyyi Əsri (ə) görə biləsən. Sonra buyururdu: Necə mümkün ola bilər ki, bir şəxs dəvət olunaraq bir evə getsin, amma ev sahibini görməsin?! Bütün diqqətin və fikrin bunda olmalıdır ki, inşaallah, o mübarək vücudu həccin mərhələlərindən birində ziyarət edəsən. 2. Ehramda Allahdan başqasına məhəbbət bəsləməyin qadağan olunması; Ehram bağlayan şəxs bilməlidir ki, bura gəlmişdir ki, Allahdan başqalarını özünə haram etsin. Təlbiyə (ləbbeyk) dediyi vaxtdan Allahın dəvətini qəbul edib, Allahdan başqalarını özünə haram etsin və ömrünün axır anlarına kimi Allahdan qeyrilərinə diqqət yetirməsin! 1 İsra surəsi-80. 186 3. Təvafda Allahı diqqət mərkəzində saxlamaq; Kəbənin təvafı zahirdə evin ətrafına fırlanmaqdır, lakin bilməliyik ki, əsas məsələ mehvər qərar vermək və Allah dərgahında fani olmaqdır. Elə bir hal tap ki, Onun ətrafına fırlanasan, Ona qurban olasan, elə bir iş görəsən ki, həqiqətdə ev sənin ətrafına fırlansın; 4. Qızıl navdanın altında dua; Hicri-İsmail və qızıl navdanın altında Allah evinin ziyarətçiləri öz müşküllərinin və çətinliklərinin həll olunmasını Allahdan istəyirlər. Sən isə belə de: Pərvərdigara! Məni Özünə bəndəçilik və İmam Zaman Höccət ibnil Həsənin xalis ardıcılı olmaq üçün tərbiyələndir. 5. Nəfsin öldürülməsi; Minaya gedərkən qurbangahda nə edəcəksən? Bilirsənmi qurbanlığın fəlsəfəsi nədir? Həqiqətdə əmmarə nəfsini qurbanlıq etməlisən—Fətubu ila bariikum fəqtulu ənfüsəkum—nəfsin başını kəs və qayıt. Özünü nəfsin əlindən xilas et. Nəinki sadəcə gedib qayıdasan və nəfsin də əvvəlkindən daha güclü olsun! SƏNƏ MƏHƏBBƏT ETDİKLƏRİ YEGANƏ YER Həcdən qayıtdıqdan sonra Şeyxin hüzuruna gəlib dedim: Ziyarətimin hasilinin nə olmasını bilmək istəyirəm. Buyurdu: Başını aşağı salıb həmd oxu. Dərindən diqqət etdikdən sonra Məscidul-həramın, mənim dayandığım yerlərin əlamətlərini tamamilə bəyan edib sonra buyurdu: Sənə məhəbbət göstərilən yeganə yer «Bəqi» qəbristanlığı idi. Sən elə bir halda idin və filan-filan şeyləri istəyirdin. O yerdə Allahdan istədiyim şeylərin hamısı Şeyx üçün əyan idi. 187 HƏCC QONAQLIĞI Həcc səfərindən qayıtdıqdan sonra Şeyxi və dostlardan bir qrupunu mənzilimə çağırıb ehsan verdim. Plov hazırlamışdım. Şeyx və bir neçə xüsusi şəxslər üçün yuxarı mərtəbədə— eyvanda ayrıca bir süfrə salmışdım. Şeyx bu hadisədən xəbərdar olduqda məni çağırıb buyurdu: Lovğalıq edirsənmi? Çox da özünü tutma! Camaat arasında fərq qoyma. Əgər Allah üçündürsə hamıya bir gözlə bax. Nə üçün bəzilərinə artıq imtiyaz verirsən? Xeyr, mən də onların içərisində olmalıyam, aramızda heç bir fərq qoyma. MƏRHUM İMAM XOMEYNİNİN KƏLAMINDA HƏCCİN SİRLƏRİ Maraqlı məsələdir ki, cənab Şeyxin həccin fəlsəfəsi barəsində dedikləri məhz özünün şühud elmi vasitəsi ilə dərk etdiklərindən ibarət idi və onun dedikləri imam Xomeyni (rə)- in həccin irfani yönləri barəsində bəyan etdikləri ilə çox yaxındır. Bu fəslin təkmil olması üçün onlardan bəzilərini qeyd edirik: TƏKRAR «LƏBBEYK»LƏRİN SİRRİ Təkrar ləbbeyklərin deyilməsi o kəslər üçün həqiqidir ki, haqqın nidasını cani dildən eşidərək Allahın dəvətinə came adlarla cavab versin. Əsas məsələ Allahın hüzurunda hazır olmaq, məhbubun cəmalını müşahidə etməkdir. Sanki bu kimi hüzurda insanın ixtiyarı əlindən alınır, dəvətin cavabını təkrar edir və bunun ardınca mütləq mənada şərikləri Ondan inkar edir. Bunları yalnız əhlullah (Allah adamları) bilər. Təkcə ilahiyyat məqamında şəriklər deyil, bütün hallarda şərikləri inkar etmək. Baxmayaraq ki, ondakı şərikləri səlb etmək elə bütün mərtəbələri əhatə edir. Nə qədər ki, aləmin fəna olması 188 mərifət əhlinin nəzərindədir, bütün ehtiyat və müstəhəb əməlləri əhatə edir, məsələn: Əlhəmdu ləkə vənnemətu ləkə... və həmdi Allahın Müqəddəs Zatına məxsus bilirlər; həmçinin neməti də Ona məxsus bilib şərikləri inkar edirlər. Bu mərifət əhlinin yanında tövhidin son mərhələsidir. Bu mənayadır ki, hər bir həmd, hər bir nemət varlıq aləmində gerçəkləşirsə, elə Allaha edilən həmd və Allahın nemətidir, heç bir şərik olmadan. Hər bir məqamda və məşərdə, vuqufda və hərəkətdə, sükunda və əməldə bu mətləb və bu ali məqsəd cərəyandadır, onun xilafı ümumi mənada olan şirkdir ki, bizim kimi bədbəxtlərin hamısı ona mübtəladır. 1 TƏVAFIN SİRRİ Allah evinin ətrafına fırlanmaq bunu göstərir ki, Allahdan başqa heç kəsin ətrafına fırlanmayasan. 2 Allaha eşq əlaməti olaraq Allah evinin təvafında qəlbini başqalarından təmizləyir, ruhunu Ondan başqasının qorxusundan paklayırsan, haqqa eşqin səvviyyəsinə uyğun olaraq böyüklü-kiçikli bütün bütlərdən, tağutlardan və istismarçılardan bəraət (bezarlıq) edirsən ki, Allah-taala və Onun dostları onlardan bəraət etmişlər, bütün dünyanın azadlıqsevərləri də onlara nifrət edirlər. 3 ALLAHLA BEYƏT Həcərül-əsvədə əl sürtməklə sanki Allahla beyət edirsən ki, Onun özünün, göndərdiklərinin və eləcə də saleh və azadların düşmənləri ilə düşmən olasan. Onlara itaət və bəndəçilikdə 1 İmam Xomeyni (rə)-in qurban bayramı münasibəti ilə əlaqədar həcc ziyarətinə gedənlərə pəyamı. 2 «İmam Xomeyni (rə)-in həcc ziyarətçilərinə pəyamı» 11/7358. 3 «İmam Xomeyni (rə)-in həcc ziyarətçilərinə pəyamı» 16/5/1365. 189 hər nə məqamda olurlarsa olsunlar itaət etməyəsən, onlardan yaranan xovf və zəlilliyi qəlbindən çıxardasan. Çünki Allah düşmənləri, onların da başında böyük Şeytan—Amerika— zəlildir. Baxmayaraq ki, insaniyyəti məhv etməkdə, məzlumları əzməkdə və cinayət işlərində başqalarından üstündürlər. MƏHBUBU TAPMAQ ÜÇÜN ÇALIŞMAQ Səfa və Mərvə dağları arasında səy edərkən məhbubu tapmaq üçün tam mənada sidqi-ürəkdən çalışmalısan. Onu tapsan bütün dünyanı tapmısan, bütün şəkk və tərəddüd səndən uzaq olur, bütün heyvani xovf və ümidlər aradan gedir, maddiyyata olan qəlbi bağlılıqlar qırılır, azadlıqsevərlik ruhiyyəsi çiçəklənir, şeytan və tağutun zəncirləri qırılır, çünki onlar Allah bəndələrini əsarətə və öz itaətinə çəkirlər. MƏŞƏRDƏ ŞÜUR, ƏRƏFATDA İRFAN Ərəfata və Məşərul-hərama şüur və irfan halı ilə gedirsən. Hər bir məqamda Allahın haqq vədələrinə, məzlumların hakimiyyətə çatmalarına tam xatircəm olursan. Sükut və sükunlarla Haqq-taalanın ayələrində təfəkkür edirsən, məhrumların və müstəzəflərin dünya ağalığına can atanların caynaqlarından xilas olması üçün bir çarə fikrinə düşürsən, həmin kəramətli yerlərdə Haqq-taaladan onların xilas olmasını istəyirsən. MİNADA QURBANLIĞIN SİRRİ Sonra Minaya gedir və orada özünün haqq arzularına nail olursan. Bu da insanın ən sevimli bir şeyini Mütləq Məhbubunun yolunda qurbanlıq etməsidir. İnsan bilməlidir 190 ki, bunların ən yüksən səviyyədə olanı nəfsi sevmək və dünya məhəbbətindən keçməyincə mütləq məhbuba çata bilməz. ƏQƏBƏDƏ ŞEYTANI DAŞLAMAQ Siz bu ilahi səfərə gedərkən şeytanı daşlayırsınız. Əgər Allah eləməmiş, özünüz də şeytanın dəstəsindən olsanız, özünüzü daşlamış olarsınız. Siz ilahi sifətdə olmalısınız ki, şeytanı daşlayarkən Allah qoşunu tərəfindən şeytana daş atmış olasınız. 1 1 İmam Xomeyni (r.ə.)-in Həcc karvanının başçıları və ruhanilərlə görüşü. 8/7/1358. |